به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) در قم، همایش ملی حکمرانی اسلامی با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، آیت‌الله عباس کعبی عضو خبرگان رهبری و حجت‌الاسلام سیدکاظم سیدباقری، دبیر علمی همایش در پژوهشگاه فرهنگ اندیشه اسلامی در قم برگزار شد.
 
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در ابتدا به پیام‌های متعدد تبریک برای تصدی مسئولیت دبیری شورای عالی انقلاب فرهنگی اشاره کرد و گفت: این فرهنگ غلطی است که برای عناوین اعتباری ارزش قائل شویم؛ باید برای اندیشمندان و نظریه‌پردازانی که سال‌ها با تلاش به یک ایده و نظریه می‌رسند کرامت قائل شویم.
 
خسروپناه ادامه داد: وقتی سخن از واژه حکمرانی به میان می‌آید نباید آن را مرادف حکومت‌داری و سیاستگذاری بگیریم زیرا هر دو به زعم بنده، نادرست است. حکمرانی، هدایتگری فرایندی است که از سیاستگذاری شروع شده و وارد تنظیم‌گری و خدمات عمومی می‌شود؛ به‌عنوان مثال در حوزه دفاع، حکمرانی داریم زیرا همه فرایندهای آن طی شده است و در حوزه امنیت هم حکمرانی داریم اما در حوزه فرهنگ عمومی، حکمرانی یا نداریم یا ضعیف هستیم.
 
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: رشته‌های علوم انسانی، روان‌شناسی، اقتصاد، مدیریت و ... رشته‌های کشف نظریه هستند و از آن‌ها، فناوری‌های نرم اجتماعی بیرون می‌آید اما چون علوم انسانی به فناوری نرم تبدیل نشده کارآمدی لازم را ندارد درحالی که در علوم مهندسی و صنعتی این کار رخ داده است.
 
وی با تفاوت میان حکمرانی اسلامی و غربی پرداخت و افزود: حکمرانی وقتی اسلامی می‌شود که چند رکن رعایت شود؛ اول اینکه مبانی اسلامی یعنی توحیدمحوری، ولایت‌مداری، فطرت‌نگرشی و آخرت‌گرایی بر آن حاکم باشد. غربی‌ها حکمرانی هرمی، بازاری و شبکه‌ای را مطرح می‌کنند؛ اما بازیگری در دست اختاپوس‌ها و بازاریان است و مردم را بازی می‌دهند و امروز با حکمرانی رسانه‌ای ذهن مردم را طوری تغییر می‌دهند که رفتار مردم زاییده هوش شناختی رباتی است.
 
خسروپناه گفت: معتقد به حکمرانی ولایی هستیم. ولایت در مفهوم قرآن یعنی پیوند ناگسستنی مردم با ولی و ولی با مردم است؛ بنابراین نسبت ولی با مردم؛ حاکم و محکوم نیست و ولی در راس هرم نیست بلکه ولی، محور و قطب است و مجموعه مردم در اطراف او قرار دارند.
 
این استاد دانشگاه و حوزه با اشاره به روش حکمرانی اسلامی یادآور شد: روش حکمرانی در کشور، مبتنی بر عقلانیت اسلامی و همان روش حکمی است. حکمت، علم و عمل نافع مبتنی بر لب و اولوالالباب یعنی خرد ناب است که با عقل فرق دارد. در اسلام چهار ساحت عقل داریم، عقل نظری، عملی، معاش و عقل معاد و در روش حکمی حکمرانی، عقل و تجربه و وحی با هم کارکرد دارند.

 باید از طریق آزادی و عدالت به امنیت برسیم
وی تاکید کرد: مسئله دیگر در حکمرانی، پیوند آزادی، عدالت و امنیت است یعنی باید از طریق آزادی و عدالت به امنیت برسیم زیرا اینها در قالب یک شبکه به‌هم پیوسته است و این کاملا با ایدئولوژی‌های غربی و غیرغربی فرق دارد.
 
آیت‌الله عباس کعبی، عضو خبرگان رهبری و عضو جامعه مدرسین در این تحول در ساختارهای قدیمی را از پیش‌نیازهای حکمرانی اسلامی برشمرد و گفت: با ساختارهای قدیمی که دولت‌ها دارند، نمی‌توانیم حکمرانی اسلامی را پیش ببریم. تحول در ساختار با یک انعطاف ضروری است و پیشگامی نیروهای مومن و انقلابی حاضر در صحنه از پیش‌ نیازهای حکمرانی اسلامی است.
 
 عضو خبرگان رهبری تمرکز بر حل مشکل‌های جامعه به‌ویژه مسائل معیشتی را نیز از دیگر نیازهای حکمرانی اسلامی توصیف کرد و افزود: حل مشکل‌های جامعه به ویژه مسائل معیشتی باید برای همراهی مردم صورت گیرد.
 
عضو جامعه مدرسین در بخش دیگری از سخنان با اشاره به برخی وجوه ممیز میان حکمرانی اسلامی و حکمرانی غربی تاکید کرد: مردم‌باوری و حضور در متن حکم و فرمانروایی ازجمله تفاوت‌های این دو حکمرانی به شمار می‌آید. در نظام‌های لیبرال دموکراسی، جامعه کلان سیاسی به دو بخش فرمانروایان و فرمانبران تقسیم می‌شود اما در منظومه اندیشه اسلامی براساس قرآن و روایت‌ها و سیره اهل‌‌بیت‌(ع) تنها یک بخش وجود دارد و همه به یک میزان موظف به اجرای اهداف و برنامه‌های اسلام هستند.
 
وی کارآمدی و فسادستیزی را از یگر تفاوت‌های حکمرانی اسلامی با حکمرانی لیبرال خواند و گفت: کارآمدی و کارآیی باید متناسب با اهداف و وظایف حکومت در اسلام مورد توجه قرار گیرد.
 
کعبی  ادامه داد: امانت‌محوری ازجمله تفاوت‌های حکمرانی اسلامی و غربی است. قدرت در اسلام امانت و ابزاری برای خدمت، کارآمدی، پیشرفت و عدالت و تحقق حیات طیبه است. در حکمرانی اسلامی بین امت و امامت، پیوند ناگسستنی وجود دارد و هویت جدا و مستقلی بین آنان نیست.

 مردم‌باوری هفت مولفه دارد
این استاد حوزه علمیه قم با بیان اینکه مردم‌باوری هفت مولفه دارد که در نظام‌اسلامی مورد توجه است، گفت: رای مردم، حضور مردم، مشارکت مردم، نظارت مردم، لزوم جلب رضایت عمومی و توجه به افکار عمومی، رشد دادن مردم، همچنین جانشینی‌سازی و کادرسازی و چرحش نخبگان و جوان‌گرایی از جمله این مولفه‌ها است.
 
دبیر علمی این همایش نیز طی سخنانی با بیان اینکه در چند دهه گذشته در اندیشه غربی، بحث حکمرانی خوب مورد توجه قرار گرفته است، گفت: این موضوع، اندیشه‌ها و مجال‌های گوناگون اندیشه‌ورزی سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را در نوردیده است.
 
حجت‌الاسلام سید کاظم سید‌باقری با اشاره به اینکه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی مانند بسیاری از مراکز دغدغه‌مند در حوزه اندیشه اسلامی، نتوانسته از آنچه در دنیای امروز می‌گذرد، بی‌تفاوت گذر کند، بیان  کرد: دغدغه حکمرانی اسلامی در پژوهشکده نظام‌های اسلامی مورد توجه قرار گرفت و بیش از یک‌سال است که پیگیر برگزاری این همایش هستیم.
 
سید‌باقری گفت: حدود ۳۰ نشست علمی و کرسی ترویجی با موضوع حکمرانی اسلامی برگزار شده است که بیش از ۷۶ چکیده مقاله به دبیرخانه همایش ارائه، و در نهایت ۲۰ مقاله انتخاب شد؛ در ۲ جلد فصلنامه آیین حکمرانی و مجموع مقاله‌های همایش منتشر خواهد شد.
 
دبیر علمی همایش حکمرانی اسلامی یادآور شد: این همایش در پی دستیابی به الگوی مطلوب در این قلمرو و تبیین ماهیت و مولفه‌های حکمرانی اسلامی و جستجوی اندیشه‌ورزی‌های حضرت امام‌(ره) و رهبر معظم انقلاب در این حوزه فکری و معرفتی است.

در پایان این همایش از مجموعه مقالات همایش با عنوان «حکمرانی اسلامی» و «آئین حکمرانی» رونمایی شد.