با مولف این کتاب، درباره چرایی و چگونگی تألیف این اثر و همچنین دیدگاهش درباره موضوع ادبیات مقاومت و پایداری به‌گفت‌وگو نشستیم.
من خودم جزو پدیده جنگ هستم
قیم درباره انگیزه و دلیل خود برای نگارش این کتاب، گفت: قبل از هر چیز به این اشاره کنم که چند سالی از تألیف این کتاب می‌گذرد. رشته تخصصی‌ام تاریخ اسلام با تکیه بر مطالعات شمال آفریقا است. از این‌رو با تاریخ سروکار دارم، اما مهم‌تر از آن این‌که خودم جزو این پدیده هستم. یعنی اگر شما جنگ را یک پدیده فرض کنید، من خودم جزو این پدیده هستم. نسلی بعد از جنگ آمده، خب این نسل جزو پدیده جنگ تلقی نمی‌شود، اما ما خودمان جزو این پدیده بودیم. یعنی چه؟ یعنی هم آثار و تبعات منفی جنگ را تجربه کردیم، هم در جنگ حضور داشتیم، هم به سهم خودمان مساعدت‌هایی داشتیم و مساعدت‌های گرفتیم. خلاصه این‌که جزو این پدیده و جزو این معلول تاریخی هستیم.
وی افزود: همه آنچه گفتم یک طرف، اگر شما در بازه زمانی جنگ ساکن تهران یا اصفهان باشید نیز جزو پدیده جنگ محسوب می‌شوید. حالا در نظر بگیرید که ما در استانی زندگی می‌کردیم که پیش و بیش از همه درگیر جنگ شد و ما اولین مردمانی بودیم که با جنگ و تجاوز دشمن مواجه شدیم. من خودم هرگز نخستین حمله جت‌های جنگی عراق را فراموش نمی‌کنم که از آسمان روستای ما گذشتند. حتی هنوز هم غرش آن هواپیماها در گوش من که آن زمان نوجوانی چهارده ساله بودم، باقی مانده‌اند. قبل از آن تصورم از هواپیمای جنگی، چیزی شبیه هواپیماهایی بود که مثلاً در جنگ اول جهانی از آن‌ها استفاده می‌شد، همان‌هایی که در فیلم‌های سینمایی می‌دیدیم.
قیم بیان کرد: اولین‌بار که چنین تجربه‌ای داشتم، حتی نمی‌دانستم با چه چیزی مواجه شده‌ام و چه چیزی را دیده‌ام. بعدتر بود که فهمیدم آنچه دیده‌ام جت جنگی بوده است. من حتی پرواز هلی‌کوپترها روی سر مردم را دیدم. دیدم که هلی‌کوپترها مردم عادی را به رگبار می‌بستند. دیدم که چند خانوار، همگی باهم و همزمان سوار وانت تویوتا پدرم شده بودیم. خلاصه این‌که همین واقعیت که من جزو این پدیده بودم، من را سوق داد که درباره‌اش بنویسم. در واقع حیفم آمد که وارد این عرصه نشوم و درباره این پدیده برای نسل‌های بعدی ننویسم و آنچه را که می‌دانم ثبت نکنم. البته نوشتن به صورت آکادمیک و روشمند و نظام‌مند و براساس اصول علمی. این‌ها مصادف شد با نامه مرکز اسناد دفاع مقدس به دانشگاه ما و من هم که درباره این موضوع قبلا کار کرده بودم، با کمال میل انجام آن را پذیرفتم. خدا را شکر تیمی تشکیل دادیم و براساس روش‌های مرسوم پژوهش کار را جلو بردیم.
پژوهش یک مقوله نظام‌مند و دارای هدف و تابع اصول است
این پژوهشگر در ادامه صحبت‌هایش گفت: در حوزه پژوهش‌های مرتبط با دفاع مقدس آسیب‌هایی وجود دارد. برخی کارهای پژوهشی - ضمن احترام به احساس تکلیف و تعهدی که این پژوهش‌ها براساس آن انجام شده - کارهای قابل دفاع و روشمندی نیستند. دقت داشته باشید که پژوهش یک مقوله نظام‌مند و دارای هدف و تابع اصول است. شما از هر زوایه‌ای که به پدیده‌ای نگاه می‌کنید، ضروری است که در آن متخصص باشید. مثلا اگر به جنگ تحمیلی نگاه حماسی دارید، حتما باید حماسه و ویژگی‌های حماسه را بشناسید. پژوهش هم چنین است و فقط به صرف دغدغه و احساس تکلیف نمی‌توان از پس آن برآمد. این دغدغه و احساس تکلیف باید به مسیر درست هدایت شود و کار پژوهشی در حوزه دفاع مقدس، تابع اصول باشد.
نویسنده شایسته تقدیر نوزدهمین دوره انتخاب بهترین کتاب دفاع مقدس، در پایان اظهار کرد: پیشنهادم این است که نهادهای متولی پژوهش، درباره انتخاب پژوهشگران و همکاری با کسانی که پروپوزالشان را ارائه می‌کنند، معیارهای سخت‌گیرانه‌تری را درنظر بگیرند و پیش از سپردن کار به افراد، ارزیابی دقیق و درستی از توانایی فرد برای انجام کار داشته باشند. اگر چنین شرایطی را ایجاد کنیم، به موفقیت‌هایی بیشتر از آنچه تاکنون داشته‌ایم، دست پیدا می‌کنیم. البته هم منِ مولف و پژوهشگر باید به اصول کار خودم مسلط باشم، هم کسی که قرار است اثر من را بخواند تاحدی با شرایط و معیارهای این کار آشنا باشد. اگر چنین نباشد، گفت‌وگو و ارتباطی بین نویسنده و خواننده شکل نمی‌گیرد و آن چیزی که قرار بوده از طریق اثر به مخاطب منتقل شود، انتقال پیدا نمی‌کند.
نظر شما