یکشنبه ۲۱ آذر ۱۴۰۰ - ۰۸:۵۶
الگوی لاکان رایج‌ترین الگو در میان دانشجویان فلسفه

لاکان در مقام یک بالین‌کار توجهش بیشتر از کاری که انجام می‌داد به چیزی معطوف بود که نمی‌دانست یا ادراک نمی‌کرد. اگرچه الگوی لاکان یک الگوی فلسفی نیست اما به رایج‌ترین الگو در میان دانشجویان فلسفه تبدیل شده است.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، مدرن بودگی رویکرد لاکان نسبت به تکوین تئوری در این امر بود که او کالبد هر علمی را که می‌توانست به پدیده‌ای که در تلاش برای توضیح آن بود وضوح ببخشد یا نور تازه‌ای بر آن بتاباند، بررسی می‌کرد و در نتیجه منبع الهام وی روانپزشکی بیولوژیک، روانشناسی ژنتیک و فلسفه بود. اگرچه الگوی لاکان یک الگوی فلسفی نیست اما به رایج‌ترین الگو در میان دانشجویان فلسفه تبدیل شده است.

در «مقدمه» این کتاب آمده است: «ژاک لاکان قبل از هر چیز یک روانپزشک بود و در مقام یک بالین‌کار توجه او بیشتر از کاری که انجام می‌داد به چیزی معطوف بود که نمی‌دانست یا ادراک نمی‌کرد. ناتوانی‌اش در اینکه نمی‌توانست با توضیح اندک کار خود را پیش ببرد، باعث شد تمام الگوهای در دسترس روانپزشکان اوایل قرن بیستم را مورد توجه قرار داده و بررسی کند، پس از کار با برخی از برجسته‌ترین مدافعان روانپزشکی ارگانیک، در روانکاوی سودمندترین الگوی تئوریک برای ادراک و درمان بیماران پیچیده‌ای را که با آنها سر و کار داشت پیدا کرد. با این همه لاكان قرار بود به چیزی بیش از صرف پیرو فروید تبدیل شود، او باور داشت که تنوری فرویدی نه یک نظام بی‌عیب و نقص بلکه یک کار در حال انجام است و می‌خواست در این الگوی در حال شکل‌گیری سهیم باشد.

بعدها زبان شناسی ساختاری، انسان‌شناسی و حتی ریاضیات به دایره الگوهای تئوریک مورد استفاده او اضافه شد. نتیجه شگفت‌آور بود و غنای آن توجه دانشجویان عرصه‌هایی غیر از روانکاوی یا روانپزشکی را جلب کرد. می‌توان تا این ادعا پیش رفت که در جهان انگلیسی زبان اندیشه لاکانی را عمدتا فیلسوفان، دانشگاهیان و گروه‌های مطالعات انتقادی زنده نگه داشته‌اند».

نویسنده کتاب که لیونل بیلی است در یادداشتی در ابتدای کتاب نوشته است: «از آنجاکه این کتاب برای خوانندگانی فاقد پس زمینه روانکاوی یا روانشناسی در نظر گرفته شده است، ابتدا مفاهیم را تعمدا بسیار ساده ارائه کرده‌ام و سپس برداشت‌هایی را فراهم آورده‌ام که با افزودن لایه‌های پیچیدگی بیان شده‌اند. امیدوارم در پایان چیزی که عاید خواننده می‌شود برداشتی نسبتأ صحیح از ایده‌های او باشد. به‌منظور صراحت و روشنی برخی از كلمات - واقعی، تصویری، نمادین، سوژه، فالوس - را با حروف برجسته نوشته‌ام، اما لاکان هرگز چنین کاری انجام نداده است. این کار برای جلوگیری از هرگونه ابهام، حتى ابهام زودگذر، است زیرا این کلمات معانی متداول دیگری نیز دارند که می‌تواند مانع فهم شود. با برجسته نوشتن این کلمات می‌خواهم این معانی خاص لاكانی را مشخص کنم تا بتوانم بدون خطر سردرگم شدن خواننده، کلمات را با حروف کوچک در معانی دیگرشان به‌کار ببرم.»

بخش عمده تئوری لاکانی از آموزه‌های شفاهی او جمع‌آوری شده‌اند. تکنیک او تکنیک فیلسوفان جهان کلاسیک بود که ایده‌های خود را در گفتگو با شاگردانشان شرح و بسط می‌دادند. او متون بسیار اندکی برای انتشار نوشت. نسخه‌برداری از گفتار واضح‌ترین سخنران هم اغلب دشوار است، گفتار مردی که مخاطبانش را به جای شرحی کاملا منطقی با معانی متعددی درگیر می‌کند هنگام نوشته شدن بسیار مهم می‌شود. لاکان برای بیان مطلب خود اغلب بر ابزارهای نمایشی (مکث به موقع، رهاکردن یک اندیشه نیمه پایان یافته...)، تأثیر شخصیت خودش و شاید بیشتر از همه بر توانایی مخاطبانش برای رسیدن به نتیجه مطلوب به دلخواه خودشان از طریق ایجاد پیوندهای ذهنی خودشان، به همان شکلی که افراد در روانکاوی انجام می‌دهند) تکیه می‌کرد و این طرز بیان خوانش آزاردهنده‌ای را به وجود می‌آورد. تنها متونی که می‌توانیم لاكان را مؤلف آنها بدانیم نوشته‌های او هستند که در سال ۱۹۹۹ یک ناشر به زحمت آنها را از آثار او استخراج کرده است.

کتاب «لاکان راهنمایی برای مبتدیان» اثر بیونل بیلی، ترجمه هادی یوسفی در 244 صفحه با قیمت 65000 تومان از سوی انتشارات روشنگاه به بازار نشر عرضه شده است.

 

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها