به‌نظر می‌رسید با گذشت سال‌ها بعد از پایان جنگ تحمیلی، باید کتاب‌هایی جامع‌تر درباره نیروی هوایی و نقش خلبانان آن در جنگ هشت‌ساله به رشته تحریر درآید تا حق مطلب به‌خوبی ادا شود. در این میان علی غفوری با انتشار سه جلد کتاب با عنوان «عقاب‌های سرزمین ایران: نبردهای هوایی دفاع مقدس به روایتی دیگر» این مهم را عهده‌دار شده و این مجموعه سه جلدی را انتشارات راهبردی نهاجا منتشر کرده است.
جلد اول این مجموعه در سال 1394 و در 435 صفحه منتشر شد که در کتاب حاضر، نگارنده تلاش کرده با جمع‌آوری صدها صفحه مطلب، مصاحبه، فیش‌برداری و مراجعه به سایت‌ها و وبلاگ‌ها، گوشه‌ای از تاریخ نیروی هوایی ایران در شش‌ماهه اول جنگ تحمیلی را با قلمی متفاوت بازگو کند. به اعتقاد نگارنده، به‌رغم تلاش‌های صورت‌گرفته توسط برخی نویسندگان و حتی خلبانان، هنوز آن‌گونه که شایسته است به نقش نیروی هوایی ایران پرداخته نشده است. این در حالی است که در تمامی جنگ‌های قرن بیستم، خلبانان همواره بیش از سایر رزمندگان مورد توجه قرار گرفته و نام آن‌ها پیروزی‌های هوایی و اقدامات علیه اهداف زمینی و دریایی آن‌ها مکرر مورد توجه قرار گرفته است.
جلد اول کتاب «عقاب‌های سرزمین ایران»، به تاریخچه حضور نیروی هوایی ارتش و نقش مهم و تأثیرگذار آن در جنگ ایران و عراق می‌پردازد. شکی نیست که رشادت و فداکاری خلبانان شجاع نیروی هوایی، تأثیر بسیار زیادی در از کار انداختن ماشین جنگی دشمن بعثی داشت، اما جا دارد درباره تأثیر نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در جنگ هشت‌ساله به اندازه کافی اطلاع‌رسانی شده و جوانان ایرانی با خلبانان برگزیده نیروی هوایی کشورمان آشنا شوند و یا عملیات‌های انجام شده توسط آن‌ها را برشمرده و آمارهایی از سرنگونی هواپیمای متجاوز عراقی و خسارت وارده به تأسیسات و مراکز نظامی دشمن داد.
در بخشی از این کتاب می‌خوانیم: در ابتدای سال 1350 درخواست‌های دولت آمریکا از شاه مرتب افزایش می‌یافت. تهران مملو از کارشناسان آمریکایی بود و کسی نمی‌دانست چه تعداد از این کارشناسان برای توسعه قوای سه‌گانه ایران و چه تعداد برای جاسوسی در کشور به‌سر می‌برند. در این سال واشنگتن از تهران درخواست کرد که در طرحی با عنوان «ژن سیاه» برای جمع‌آوری اطلاعات از مرزهای شوروی، خلبانان آمریکایی و ایرانی به شکل مشترک با استفاده از هواپیماهای طرفین پرواز انجام دهند.
شاه نیز ضمن قبول این درخواست خطرناک، از مقامات نظامی آمریکا خواست تا با فروش یک جنگنده بسیار پیشرفته به ایران موافقت کند. در آن سال‌ها اتحاد شوروی قدرت اول زمینی و قدرت دوم دریایی و هوایی جهان بود و هرگونه زورآزمایی با آن کشور به مثابه خودکشی بود. البته آمریکایی‌ها به مسئولان ایرانی اطمینان می دادند که از آن ها در برابر حمله احتمالی شوروی حمایت خواهند کرد، اما همگان به خوبی می‌دانستند که اگر شوروی با 50 لشکر قدرتمند به ایران حمله کند و همزمان ده‌ها پایگاه هوایی خود در جنوب آن کشور را علیه ما به‌کار گیرد، کمک‌های آن سوی اقیانوس چندان به‌کار ایران نخواهد آمد. ( باید متذکر شد در اواخر دهه 60 و اوایل دهه 70 میلادی آمریکا هرگز توان دریایی و هوایی امروز را نداشت.)
.jpg)
علی غفوری جلد دوم کتاب خود را در سال 1396 منتشر می‌کند و در 472 صفحه به بررسی قدرت هوایی ایران در جنگ با عراق در سال‌های 1360 تا 1363 می‌پردازد. اگرچه از جنگ هشت‌ساله ایران و عراق اکنون بیش از 32 سال می‌گذرد، اما هنوز ابعاد این جنگ به‌طور کامل بررسی نشده است، درحالی‌که محققان هنوز در مورد جنگ جهانی دوم و ویتنام و .... تحقیق و بررسی می‌کنند.
از بخش‌هایی که کمتر به آن پرداخته شده، نقش نیروی هوایی در پیروزی‌های سال‌های 60 و 61 است. اینکه چه خلبان‌هایی از آسمان ایران در این سال‌ها مراقبت می‌کردند؟ چرا عراق در نبردهای بزرگ دریایی سال‌های میانی جنگ ناموفق ماند و ... از سوالاتی است که علی غفوری سعی کرده در این جلد به آن‌ها پاسخ دهد.
به فاصله یک سال بعد، علی غفوری مجددا و با کمک انتشارات نهاجا، جلد سوم کتاب «عقاب‌های سرزمین ایران» را در 458 صفحه به چاپ می‌رساند. این کتاب در 9 فصل نگارش شده و سعی دارد تاریخ حضور نیروی هوایی و نقش و میزان تأثیرگذاری آن در زمان جنگ ایران و عراق را بررسی کند. به اعتقاد کارشناسان، از اواخر دهه 30 میلادی قرن بیستم، نقش نیروهای هوایی در نبردها، از شکلی ساده و کم‌اهمیت، مبدل به نقشی راهبردی با ابعاد وسیع می‌شود. در جنگ تحمیلی نیز این نیروی هوایی ایران بود که در سال‌های ابتدایی جنگ مانع فروپاشی خطوط مقدم ایران شد و حتی صنایع انرژی عراق را به‌گونه‌ای تحلیل برد که قادر به پشتیبانی از نیروهای مسلح خود نباشد.
از میانه جنگ اوضاع تغییر کرد و این عراق بود که به تقویت سریع نیروی هوایی خود اقدام کرد. تحریم‌ها، کمبود بودجه و در برخی موارد غفلت مسئولان باعث شد تا ایران همپای رقیب، روی توان هوایی سرمایه‌گذاری نکند. در این جلد نبرد فاو، افزایش فشار بر گردان‌های اف 14 و جولان میراژها از فصول جذابی است که خواننده را به ادامه خواندن کتاب تشویق می‌کند.
.jpg)
علی غفوری با تلاشی بی‌وقفه از سال 1391 با انجام هزاران ساعت مصاحبه، تحقیق و پژوهش توانسته سه جلد کتاب نسبتا جامع در مورد تاریخچه نیروی هوایی ایران و نقش بسیار مهم آن در جنگ تحمیلی به رشته تحریر دربیاورد. او در قسمتی از پیشگفتار کتابش هدف خود از نگارش این مجموعه سه جلدی را اینگونه بیان می‌کند: «هدف اصلی اینجانب از نگارش این کتاب، بازگویی جانفشانی‌های کارکنان نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در جنگ برای طیف وسیعی از خوانندگان از نوجوان و جوان که سال‌های جنگ را هرگز ندید تا خوانندگان علاقه‌مند به مباحث دفاع مقدس و جنگ‌های هوایی است.»
با توجه به تعداد صفحات بالای هر جلد از این کتاب، نسخه چایی آن قیمت نسبتا بالایی دارد که شاید بعضی از علاقه‌مندان به این موضوعات را از خرید این کتاب منصرف کند، اما خوشبختانه نسخه الکترونیکی این کتاب در اپلیکیشن کتابراه با یک‌سوم قیمت نسخه چاپی عرضه شده و علاقه‌مندان می‌توانند آن‌را تهیه کرده و از خواندن آن لذت ببرند.
نظر شما