به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ روزهای سختی بر مردم ایران گذشته که پیر و جوان و کودک و بزرگسال را درگیر خود کرده است؛ روزهایی که بمب‌ها را می‌دیدند که بر خانه‌هایشان فرود می‌آمد و روزهایی که بمب‌های کُشنده دیدنی نبودند؛ ویروس‌هایی بودند که از بدنی به بدن دیگر نفوذ می‌کردند و جان آدم‌ها را به خطر می‌انداختند. بر اساس نظریه‌های تربیتی و رسانه‌ای باید از این روزهای سخت برای کودکان امروز بگوییم تا هم حافظه تاریخی‌شان شکل بگیرد و هم آموزه‌هایی برای ساختن آینده داشته باشند. گفتنی‌ها می‌تواند چه از دوران دفاع مقدس باشد که ندیده‌اند و چه از اثرات بیماری کرونا که خودشان هم، اکنون درگیرش هستند. منیره هاشمی در دو کتاب «یه دونه نون، صد دونه نون» و «فر و فر و فر صدا میاد...» که برای گروه سنی الف و ب از سوی انتشارات راه‌یار منتشر شده این برهه‌های مهم را سوژه اشعار خود کرده است. این کتاب شعر با رنگ‌آمیزی همراه شده و با عنوان مجموعه «ترانه‌های کودکانه و رنگ‌آمیزی» در بازار کتاب موجود است. درباره این دو اثر با منیره هاشمی گفت‌وگویی داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
چه شد که «یه دونه نون، صد دونه نون» و «فر و فر و فر صدا میاد...» سروده شدند؟
ما در روزهای سخت کرونا قرار داشتیم؛ روزهایی که بچه‌ها نمی‌توانستند از خانه بیرون بیایند. کسی جایی نمی‌رفت و بچه‌ها مجبور بودند ساعت‌های طولانی در آپارتمان بمانند. مثل همه اتفاق‌هایی که ممکن است بیفتد و زندگی روزمره را دچار اختلال کند، کرونا هم زندگی همه را مختل کرده بود. ما نیازمند یک همدلی سراسری بودیم؛ درست مثل زمانی که در یک نقطه از کشور سیل و زلزله می‌آید و عده‌ای پشتیبانی می‌کنند و مشغول کمک به هم‌نوعان خود می‌شوند یا شبیه دوران دفاع مقدس که مردمی در پشت جبهه مشغول خدمت می‌شدند. ایده خلق این دو اثر با هدف ایجاد همدلی در روزهای سخت بین بچه‌ها بود.
اینکه ترانه‌های کودکانه کتاب با رنگ‌آمیزی همراه شوند، ایده شما بود یا ناشر؟
ایده ناشر محترم بود.
این اشعار با رنگ‌آمیزی همراه‌اند و تبدیل به کتاب کار شده‌اند؛ در صورتی‌که درون‌مایه‌ای فراتر از یک کتاب کار دارند. به نظر شما درگیر شدن کودکان با کتاب برای رنگ‌آمیزی آن، چه‌قدر کمک می‌کند که با مفهوم و درون‌مایه اشعار هم بهتر ارتباط بگیرند؟
بچه‌ها همیشه به نقاشی علاقه‌مند هستند. با مدادرنگی‌ها و دفتر نقاشی‌شان انس دارند. اگر این دوستی و انس به کتاب شعرشان هم منتقل شود نتیجه خوبی دارد.
چه شد که «یه دونه نون، صد دونه نون» و «فر و فر و فر صدا میاد...» سروده شدند؟
ما در روزهای سخت کرونا قرار داشتیم؛ روزهایی که بچه‌ها نمی‌توانستند از خانه بیرون بیایند. کسی جایی نمی‌رفت و بچه‌ها مجبور بودند ساعت‌های طولانی در آپارتمان بمانند. مثل همه اتفاق‌هایی که ممکن است بیفتد و زندگی روزمره را دچار اختلال کند، کرونا هم زندگی همه را مختل کرده بود. ما نیازمند یک همدلی سراسری بودیم؛ درست مثل زمانی که در یک نقطه از کشور سیل و زلزله می‌آید و عده‌ای پشتیبانی می‌کنند و مشغول کمک به هم‌نوعان خود می‌شوند یا شبیه دوران دفاع مقدس که مردمی در پشت جبهه مشغول خدمت می‌شدند. ایده خلق این دو اثر با هدف ایجاد همدلی در روزهای سخت بین بچه‌ها بود.
اینکه ترانه‌های کودکانه کتاب با رنگ‌آمیزی همراه شوند، ایده شما بود یا ناشر؟
ایده ناشر محترم بود.
این اشعار با رنگ‌آمیزی همراه‌اند و تبدیل به کتاب کار شده‌اند؛ در صورتی‌که درون‌مایه‌ای فراتر از یک کتاب کار دارند. به نظر شما درگیر شدن کودکان با کتاب برای رنگ‌آمیزی آن، چه‌قدر کمک می‌کند که با مفهوم و درون‌مایه اشعار هم بهتر ارتباط بگیرند؟
بچه‌ها همیشه به نقاشی علاقه‌مند هستند. با مدادرنگی‌ها و دفتر نقاشی‌شان انس دارند. اگر این دوستی و انس به کتاب شعرشان هم منتقل شود نتیجه خوبی دارد.
نظرتان درباره تصویرگری کتاب چیست؟ آیا در درآوردن لحن، حال‌وهوا و شیرینی دنیای کودکان موفق بوده است؟
معمولا در اکثر کارهای کودک و نوجوان، شاعر و نویسنده در انتخاب تصویرگر برای کارهای خود اختیاری ندارد. البته تصویرگران و بهتر است بگوییم تصویرسازان حال حاضر کشور ما، بسیار به‌روز و خوب کار می‌کنند و کارها نسبت به گذشته بسیار بهتر شده و به دنیای بچه‌ها نزدیک‌تر شده است. به نظر من ترکیب رنگ‌ها و تصویرسازی این دو کتاب هم قابل قبول بود.
مفاهیم آموزشی و به‌ویژه در این دو کتاب، مفاهیم ارزشمند دینی و اجتماعی آیا به خوبی در قالب شعر و ترانه کودک قرار می‌گیرند و چه ویژگی‌هایی در قالب شعر وجود دارد که برای آموزش مهارت‌های اجتماعی مثل کمک کردن به همدیگر، رعایت مسائل انسانی و یادآوری مفاهیم دینی و ارزشی به کودکان، مناسب تلقی می‌شود؟
قالب شعر به دلیل آهنگین بودن همیشه مورد توجه بچه‌ها بوده است. گوش و جان خردسالان از همان دوران نوزادی و حتی جنینی با آهنگ لالایی مادران همراه شده است. این قالب می‌تواند برای ارائه مفاهیم مختلف بسیار مناسب باشد. ادبیات کودک و نوجوان از این جنبه که به مخاطب کودک و نوجوان کمک می‌کند جهان و اطراف خود را بشناسد و سعی می‌کند به مخاطب کم تجربه‌ی خود در شناسایی جهان و زندگی اطراف خود کمک کند، جنبه‌ی تعلیمی دارد. البته این تعلیم به صورت غیرمستقیم و توأم با آفرینش است. اگر شاعر کار خود را خوب انجام دهد و تجربه کافی در سرودن شعر به خصوص برای خردسال داشته باشد از عهده این کار بر می‌آید.
در کتاب «یه دونه نون، صد دونه نون» سوژه برای دفاع مقدس است؛ اما احساس این را داریم که متن به‌روزرسانی شده است تا کودکان امروز هم آن حال‌وهوا را درک کنند. امر به‌روزرسانی مفاهیم و مسائلی که گذشته‌اند اما هنوز مهم هستند، چه‌قدر برای رشد کودکان و آموزش به آنها مهم است؟
مساله به‌روزرسانی مفاهیم دفاع مقدس و مفاهیم ارزشمند انسانی مساله مهمی است. بچه‌ها دوران دفاع مقدس و خدمت‌های جهادی آن دوران را نه دیده‌اند و نه به خوبی شنیده‌اند. پیرزنی در یکی از روستاهای سبزوار بوده است که در خانه کوچک روستایی و تنور خود برای رزمنده‌ها نان می‌پخته و به جبهه می‌فرستاده است. این یکی از هزاران کاری است که مردم مهربان و نوع‌دوست ما در روزهای سخت دفاع مقدس انجام می‌داده‌اند. در قالب شعر خردسال و قصه‌گونه سعی کردم این حس را به مخاطبم انتقال دهم.
.jpg)
امروزه وضعیت شعر آموزنده کودک چه‌طور است؟ آیا در شاعران و ناشران استقبال برای مفاهیم آموزشی که از طریق شعر به کودکان منتقل شود بالاست یا می‌ترسند گرفتار مستقیم‌گویی شوند و از سرودن و چاپ چنین اشعاری دوری می‌کنند؟
اگر خلاقیت ادبی در اثر به وجود آمده باشد و شاعر بتواند حس زیبایی‌شناسی را در شعرش همراه کند به خوبی می‌تواند مسائلی را همچون مهارت‌های اجتماعی، مسائل انسانی و کمک به هم‌نوع، به مخاطب خردسال آموزش دهد. علی‌رغم تصور خیلی‌ها، سرودن شعر برای خردسالان بسیار دشوار است. کاری است سهل و ممتنع. شاعر باید با دایره لغات خردسال، با دنیای کودکان و خواسته‌ها و آرزوهای آنها آشنا باشد.
کتاب جدیدی در دست نگارش یا چاپ دارید؟
مجموعه‌ای که در دست چاپ دارم مجموعه شعر «گربه و ماه» است که ان‌شا‌الله به زودی از سوی نشر مهرک به چاپ خواهد رسید. مخاطب این کتاب بچه‌های 6 تا 9 سال هستند.
نظر شما