به گزارش خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا) در ایلام، محراب آقایی، متولد 1372، بازیگر و نمایشنامه‌نویس ایلامی، کتاب «نگاهی تحلیلی به تاریخ ادبیات نمایشی ایلام» در تلاشی پژوهش‌محور، تاریخ ادبیات نمایشی این استان را در بازه  زمانی دهه چهل تا دهه نود را تحلیل و بررسی و در انتشارات برگ آذین منتشرکرده است.
 
مؤلف در دیباچه این کتاب نوشته: «نتایج قابل استنباط از این پژوهش عمدتاً میدانی نشان می‌دهد ادبیات نمایشی استان ایلام از پیشینه‌ای قوی برخوردار نبود و تاریخ نمایش در ایلام به دهه 40 بر می‌گردد. اما ادبیات نمایشی و تئاتر منسجم و طبق اصول آکادمیک اوایل دهه 60 شکل گرفته است. هنر نمایش و نمایش نامه‌نویسی در ایلام با گذشت زمان به پیشرفت‌های قابل توجهی دست پیدا کرده و اکنون نسبت به ادوار قبل از لحاظ کمی و کیفی در درجات  بالاتری قرار دارد، اما نباید از نواقص و ضعف‌های ادبیات نمایشی و نمایش‌نامه‌ نویسان ایلامی چشم پوشید، چراکه هنوز در مقایسه با سطوح بالای این هنر در کشور فاصله چشم‌گیری وجود دارد.»

این کتاب در دو فصل تالیف شده است. فصل نخست: پیشینه تئاتر و ادبیات نمایشی در استان ایلام (پیشینه نمایش آیینی و سنتی در استان ایلام، سیر تاریخی تئاتر و ادبیات نمایشی در استان ایلام از دهه چهل تا نود، تاریخچه شکل‌گیری تئاتر منسجم و متون نمایشی، نگاهی به تئاتر کودک و نوجوان و اولین‌های تئاتر و ادبیات نمایشی در ایلام، نتیجه‌گیری و پیشنهادات و معرفی منابع و پیوست‌ها و در بخش دوم چند نمایشنامه برجسته بومی را تحلیل و بررسی کرده است.
 
تلاش آقایی در تالیف این پژوهش و انتشار در قالب کتاب، قابل تقدیر است، زیرا در این اثر پژوهشی میدانی تلاش داشته ظرفیت‌های هنر نمایشی استان ایلام از دهه چهل تا دهه نود را بررسی کرده است. اما بررسی و انجام این موضوع، در این بازه زمانی و در این حجم، اندک و مختصر است.

گفت‌وگوی مولف با پیشکسوتان و تلاشگران این هنر در عرصه‌های بازیگری، نمایشنامه‌نویسی و کارگردانی موجب شده تا اطلاعات دقیق‌تر و بهتری در اختیار مخاطب قرار داده شود و از طرفی مراجعه به منابع و مستندات مختلف، براعتبار داده‌های متن و محتوای این اثر پژوهشی بیفزاید و بنا به ضرورت، از تصاویر مختلف در لابه‌لای متون کتاب هم استفاده کرده است.

در استان ایلام، کارگردانان جدی و قوی فعالیت می‌کنند که اغلب آثارشان در جشنواره‌‌های مختلف، با اقبال عمومی و منتقدان قرار گرفته و جوایز متعددی هم کسب کرده‌اند. کارگردانانی که با طراحی و ساخت نمایش در محتوا و موضوعات مختلف، توانسته‌اند مسیر نگاه منتفدان و مخاطبان را به سمت و سوی تئاتر این استان بکشانند. اگر به قالب‌های نوشتاری منتشر شده در استان ایلام نگاهی کوتاه بیندازیم قالب‌های شعر فارسی و کردی، داستان کوتاه و بلند، ادبیات و پژوهش در حوزه دفاع مقدس، آثار دانشگاهی، کودک و نوجوان و ادبیات شفاهی در اولویت قرار دارند و شوربختانه قالب نمایشنامه در جایگاه آخر قرار دارد. دلایل و آسیب‌شناسی کم‌توجهی به انتشار قالب نمایشنامه را می‌بایست در زمان و مقالی مناسب موکول کرد.
 
در این استان و در بخش متون نمایشی، شاهد آثار اندکی هستیم که از استقبال کمی برخوردار است و اغلب نمایش‌هایی که اجرا می‌شود، متن‌شان از منابع مختلف انتخاب می‌شود و گاه کارگردان آن را می‌نویسد. نگارش متون نمایشی، هنری ادبی و تخصصی است و ضروری است تا نمایشنامه‌نویسان و مؤلفان ایلامی نسبت به انتشار متون نمایشی اهتمام بیشتری داشته باشند.در این سال‌ها واحد انجمن هنرهای نمایشی اداره‌ کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان و نیز حوزه هنری، تلاش‌هایی برای تولید و آفرینش متون نمایشی انجام داده‌اند. انتشار موردی متون نمایشی به همت نویسندگان ایلامی و برگزاری دو دوره جشنواره نمایشنامه‌نویسی ملی «جامک» از سوی حوزه در راستای تقویت و توسعه ادبیات نمایشی و شناساندن نمایشنامه‌نویسان استان و تولید آثار فاخر، چراغ نمایشنامه‌‌نویسی در استان را روشن نگه داشته اما این تلاش به کمیت و آماری بالاتری احتیاج دارد.

این کتاب در نگاه نخست، تلاش ارزشمندی است که توانسته لایه‌هایی از هنر نمایش در استان را بازنمایی و واکاوی کند و به جامعه هدف نشان دهد، اما مؤلف می‌توانست با افزودن بخش معرفی کامل هنرمندان شاخص این عرصه، کارگردانان، بازیگران و نمایشنامه نویسان و اشاره کامل تر به فعالیت های انجام شده بنابراین در سطح استان و شهرستان‌های دیگر، متون فاخر نمایشی، بروشورها و تصاویر دارای تاریخ اجرا و نیز تحلیل‌های علمی بر دامنه  محتوایی کتاب می‌افزود.
 
مولف خود از تلاشگران جوان و علاقه‌مند حوزه‌ی نمایش بازیگری تئاتر و تلویزیون استان ایلام به شمار می‌رود و به ایشان پیشنهاد می شود که جلد دوم یا ویرایش دوم کتاب را در سطحی گسترده تر و با بهره‌گیری از دانش تجربی و تخصصی هنرمندان پیشکسوت در نوشتن مقدمه و ویرایش و افزودن بخش‌های یادشده در بند قبلی به گونه‌ای تخصصی‌تر منتشر کند تا به‌عنوان منبعی معتبر و ارزنده بهتر و بیشتر در اختیار جوامع هدف قرار گیرد.
 
در ضمن قابل اشاره است که در کتاب به هنر تعزیه شهرستان دهلران ثبت شده به‌عنوان میراث ناملموس با شماره در 174، با قدمتی بیش از 100 سال پرداخته شده که خود می‌تواند بخشی دیگر از این کتاب باشد و از ابعاد تاریخی و آیینی و اجتماعی به آن پرداخته شود و تاریخ انجام فعالیت‌های نمایشی را در استان به عقب ببرد.
 
این کتاب به همت نشر برگ‌آذین به مدیریت عباس صیدی، باطرح جلدی از وحیده عطابیگی ممتاز، در شمارگان 1000 جلد در 112 صفحه به چاپ رسیده است.