زوایایی از تاریخ مغول و ایلخانان در مجموعه دو جلدی «ظفرنامه» اثر شرفالدین علی یزدی با تصحیح سیدسعید میرمحمدصادق و دکترعبدالحسین نوایی منتشر شد./
شرفالدین علی یزدی برای نگارش این کتاب خلاصه بسیاری از فرمانها، نامهها، پیمانها و حتی سخنان تیمور را در مطالب کتاب گنجانده است. او به گزارشها و نقشههای نظامی نیز دسترسی داشته است، به نحوی که درباره آرایش نظامی و جایگیری افراد در سپاه و شیوه حمله به دشمن نیز توضیحاتی ارائه کرده است.
از دیگر ویژگیهای تاریخنگاری این نویسنده میتوان به تطبیق برخی رویدادها با اوضاع فلکی اشاره کرد. او بر این باور بود که «بنا بر دقایق و بدایع حکمت نامتناهی الهی، حوادث و وقایع عالم کون و فساد را انواع ارتباطی با اوضاع فلکی باشد» و چون اعتقاد داشت مشهورترین تواریخ، هجری و ترکی است، مبنای تاریخنگاری کتابش را بر آن قرار داده است.
از موضوعات متعدد این اثر میتوان آگاهی یافتن سلطان محمد خوارزمشاه از توجه چنگیزخان، ذکر واقعه شهادت امیرزاده عمر شیخ انارالله برهانه، یورش همایون حضرت صاحبقران جهانگشا به جانب هندوستان به نیت عزا در فتح قلعه میرت، رسیدن ایلچی فارس و پادشاهی بوزنجر قاآن را نام برد.
رسول جعفریان، ريیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، در بخشی از مقدمه این اثر آورده است: یکی از متون ارزشمند تاریخی که متضمن اطلاعات عمدهای درباره یکی از ادوار مهم تاریخ ایرات یعنی دوره تیموری است، ظفرنامه شرفالدین علییزدی است که با گردآوری همه آثار عصر تیمور و اسناد و مدارک مرتبط با آن، بخشهایی از تاریخ را تبیین کرده است.
از دیگر موضوعات این اثر میتوان ذکر جلوس امیرزاده خلیل سلطان بر سریر فرماندهی در سمرقند فردوس، داستان مخالفت امیرزاده سلطانحسین، فتح قلعه بعلبک، توجه حضرت صاحبقران به جانب آذربایجان، ذکر خانانی که در ایران حکومت کردهاند و خانان حاکم در توران را نام برد.
کتابهای کشف الظنون، تاریخ نظم و نثر در ایران، فهرست نسخههای خطی دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه مشهد، جامع التواریخ، تاریخ جهانگشای، جامع مفیدی، روضهالصفا و کتاب سمطالعلی از منابع مورد استناد این اثرند.
در پایان این کتاب از واژهنامه، یادداشتها، پیوستها و کتابنامه استفاده شده است.
شرفالدین علی یزدی، نگارنده این اثر از شاعران، منشیان، مورخان و علمای مشهور نیمه دوم قرن هشتم و نیمه اول قرن نهم هجری بود.
وی آثار متعددی در موضوعات معما، ریاضيیات و ... دارد و اشعار زیادی نیز از او به چاپ رسیده است. مشهورترین اثر او کتاب ظفرنامه است که به دستور ابراهیم میرزا در سال ۸۲۸ هجری قمری در شیراز شروع به نوشتن آن کرد و چهار سال به نگارش مقاله اول آن که به زندگی تیمور اختصاص دارد، پرداخت.
علي یزدی، در بخشهای گوناگون اثر خود به عناوین «فتحنامه» و «صحیفه ظفر» اشاره کرده و در مجموعه آثارش از این اثر با عنوان «فتحنامه صاحبقرانی» یاد کرده است. تاریخ ادبیاتنویسان معاصر، از او به عنوان زنده کننده نثر فنی در قرن نهم یاد میکنند.
کتاب «ظفرنامه» از سوی مرکز انتشارات کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی در شمارگان ۱۰۰۰ نسخه و بهای ۲۰۰۰۰۰ ریال براي هر دو جلد، روانه بازار نشر شده است.
نظر شما