خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، محمدمهدی مومنی‌ها: 24 آبان هرسال عطر و بوی کتاب و کتاب‌خوانی فضای جامعه را معطر می‌کند. در سال 1372 و در چنین روزی، روز کتاب و کتاب‌خوانی تعیین شد و این روز، یکی از روزهای هفته کتاب نیز است. نخستین هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران در روزهای چهارم تا دهم دی‌ماه سال 1372 با پیام رهبر فرزانه انقلاب اسلامی برگزار شد و هرساله در هفته کتاب، در مدارس، مساجد، دانشگاه‌ها، و استان‌های کشور نمایشگاه‌ها و جشن‌های کتاب برگزار می‌شود.
کتاب، یکی از ابزارهای تفکر، رشد و تعالی انسانی است. از دیرزمان اهمیت مطالعه و کتاب‌خوانی نزد اهل علم و ادب شناخته‌شده است. پارادایم کتاب‌خوانی حتی در روزگار پیشرفت‌های چشمگیر بشر در عرصه‌های دانش، تمدن و فرهنگ، نه‌تنها اهمیت خود را از دست نداده، بلکه جنبه‌های گسترده‌تر، تازه‌تر و جلوه‌های پایدارتر یافته است. بی‌گمان، کسانی که در وادی پیشرفت‌های گوناگون، گام‌های بلند برداشته‌اند، هرگز با کتاب‌خوانی بیگانه نبوده‌اند، بلکه مطالعه را عنصری اصلی و ضروری دانسته‌اند؛ چراکه کتاب از عناصر فرهنگی و ابزاری مناسب برای تغییر دادن فرهنگ است و عناصر جدید فرهنگی را به افراد جامعه منتقل می‌کند و ضمن حفاظت از فرهنگ متعالی، آن را بدون تغییر و تحریفی در اختیار آیندگان قرار می‌دهد. بدین ترتیب روشن است که فرهنگ مطالعه و کتاب‌خوانی نه‌تنها از مؤلفه‌ها و ارکان اصلی فرهنگ به‌حساب می‌آید، بلکه خود نیز سبب تکامل و توسعه فرهنگی می‌شود. کتاب‌خوانی، راهی برای دستیابی به دانایی و توانایی است که به آدمی در فهم و درک درست، یاری می‌رساند و کلید گذر از محدودیت‌ها و ورود به دنیای گسترده و ژرف است. از همین رو، مطالعه پنجره‌ای به‌سوی اندیشه‌ها، تجربه‌ها و اندوخته‌هاست. مطالعه و خواندن همیشگی و مادام‌العمر اساس فرهنگ کتاب‌خوانی است. در حقیقت، فرهنگ کتاب‌خوانی حرکتی فراتر از یک مهارت عادی است و متضمن فرهنگی است که حاوی سوادی گسترده است.
کتاب وسیله‌ای است که دانش بشری به مدد آن از تباه شدن مصون می‌ماند و به آیندگان منتقل می‌شود. كتاب محصول تجربه‌های بشری و خلاقيتهای ذهنی و آموخته‌های درازمدت انسان است. سهم كتاب در انتقال دانش‌ها، گاهی به‌مراتب بيشتر و فراتر از ديگر ابزار آموزشی است.
کتاب، محصول تجربه‌های بشری و خلاقیت‌های ذهنی و آموخته‌های درازمدت انسان است. سهم کتاب در انتقال دانش‌ها گاهی به‌مراتب بیشتر و فراتر از دیگر ابزار آموزشی است. کتاب وسیله‌ای است که دانش بشری به مدد آن از تباه شدن مصون می‌ماند و به آیندگان منتقل می‌شود. پدید آوردن آثار علمی و فرهنگ مکتوب از توصیه‌های مهم اولیای دین است و به گسترش دانش کمک می‌کند و به‌عنوان یک میراث فرهنگی برای نسل‌های آینده ماندگار می‌شود.
بی‌گمان، هیچ ذخیره و میراثی سودمندتر و باارزش‌تر از کتاب نیست؛ چرا که کتاب، مایه آرامش روحی انسان است. کتاب همدمی است که اندوه را می‌زداید و مطالعه کننده را از تنهایی درمی‌آورد و به او حکمت‌های جان‌پرور می‌آموزد.
برای افزایش سرانه‌ی مطالعه باید این موضوع ازنظر عموم مردم به‌عنوان یک فعالیت ضروری شناخته شود. تا زمانی که مردم مطالعه را فعالیتی زائد و بی‌فایده بدانند سرانه‌ی مطالعه همچنان پایین خواهد بود. معضل مطالعه در کشور مانند بسیاری دیگر از مشکلات فرهنگی، یک مسئله تک‌بعدی نبوده و عوامل بسیاری در به وجود آمدنش صاحب نقش‌اند. برای حل این مشکل ابتدا باید این عوامل و نقش آن‌ها را شناسایی کرد. عوامل متعددی در پایین بودن سرانه مطالعه در ایران نقش دارند که مهم‌ترین عامل، عدم احساس نیاز به مطالعه از سوی اقشار مختلف جامعه است.
گرانی و دغدغه معاش از دیگر عوامل، کاهش توجه به کتاب و کتاب‌خوانی است؛ اما واقعیت این است که باوجود تمام مشکلات اقتصادی، اگر برنامه‌ریزی درست داشته باشیم به‌راحتی می‌توانیم هم کتاب تهیه کنیم و هم وقت مطالعه آن را ایجاد کنیم. همچنین امروزه گسترش فضای مجازی و رسانه‌های دیجیتال فضای مساعدی برای نشر اطلاعات به شمار می‌رود و کاربران این فضای نوین باید با برخورداری از سواد اطلاعاتی و رسانه ای با عمق نگری در محتوای آن در تسهیل انتشار و مطالعه کتب به‌صورت مجازی اقدام کرده و توسعه فرهنگی جامعه را پیش برند و فرصت بهره‌مندی از ظرفیت فضای مجازی نباید موجب کاهش میزان مطالعه کتاب شود، بلکه باید تسهیل دسترسی به متون را موجب شود.
گسترش فرهنگ کتاب‌خوانی در هر جامعه، نمودی از احترام و ارجی است که آن جامعه برای کتاب و کتاب‌خوانی و حتی بالاتر از آن برای اقشار و گروه‌های تحصیل‌کرده و مولدان و استفاده‌کنندگان از کتاب قائل است. توسعه کتاب و کتابخانه در هر جامعه، اقدامی است که در جهت ارج نهادن بر اهتمام کسانی که مبادرت به تولید کتاب می‌نمایند. پیاده‌سازی فرهنگ مطالعه و کتاب‌خوانی و جا افتادن آن در بین مردم مانند سایر کارهای روزانه‌ای که انجام می‌دهند، چراغ روشنی است برای رشد و تعالی جامعه و مقابله با انحرافات و گمراهی‌ها.
درواقع وقتی جهل و بی‌خبری، جامعه‌ای را از پای درآورد، یا شبهه‌ها ذهن جوانان را فلج کند، بدون شک یکی از مهم‌ترین کدرهایی که می‌تواند آفت جهل را بزداید، مطالعه است و آنچه می‌تواند شبهه‌های ذهنی را دفع کند و ایمان و اطمینان را به قلب‌ها بازآورد، کتاب‌خوانی است. گرفتاران در چنبره پرسش‌ها و محاصره‌شدگان در میان انبوه شبهه‌ها، می‌توانند برای استمداد فکری به کتابخانه مراجعه کنند و از آنجا نیرو گیرند و به جنگ شبهه‌ها بروند و پاسخی در برابر القائات و شبهه افکنی‌های دیگران بیابند.
در عصر حاضر که دشمن با تمام توان در تلاش برای ترویج فرهنگ غربی و دوری جوانان ما از فرهنگ اصیل اسلامی و گسترش هویت زدایی است، فرهنگ‌سازی برای مطالعه صحیح و فراگیر در بین اقشار مختلف جامعه می‌تواند موجب خنثی شدن توطئه دشمنان و جلوگیری از بزرگ‌نمایی، اغراق، سیاه نمایی و تأثیر آن در مردم گردد.
چهارشنبه ۲۵ آبان ۱۴۰۱ - ۱۳:۰۲
نظر شما