به گزارش خبرگزای کتاب ایران(ایبنا) «اتوپیانیسم» کتابی است به قلم لایمن تاور سارجنت که با ترجمه محمد نصراوی و از سوی انتشارات افکار روانه بازار نشر شده است. شاید بتوان واژه اتوپیا یا آرمانشهر را از مفاهیمی به حساب آورد که امروزه به گوش بسیاری از ما رسیده باشد اما تفکر در این مفهوم و بررسی ابعاد آن چندان سهل و ساده نیست همانطور که مطالعات اتوپیا، خود حوزه‌ای تخصصی است که کتاب «اتوپیانیسم» هم در زمره آن‌ها قرار می‌گیرد.
همانطور که مترجم نیز در مقدمه اشاره می‌کند با وجود این که در باب اتوپیا در ایران آثاری نوشته و ترجمه شده‌اند، اما جای مجموعه‌ای مدون که از نظرگاه‌های گوناگون به این اندیشه بپردازد، بسیار خالی است. نشر افکار نیز با همین نگاه دست به انتشار مجموعه آثاری با عنوان امید و اتوپیا زده است که این کتاب نیز نخستین اثر از این مجوعه است. لایمن تاور سارجنت نویسنده این کتاب از جمله متفکرانی است که نگاهی متفاوت در مطالعات اتوپیا دارد. او همچنین آثار متعددی چون ایدئولوژی سیاسی معاصر، اندیشه چپ نو، افراط‌گرایی در آمریکا، ادبیات اتوپیایی بریتانیا و آمریکا و ... را منتشر کرده و با حوزه‌های گوناگون مرتبط با اتوپیا آشناست. سارجنت استاد دانشگاه میزوری آمریکا است و به عنوان پدر معنوی مطالعات آرمانشهری، شناخته می‌شود. تاسیس انجمن مطالعات آرمانشهری امریکا و انتشار بیش از صدها مقاله، کتاب و نظریه پایه‌ای در این حوزه از جمله فعالیت‌های اوست.
نویسنده این اثر همچنین مقدمه‌ای منحصرا بر ترجمه فارسی این کتاب نوشته و آن را برای مخاطبان فارسی زبان توضیح داده است، در بخشی از این مقدمه می‌خوانیم: «در این اثر مختصر سعی کرده‌ام خواننده را با موضوع اتوپیا آشنا کنم، که در گسترده‌ترین صورت، به عنوان «رویای اجتماعی» توصیف می‌کنم. بعضی از افراد رویاهای دلپذیر و دیگران کابوس می‌بینند. بعضی از مردم فقط خواب می‌بیند و دیگرانی سعی می‌کنند رویاهای خود را در جهان و در زندگی خود عملی کنند. برخی نسبتا موفق هستند و بسیاری شکست می‌خورند... نخستین و اساسی‌ترین موضوع اتوپیا به مثابه ادبیات است؛ مکان‌های خوب و مکان‌های بدی که نویسندگان توصیف کرده‌اند، از پیش از این که توماس مورد واژه اتوپیا را در سال 1516 اختراع کند تا کنون، هزاران متن متشکل از طیف وسیعی از دیدگاه‌ها وجود دارد، بنابراین، من به‌سادگی آنچه را که مهم‌ترین آن‌ها دانستم، تقسیم‌بندی کرده‌ام؛ تقریبا به جهان‌هایی که طبیعت یا خدایان ارائه می‌دهند و جهان‌هایی که انسان ایجاد کرده است، که در مورد دوم بیشتر متمرکز شدم.»
علاوه بر مقدمه نویسنده بر نسخه اصلی اثر، کتاب از هفت فصل و یک نتیجه‌گیری و بخش تصاویر و منابع تکمیلی، تشکیل شده است. «جاهای خوب و جاهای بد»، «کنش اتوپیایی»، «اتوپیاباوری بومی، استعماری و پسااستعماری»، «اتوپیاباوری در دیگر فرهنگ‌ها»، «اتوپیاباوری در سنت مسیحی»، «اتوپیاباوری و نظریه سیاسی» و «اتوپیا و ایدئولوژی» عناوین فصل‌های اصلی کتاب هستند.
همانطور که از عناوین فصول برمی‌آید نویسنده سعی کرده به شکلی موجز و خلاصه اساسی‌ترین مفاهیم مرتبط با اتوپیا را برای خوانندگان شرح دهد، مخاطبان کتاب پس از مرور این بخش‌ها می‌توانند به فهمی منسجم‌تر از اتوپیا و ارتباط آن با مفاهیم مرتبط دست پیدا کنند. کتاب به ما می‌آموزد اتوپیا چگونه با سیاست و ایدئولوژی پیوند می‌خورد و کنش اتوپیایی چیست و ریشه این مفهوم از ابتدا به کجا برمی‌گردد. نویسنده پس از مرور این مباحث در بخشی از یک نتیجه‌گیری کوتاه می‌نویسد: «در حالی که واژه اتوپیا در یک زمان و از مکانی خاص ریشه گرفته، اتوپیا در هر سنت و فرهنگی وجود داشته است. در همه‌جا آرمان‌گرایی امید به زندگی بهتر را تداعی کرده و در عین حال، سوالاتی در مورد هر دو پیشرفت خاص ارائه شده و یا در برخی موارد امکان بهبود وجود داشته است. اتوپیاباوری مردم را به تلاش‌های زیاد برای تحقق و بهبود واقعی سوق داده و برای دست آوردن قدرت، اعتبار، پول و ... برای دیگران از آن سواستفاده شده است. برخی از اتوپیاها هم به دیستوپیا تبدیل شده‌اند، در حالی که از اتوپیاهای دیگر برای شکست همین دیستوپیا استفاده شده است. بنابراین اتوپیا امری ضروری، اما بالقوه بسیار خطرناک است.»
او در پایان اشاره می‌کند که دیالکتیک امید تقریبا اجتناب‌ناپذیر است: ناکامی یا حداقل شکست جزئی آن؛ استیصال و طرد امید؛ و به دنبال آن نوسازی امید، الگوی اساسی تغییر اجتماعی است و شاید منطق واقعی اتوپیا باشد. این دیالکتیک بخشی از انسانیت ماست. ما می‌توانیم امیدوار باشیم، شکست بخوریم و دوباره امیدوار شویم. می‌توانیم با شکست مکرر زندگی کنیم و هنوز جوامعی را که می‌سازیم، بهبود بخشیم.
«اتوپیانیسم» به قلم لایمن تاور سارجنت با ترجمه محمد نصراوی در 202 صفحه، شمارگان 500 نسخه و قیمت 40 هزار تومان از سوی نشر افکار در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است.
شنبه ۲۷ شهریور ۱۴۰۰ - ۰۸:۴۶
نظر شما