به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در اردبیل، «بهروز کشی‌زاده» متولد 1365 اردبیل و مهندس معمار است که از حدود 16 سال پیش فعالیت در حوزه ترانه‌سرایی را پیش گرفته و با حضور در کارگاه‌های متعدد خارج از استان توانسته است به برندی در این زمینه دست یابند.
«سئوگی» اولین کتاب منتشر شده از این ترانه‌سرا و به‌نوعی نخستین مجموعه ترانه منتشرشده در سطح استان اردبیل است که به تازگی وارد بازار نشر شده است. این مجموعه مشتمل بر ۵۵ قطعه ترانه ترکی است که در ۷۱ صفحه با قطع رقعی و به قیمت 60 هزار تومان ازسوی انتشارات عطران به چاپ رسیده است. همه ترانه‌های این مجموعه توسط خواننده‌های کشورمان اجرا و پخش شده است.
انتشار این اثر بهانه‌ای شد تا با صاحب آن در مورد این کتاب و همچنین وضعیت ترانه‌سرایی به‌ویژه در اردبیل به گفت‌وگو بنشینیم. حاصل این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:
شعرهای مجموعه «سئوگی» از چه امتیازی برخوردارند؟
ترانه هم می‌تواند به زبان رسمی باشد و هم به زبان محاوره‌ای سروده شود ولی اصولاً بهتر است به زبان محاوره و عامیانه سروده شود تا عموم مخاطبان را در بر گیرد؛ بر این اساس، بیشتر ترانه‌های این کتاب به زبان محاوره است. البته محاوره‌ای یا رسمی بودن ملاک مناسبی برای سنجش استحکام ترانه نیست بلکه رعایت ارکان و تصویرسازی می‌تواند به استحکام ترانه بیفزاید و آن را به یک اثر قوی، مخاطب‌پسند و قابل اجرا بدل کند.
ترانه‌های این مجموعه را در چه بازه زمانی سروده‌اید؟
ترانه‌های این مجموعه از سال ۹۵ به بعد سروده شده است و آثاری را برای چاپ در این مجموعه انتخاب کرده‌ام که توسط خواننده‌ها اجرا شده‌اند.
اجرای ترانه توسط خواننده‌ها به نظر شما چه مزایایی دارد؟
ترانه با اجرا مأنوس شده است و ترانه‌ای که اجرا می‌شود، به‌نوعی در ذهن مخاطب حک شده و به ماندگاری ترانه و البته ماندگاری ترانه‌سرا کمک می‌کند. هر چه مخاطب بتواند با ترانه ارتباط برقرار کرده و آن را به ذهن بسپارد، به همان اندازه ماندگاری و به‌نوعی همه‌گیری ترانه بیشتر می‌شود و ترانه‌سرایی موفق است که بتواند ابزارهای ترانه و تصویرسازی را به‌گونه‌ای به کار ببرد که مخاطب با ترانه احساس نزدیکی کند.
مسئله‌ای که امروز ترانه‌سراها با آن مواجه هستند، این است که ترانه‌ها بعد از استقبال مخاطبان توسط خواننده‌های دیگر بدون اشاره به اسم ترانه‌سرا اجرا می‌شود و این به‌نوعی اجحاف در حق ترانه است؛ زیرا اثر باید با نام هنرمند و ترانه با نام سراینده معرفی شود.
از انتشار «سئوگی» چه اهدافی را دنبال می‌کردید؟
در استان اردبیل ترانه مظلوم واقع شده است و هیچ مرکزی برای ترویج این هنر پرطرفدار وجود نداشت. البته خوشبختانه مجوز خانه ترانه اردبیل را اخیراً دریافت کرده‌ایم و برای فعالیت‌های مختلف در این مورد برنامه‌ریزی می‌کنیم. یشتر هنرجوهای این هنر سردرگم بودند و همیشه دنبال کتابی برای مطالعه و نمونه کار بومی و استانی می‌گشتند تا حداقل کتاب ترانه را از نزدیک دیده باشند؛ به‌خاطر همین، تصمیم به چاپ این مجموعه ترانه ترکی گرفتم که خوشبختانه استقبال خوبی هم از این مجموعه ترانه شده است. از طرف دیگر می‌خواستم با انتشار مجموعه ترانه‌ها، آثار خود را در معرض نقد و بررسی صاحب‌نظران بگذارم؛ زیرا این نقدها - در صورت رعایت چارچوب‌های کارشناسی - می‌توانند چراغ راهی برای ادامه مسیر فعالیت‌های هنری و ترانه‌سرایی باشد.
برای هر نویسنده، شاعر، مؤلف و ترانه‌سرا، آثار تولیدی همچون فرزند او هستند که دوست دارد به بهترین شکل ممکن به تربیت و پرورش آن پرداخته و را تحویل جامعه دهد. من هم از این قاعده مستثنی نیستم و تمام تلاش خود را به کار گرفتم تا مجموعه با کمترین ایراد منتشر شود؛ لیکن هیچ مجموعه‌ای عاری از خطا نیست و بهتر است که صاحب‌نظران و مجربان حوزه ترانه در این زمینه اظهارنظر کنند.
در صدد ادامه این روند و گردآوری مجموعه‌های جدیدتری هم هستید؟
دو مجموعه آماده دیگر هم برای چاپ دارم اما فعلاً در مورد کم‌ّوکیف انتشار آنها تصمیمی نگرفته‌ام. اگر خدا بخواهد تا عید نوروز یک مجموعه ترانه فارسی هم چاپ خواهم کرد تا هم برای مخاطبان فارسی‌زبان گامی برداشته باشیم و هم کتاب ترانه فارسی هم به کتاب‌های ترانه منتشر شده در اردبیل اضافه شود؛ چون هیچ مجموعه ترانه‌ای قبل از «سئوگی» نداشتیم. با این کتاب‌ها، ترانه‌سراهای اردبیلی می‌توانند به منابع بومی و استانی دسترسی داشته باشند و با آسیب‌شناسی و بررسی نقاط ضعف و قوت آن، برای فعالیت ترانه‌سرایی تصمیم‌گیری کنند. کتاب «سئوگی» به‌نوعی خلأ موجود را در مورد مجموعه ترانه بومی پر کرد و مجموعه فارسی هم قطعاً مکملی برای آن خواهد بود.
آیا برای ترانه‌سرایی، مطالعه مجموعه ترانه کفایت می‌کند؟
قطعاً کفایت نمی‌کند. یک ترانه‌سرا قبل از هر چیزی باید قریحه و ذوق ذاتی را برای ترانه‌سرایی داشته باشد و بتواند علاوه بر اینکه احساساتش را به قلم می‌کشد، در قالب کلمات، به آن جامه تصویری بپوشاند. بعد از آن نوبت به مطالعه در حوزه تخصصی ترانه می‌رسد که باید شعر و ترانه را بشناسد تا بتواند در این زمینه قلم‌فرسایی کند.
مطالعه ترانه‌ها سبب تقویت ذوق و قریحه فرد می‌شود و از طرف دیگر دایره واژگان او را بسط می‌دهد. مطالعه ترانه و مجموعه‌های مختلف در این حوزه، فضای ذهنی در فرد ایجاد می‌کند و وقتی فردی در فضای ترانه باشد راحت‌تر می‌تواند ترانه‌سرایی کند؛ البته در کنار این مسائل باید به تقویت شاخه‌های احساسات خود نیز بپردازد.
به نظر شما ترانه‌سراهای اردبیل با چه چالش‌هایی مواجه هستند؟
در وهله اول ترانه‌سراهای اردبیل در معرض نقد و بررسی ترانه‌های خود قرار نگرفته و نمی‌گیرند. دلیل آن هم فقدان محفل یا انجمن ترانه‌سرایان بود که اخیراً این خلأ را با ایجاد انجمن ترانه‌سراها پر کرده‌ایم و امیدوارم بتوانیم در زمینه آموزش و نقد و بررسی آثار ترانه‌سراها گام‌های مؤثری برداریم. دومین چالش هم این است که ترانه‌سراهای اردبیل هنوز به خودباوری و اعتمادبه‌نفس لازم نرسیده‌اند که این مشکل هم می‌تواند با بررسی آثار و همچنین اجرای ترانه‌ها توسط خوانندگان مرتفع شود. سومین مسئله این است که ترانه‌سراهای اردبیلی هنوز بین دوراهی شعر یا ترانه مانده‌اند و باید در این زمینه تصمیم بگیرند که می‌خواهند در حوزه شعر ادامه دهند یا مسیر ترانه‌سرایی را انتخاب کنند. مشکل دیگر عدم استقبال خواننده‌های استان از آثار ترانه‌سراهای استانی است که آن هم به دلیل فقدان شناخت خوانندگان از ظرفیت‌های ترانه‌سراها است.
گفت‌وگو از: توحید مهدوی
«سئوگی» اولین کتاب منتشر شده از این ترانه‌سرا و به‌نوعی نخستین مجموعه ترانه منتشرشده در سطح استان اردبیل است که به تازگی وارد بازار نشر شده است. این مجموعه مشتمل بر ۵۵ قطعه ترانه ترکی است که در ۷۱ صفحه با قطع رقعی و به قیمت 60 هزار تومان ازسوی انتشارات عطران به چاپ رسیده است. همه ترانه‌های این مجموعه توسط خواننده‌های کشورمان اجرا و پخش شده است.
انتشار این اثر بهانه‌ای شد تا با صاحب آن در مورد این کتاب و همچنین وضعیت ترانه‌سرایی به‌ویژه در اردبیل به گفت‌وگو بنشینیم. حاصل این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:
شعرهای مجموعه «سئوگی» از چه امتیازی برخوردارند؟
ترانه هم می‌تواند به زبان رسمی باشد و هم به زبان محاوره‌ای سروده شود ولی اصولاً بهتر است به زبان محاوره و عامیانه سروده شود تا عموم مخاطبان را در بر گیرد؛ بر این اساس، بیشتر ترانه‌های این کتاب به زبان محاوره است. البته محاوره‌ای یا رسمی بودن ملاک مناسبی برای سنجش استحکام ترانه نیست بلکه رعایت ارکان و تصویرسازی می‌تواند به استحکام ترانه بیفزاید و آن را به یک اثر قوی، مخاطب‌پسند و قابل اجرا بدل کند.
ترانه‌های این مجموعه را در چه بازه زمانی سروده‌اید؟
ترانه‌های این مجموعه از سال ۹۵ به بعد سروده شده است و آثاری را برای چاپ در این مجموعه انتخاب کرده‌ام که توسط خواننده‌ها اجرا شده‌اند.
اجرای ترانه توسط خواننده‌ها به نظر شما چه مزایایی دارد؟
ترانه با اجرا مأنوس شده است و ترانه‌ای که اجرا می‌شود، به‌نوعی در ذهن مخاطب حک شده و به ماندگاری ترانه و البته ماندگاری ترانه‌سرا کمک می‌کند. هر چه مخاطب بتواند با ترانه ارتباط برقرار کرده و آن را به ذهن بسپارد، به همان اندازه ماندگاری و به‌نوعی همه‌گیری ترانه بیشتر می‌شود و ترانه‌سرایی موفق است که بتواند ابزارهای ترانه و تصویرسازی را به‌گونه‌ای به کار ببرد که مخاطب با ترانه احساس نزدیکی کند.
مسئله‌ای که امروز ترانه‌سراها با آن مواجه هستند، این است که ترانه‌ها بعد از استقبال مخاطبان توسط خواننده‌های دیگر بدون اشاره به اسم ترانه‌سرا اجرا می‌شود و این به‌نوعی اجحاف در حق ترانه است؛ زیرا اثر باید با نام هنرمند و ترانه با نام سراینده معرفی شود.
از انتشار «سئوگی» چه اهدافی را دنبال می‌کردید؟
در استان اردبیل ترانه مظلوم واقع شده است و هیچ مرکزی برای ترویج این هنر پرطرفدار وجود نداشت. البته خوشبختانه مجوز خانه ترانه اردبیل را اخیراً دریافت کرده‌ایم و برای فعالیت‌های مختلف در این مورد برنامه‌ریزی می‌کنیم. یشتر هنرجوهای این هنر سردرگم بودند و همیشه دنبال کتابی برای مطالعه و نمونه کار بومی و استانی می‌گشتند تا حداقل کتاب ترانه را از نزدیک دیده باشند؛ به‌خاطر همین، تصمیم به چاپ این مجموعه ترانه ترکی گرفتم که خوشبختانه استقبال خوبی هم از این مجموعه ترانه شده است. از طرف دیگر می‌خواستم با انتشار مجموعه ترانه‌ها، آثار خود را در معرض نقد و بررسی صاحب‌نظران بگذارم؛ زیرا این نقدها - در صورت رعایت چارچوب‌های کارشناسی - می‌توانند چراغ راهی برای ادامه مسیر فعالیت‌های هنری و ترانه‌سرایی باشد.
برای هر نویسنده، شاعر، مؤلف و ترانه‌سرا، آثار تولیدی همچون فرزند او هستند که دوست دارد به بهترین شکل ممکن به تربیت و پرورش آن پرداخته و را تحویل جامعه دهد. من هم از این قاعده مستثنی نیستم و تمام تلاش خود را به کار گرفتم تا مجموعه با کمترین ایراد منتشر شود؛ لیکن هیچ مجموعه‌ای عاری از خطا نیست و بهتر است که صاحب‌نظران و مجربان حوزه ترانه در این زمینه اظهارنظر کنند.
در صدد ادامه این روند و گردآوری مجموعه‌های جدیدتری هم هستید؟
دو مجموعه آماده دیگر هم برای چاپ دارم اما فعلاً در مورد کم‌ّوکیف انتشار آنها تصمیمی نگرفته‌ام. اگر خدا بخواهد تا عید نوروز یک مجموعه ترانه فارسی هم چاپ خواهم کرد تا هم برای مخاطبان فارسی‌زبان گامی برداشته باشیم و هم کتاب ترانه فارسی هم به کتاب‌های ترانه منتشر شده در اردبیل اضافه شود؛ چون هیچ مجموعه ترانه‌ای قبل از «سئوگی» نداشتیم. با این کتاب‌ها، ترانه‌سراهای اردبیلی می‌توانند به منابع بومی و استانی دسترسی داشته باشند و با آسیب‌شناسی و بررسی نقاط ضعف و قوت آن، برای فعالیت ترانه‌سرایی تصمیم‌گیری کنند. کتاب «سئوگی» به‌نوعی خلأ موجود را در مورد مجموعه ترانه بومی پر کرد و مجموعه فارسی هم قطعاً مکملی برای آن خواهد بود.
آیا برای ترانه‌سرایی، مطالعه مجموعه ترانه کفایت می‌کند؟
قطعاً کفایت نمی‌کند. یک ترانه‌سرا قبل از هر چیزی باید قریحه و ذوق ذاتی را برای ترانه‌سرایی داشته باشد و بتواند علاوه بر اینکه احساساتش را به قلم می‌کشد، در قالب کلمات، به آن جامه تصویری بپوشاند. بعد از آن نوبت به مطالعه در حوزه تخصصی ترانه می‌رسد که باید شعر و ترانه را بشناسد تا بتواند در این زمینه قلم‌فرسایی کند.
مطالعه ترانه‌ها سبب تقویت ذوق و قریحه فرد می‌شود و از طرف دیگر دایره واژگان او را بسط می‌دهد. مطالعه ترانه و مجموعه‌های مختلف در این حوزه، فضای ذهنی در فرد ایجاد می‌کند و وقتی فردی در فضای ترانه باشد راحت‌تر می‌تواند ترانه‌سرایی کند؛ البته در کنار این مسائل باید به تقویت شاخه‌های احساسات خود نیز بپردازد.
به نظر شما ترانه‌سراهای اردبیل با چه چالش‌هایی مواجه هستند؟
در وهله اول ترانه‌سراهای اردبیل در معرض نقد و بررسی ترانه‌های خود قرار نگرفته و نمی‌گیرند. دلیل آن هم فقدان محفل یا انجمن ترانه‌سرایان بود که اخیراً این خلأ را با ایجاد انجمن ترانه‌سراها پر کرده‌ایم و امیدوارم بتوانیم در زمینه آموزش و نقد و بررسی آثار ترانه‌سراها گام‌های مؤثری برداریم. دومین چالش هم این است که ترانه‌سراهای اردبیل هنوز به خودباوری و اعتمادبه‌نفس لازم نرسیده‌اند که این مشکل هم می‌تواند با بررسی آثار و همچنین اجرای ترانه‌ها توسط خوانندگان مرتفع شود. سومین مسئله این است که ترانه‌سراهای اردبیلی هنوز بین دوراهی شعر یا ترانه مانده‌اند و باید در این زمینه تصمیم بگیرند که می‌خواهند در حوزه شعر ادامه دهند یا مسیر ترانه‌سرایی را انتخاب کنند. مشکل دیگر عدم استقبال خواننده‌های استان از آثار ترانه‌سراهای استانی است که آن هم به دلیل فقدان شناخت خوانندگان از ظرفیت‌های ترانه‌سراها است.
گفت‌وگو از: توحید مهدوی
نظر شما