به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، اسماعیل امینی در این نشست با اشاره به آشنایی‌ خود با مولف کتاب گفت: عرب امیری طنزنویسی را از دوران دانش آموزی و تحت نظر استادان برجسته‌ای همچون عمران صلاحی  و ابوالفضل زرویی نصرآباد شروع کرد با این وجود بخش زیادی از موفقیتش حاصل زحمات و تلاشی بود که خودش در این عرصه انجام داد. هیچ وقت در سایه کارهایی که منتشر کرده، نمانده و هروقت با عرب‌امیری مواجه شوید در اندیشه طرحی جدید است و یا فیلمنامه یا شعر یا مقاله می‌نویسد.

وی همچنین در ادامه به بررسی قالب‌های رایج در ادبیات کودک و نوجوان پرداخت و افزود: تصور می‌کنم سنتی در شعر کودکان باب شده که معمولا آن را به صورت منظومه می‌نویسند و غالبا هم به همین شکل چهارپاره کار می‌کنند. نمی‌دانم این سنت از کجا مرسوم شده اما وقتی چیزی مرسوم شد خیلی دیر تغییر می‌کند. شاید اغراق نباشد اگر بگوییم بیش از هفتاد-هشتاد درصد شعرهایی که برای کودکان و نوجوانان کار می‌شود به همین شکل چهارپاره است، با این وجود به نظر من اساسا شعر گفتن با مصراع‌های مساوی برای دائقه کودکان و نوجوانان چندان هم مناسب نیست.

این مدرس دانشگاه افزود: چنانچه متل‌های ما و قصه‌های منظومی که در ادبیات عامه داریم اولا کوتاه و بلندی مصراع‌ها در آنها وجود دارد و ثانیا جای قافیه‌ها آزاد است و به اقتضای سخن. این مشکل به طور کل در شعر کودک و نوجوان ما وجود دارد و تنوع وزن در منظومه‌ها نداریم. عرب امیری در بعضی جاها قافیه‌های بدیعی آورده است که برای مخاطب غافلگیری ایجاد می‌کند. همچنین شاعر تلاش کرده میان زبان گفتاری و نوشتاری آشتی ایجاد کند. همچنین کار قابل تقدیری عرب‌امیری در این مجموعه عدم دخالت به عنوان مولف در شیوه روایت است که این یا برگرفته از تجربه‌های کودکی خودش است یا با تامل در رفتار کودکان دور و اطراف حاصل شده است.

امینی تاکید کرد: در این مجموعه کتاب، مولف خودش را در جایگاه قصه‌گوی حرفه‌ای نگذاشته و با همان پرش‌ها و قطع و وصل‌هایی که در منطق کودکانه وجود دارد قصه‌اش را روایت کرده است.

وی همچنین در ادامه سخنانش افزود: وقتی ما از قالب چهارپاره استفاده می‌کنیم و التزام داریم که مصراع‌های زوج‌مان هم قافیه باشند ناگزیر می‌شویم در نحو زبان دخالت بکنیم. من بسیار دیدم کسانی که شعر کودک ونوجوان کار می‌کنند این مشکل را دارند که برای رسیدن به کلمه قافیه، صورت طبیعی نحو جملات را به هم می‌زنند. این موجب می‌شود تا کودکی که شعر را می‌شنود ذهنش پریشان شود چون احساس می‌کند یک جمله غیرطبیعی شنیده است.

این شاعر با اشاره به تلاش شاعر گفت: با این وجود عرب امیری در این کتاب تلاش کرده که تا حد مقدور این التزام قافیه موجب به هم ریختگی نحوی نشود و این کوشش در این کتاب دیده می‌شود. غالب شاعران پر‌کار در این حوزه به این نکته توجه ندارند و یکی از بلاهایی که بر سر شعر کودک و نوجوان سایه افکنده همین است که شاعران اساسا به ترکیب ارکان جمله و اثری که بر ذهن مخاطب کودک می‌گذارد توجه ندارند طوری که می‌توان به وضوح گفت مخاطب این شاعران، دیگر کودکان و نوجوانان نیستند بلکه بقیه شاعرانِ کودک و نوجوان، منتقدها، تحلیلگران و داوران جوایز ادبی تبدیل به مخاطب مفروض آنها  شده‌اند و بنابراین ذهنشان را با پسند آنها نه پسند کودک تنظیم می‌کنند. با وجود اینکه عرب‌امیری شاعری حرفه‌ای است و اگر می‌خواست می‌‌توانست قابلیت‌ها و توانایی‌های حرفه‌ای خودش را در کتاب به نمایش بگذارد ولی این مجموعه کتاب به گونه‌ای است که مولف در آن، عالم کودکانه خودش را حفظ کرده و بی‌اعتنا به پسند جشنواره‌ها و منتقدان، کودکان را در اولویت قرار داده‌ است.

امینی در بخش دیگری از سخنانش اذعان کرد: در این مجموعه کتاب هر چند خیلی از استعاره و قابلیت‌های بدیعی خبری نیست اما ویژگی‌اش این است که به جهان کودک نزدیک شده و فانتزی که خود کودکان برای هر اتفاقی حتی اتفاق‌های خیلی کوچک و ساده درست می‌کنند در آن دیده می‌شود. روایاتی که ممکن است از جنس روایات استدلالی و تجربی نباشد و عرب امیری به خوبی از عهده آن برآمده، به عنوان نمونه از لحاظ منطقی وقتی یک شیء را کسی نمی‌شناسد و می‌خواهیم درباره‌اش حرف بزنیم باید توضیح مقدماتی درباره‌اش بدهیم در حالی که بچه‌ها موقع قصه گفتن این کار را نمی‌کنند، چون فرض بر این است که کودکان همه شخصیت‌های دور و برشان را می‌شناسند و لزومی نمی‌بینند درباره آنها توضیحی بدهند. فروغ فرخزاد هم در شعر «کسی که مثل هیچ کس نیست» وقتی شعرش را از زبان یک کودک خردسال روایت می‌کند دقت دارد که منطق روایت منطق کودکانه باشد و وقتی می‌گوید «کسی که مثل پدر نیست مثل انسی نیست مثل یحیی نیست» هیچ ضرورتی نمی‌بیند که بگوید انسی یا یحیی کیست. چون بچه است و تصور می‌کند این را برای کسی تعریف می‌کند که خودش در عالم بچگی است و بدون اینکه درباره شان توضیح بدهد آنها را وارد روایت می‌کند.

وی در ادامه سخنانش گفت: از آنجا که کودکان ذهن‌شان ملتزم به تجربه‌های پیشین نیست و از تجربه زیست برخوردار نیستند‌، نه با هنجارها نه مطالعات نه فرهنگ مواجه‌اند بنابراین دنیای خودشان را دارند و به همین دلیل است که روایتشان بسیار متنوع است و کسی نمی‌تواند مدعی شود من ساخت ذهنی کودکان را کشف کردم و می‌دانم کودکان چطور روایت می‌کنند. در این مجموعه کتاب صداقت و پریشانی  وجود دارد که یا نشان از ذهن کودکانه شاعر دارد یا توجه ویژه به رفتار کودکان که اگر ادامه پیدا کند به نظر من برای کودکان تجربه خوبی است.

در ادامه این نشست، هوشنگ قره خانی، روانشناس کودک و نوجوان پس از ذکر مقدمه‌ای درباره پیشینه طولانی ادبیات کودک در ایران به وقفه کیفی که در این سال‌ها در این حوزه ادبی اتفاق افتاده اشاره کرد و گفت: با توجه به شناختی که نسبت به عرب امیری دارم همیشه خلاقیت را در کارهای وی دیده‌ام و همین طرحی که امروز برای حضور یک ادیب و روانشناس در کنار هم برای بررسی کتاب وی داده‌اند طرح خلاقانه‌ای است که می‌تواند تبدیل به میزگردهایی شود که در آن ادیبان و روانشناسان و حتی جامعه شناسان در کنار هم قرار بگیرند و درباره فضای ادبیات کودکان صحبت کنند.

وی ‌در ادامه، مجموعه کتاب «قصه های من و عروسکام» را از دو جهت در حوزه روانشناسی قابل بررسی دانست که شامل بررسی اصول روانشناختی که در نوشتن این مجموعه کتاب رعایت شده تحلیل محتوایی روانشناختی متون کتاب است.

قره‌خانی اذعان کرد: استفاده از اصل خودگویی که در متون روانشناسی به نام‌های متعدد بیان می‌شود، استفاده از آنیمیسم یا جانبخشی یا زنده‌انگاری که به‌ویژه در کودکان سنین پیش‌‌عملیاتی یا پیش‌دبستانی نقش ارزنده‌ای در شکل‌گیری ذهن، روان و شخصیت کودکان دارد، استفاده از بازی و تاکید بر نقش بازی، به‌ویژه بازی اجتماعی در شکل‌گیری فکر، ذهن، شخصیت و مهارت‌های ارتباطی کودک از اصول روانشناختی پراهمیتی است که در متن کتاب رعایت شده است. همچنین تصویرسازی‌های زنده و سازنده‌ای که توسط آتنا شمس در این مجموعه کتاب انجام شده می‌تواند نقش مهمی در جلب علاقه و انگیزه کودکان داشته باشد و تصویرهای جذاب روی جلد و صفحات کتاب با رنگ‌های مناسب و آرام‌بخش و قطع مناسب و کاغذ با کیفیت از دیگر ویژگی‌های مهم کتاب است.

این روانشناس حوزه کودک و نوجوان در ادامه گفت: جلد اول مجموعه کتاب «قصه های من و عروسکام» مبین تعارض یک کودک با خودش است که دارد از مرحله پیش عملیاتی به مرحله عملیاتی می‌رود، تعارضی که اریک اریکسون از آن به عنوان بحران یاد می‌کند، نوعی گیرکردن بین احساس و عقل که در نهایت منطق و عقل در دوره عملیاتی چیره می‌شود و کودک تصمیم می‌گیرد که عروسک‌هایش را به کودکی کوچک‌تر بسپارد.

قره‌خانی در تبیین کتاب دوم نیز چنین گفت: در این جلد کتاب نیز دو شخصیت عسل و غزل را در داستان داریم و عروسک‌ها درواقع در حکم ضمیر ناخوداگاه عسل نگران‌اند که عسل بزرگ شود و آنها را ترک کند یا مادرِ عسل عروسکی تازه برایش بخرد و به عروسک‌های قبلی خیانت شود، چیزی که باعث می‌شود حس همذات‌پنداری در کودک برانگیخته شود یا ماجرای به خرید بردن عروسک‌ها و گم شدن آنها که با خودگویی‌های عسل از زبان عروسک‌های گمشده بیان می‌شود می‌تواند باعث ایجاد احساس مسوولیت در کودک شود و پیدا شدن عروسک‌ها توسط غزل که هر چند آرزو می‌کند این عروسک‌ها برای او باشد اما وقتی می‌فهمد این عروسک‌ها برای عسل اند، آنها را به او برمی‌گرداند و مولف به این شیوه صداقت و راست کرداری را به کودک آموزش می‌دهد. همچنین کار زیبای عسل که غزل را به خانه دعوت می‌کند تا با عروسک بازی کند، قدرشناسی، پاداش دادن و انصاف داشتن را به کودکان یادآور می‌شود.

وی همچنین ضمن تحلیل جلد سوم مجموعه قصه‌های من و عروسکام گفت: در جلد سوم نیز با نگرانی عسل از سلامتی عروسک‌ها (آموزش نکات بهداشتی) و کمک کردن غزل در آمپول زدن به عروسک‌ها (همیاری) مواجه هستیم.غزل مدتی تبلت خود را در اختیار عسل می‌گذارد و عسل گرفتار دنیای مجازی می‌شود و از دنیای واقعی و عاطفی و ملموس خود (عروسک‌ها) فاصله می‌گیرد. تبلت تبدیل به دوستی می‌شود که همچون دشمن عمل می‌کند و مولف با طرح اثرات منفی تبلت و موبایل از نظر آسیب به چشم و گردن به کاهش عواطف ناشی از فقدان تماس رو در روی انسان‌ها می‌پردازد.

در ادامه، نسیم عرب‌امیری درباره انگیزه‌اش از کار در حوزه ادبیات کودک و نوجوان افزود: مجموعه «قصه های من و عروسکام» دومین تلاش من در حوزه ادبیات مکتوب کودک و نوجوان بود و زمانی که انتشارات کتاب نیستان به من پیشنهاد نگارش کتاب کودک را داد، قبل از آن به هیج وجه در حوزه کودک کاری انجام نداده بودم. برای همین در این مورد با زنده یاد زرویی مشورت کردم و وی تاکید کرد که کار برای کودکان بسیار سخت است و هرکسی نمی‌تواند در این حوزه کار درخوری انجام دهد و اگر می‌خواهید در این حوزه کار کنید باید خیلی بیشتر از ادبیات بزرگسال برایش زمان بگذارید یعنی هم دنیای کودک را هم ادبیات و واژگانش را بشناسید و از آن مهم‌تر اینکه دنیای کودکان زمان ما با دنیای کودکان امروز کاملا متفاوت است. بنابراین من با توجه به مشورتی که از زرویی گرفتم و بنا به پیشنهاد انتشارات کتاب نیستان وارد این حوزه شدم.

وی عنوان کرد: بعدتر به شکل اتفاقی در حوزه فیلمنامه‌نویسی نیز  پیشنهادهایی در حوزه کودک و نوجوان به من شد و به نگارش چندین فیلم سینمایی و سریال در این حوزه انجامید. اما مهم‌ترین چیزی که برای من در حوزه ادبیات کودک و نوجوان اهمیت دارد اول این است که کودک حرفم را بفهمد و از آنجا که خودم دنیای ذهنی بازیگوشی دارم و مانند کودکان زندگی می‌کنم توانستم به این هدف نزدیک شوم. از طرف دیگر خوشبختانه در این سالها از نعمت حضور کودکان در میان اقوام نزدیک برخوردار بودم و همین امر موجب شد که اولین  مخاطبان و منتقدان من کودکان باشند. نکته دیگری که برای من در این حوزه به شدت اهمیت داشت، تاثیر‌گذاری بود. هیچ مخاطبی به اندازه کودکان از آنچه می‌خوانند و می‌شنوند تاثیر نمی‌پذیرد، طوری که ما با یک کتاب بد می‌توانیم بر زندگی یک کودک تاثیر نامطلوبی بگذاریم که زندگی‌اش تغییر کند و با یک کتاب خوب می‌توانیم ارزشی را در ذهنش حک کنیم که تاثیری بزرگ در زندگی وی بگذارد. برای من این تاثیرگذاری از همه چیز مهم‌تر است و وقتی به بررسی کتاب‌های ادبیات کودکان و نوجوانان امروز پرداختم متوجه خلا بزرگی در این حوزه شدم و تصمیم گرفتم برای تاثیرگذاری بیشتر وارد این حوزه شوم.