شنبه ۲۲ بهمن ۱۴۰۱ - ۱۲:۰۵
زندانیِ کوچک روزهای انقلاب

تاریخ انقلاب را مردم رقم زده‌اند و برای بیان آن می‌شود به سراغ خودشان رفت؛ مثل روایت داستان زندگی‌شان در آن دوران. داستان نوجوان «زندانی کوچک» بیان تاریخ انقلاب است به شیوه‌ای که نوجوانان بتوانند به راحتی بخوانند، بفهمند و بدانند. نرگس اکبری در این شماره از پرونده «کتابولوژی» مروری بر این اثر نوشته است.

خبرگزاری کتاب ایران (ایبنانرگس اکبری: «شجاعت» واژه‌­ای آمیخته با دنیای قهرمان­‌هایی است که در نظر، جبروت‌­شان تمام احساسات هیجان‌­دوست درون‌­مان را برمی‌­­انگیزاند. واژه‌­ای که یادآور قهرمان‌­های افسانه‌­ای با شنل­‌های قرمز و نقاب‌­های مشکی بر وجوه پرصلابت­‌شان است. شجاعت و نترسیدن می‌تواند از بزرگ­‌ترین ملاک‌های به­‌وجود آمدن قهرمانی دوست‌­داشتنی و خلق شخصیتی تاثیرگذار در ذهن­های‌مان باشد؛ اما در دنیای مکتوباتِ سیدحسن حسینی ارسنجانی، قهرمان‌­ها شنل و نقاب نمی‌­خواهند. آن­ها کافی­‌ست فقط نترسیدن و ایستادن در مقابل ظلم را خوب فرا گرفته باشند؛ آن­گاه است که هرچند با سن کم و بدنی نحیف و روستایی بودن، آرام آرام تبدیل به قهرمانی ­می‌شوند که هر مخاطبی دوست دارد شبیه­‌شان باشد.

«زینل» هم درست یکی از همین شجاع­‌دلانی است که نه نقابی بر چهره دارد و نه شنلی بر دوش. البته نام اصلی­‌اش زین‌­العابدین است؛ اما شاید همین تخلص هم خاص­‌ترش کرده. شروع زین‌­العابدین شدنش، از قدم نهادن بر دنیایی بود که شاید هنوز می­‌توانست کیلومترها با آن فاصله داشته ­باشد، دنیایی به وسعت تمام ترس‌ها و خطرهای مخالفت با شاه!

روزهای نوجوانی‌­اش می­‌توانستند خیلی آرام و بی­‌دردسرتر باشند؛ اما چیزی که زینل را متمایز می‌­کرد، دقیقا همین بود که برایش آرامش و راحتی معنایی نداشت وقتی که می‌­دید جوانانی مانند خودش، در خون پرپر می‌شوند و از زندگی‌­شان می­‌گذرند اما ثانیه‌­ای برای رهایی از ظلم پا پس نمی­‌کشند. زینل هم، به اندازه‌­ی جثه ریز و فهم نصف‌ونیمه­‌اش از تمام دردهای ایران، جوانی و زندگی­‌اش را بوسید و گذاشت کنار. می­‌خواست پابه‌پای رفیقش رسول و آقای مدیری که در نظرش بهترین معلم دنیا بود، بدود و با جانش ثابت کند که شجاعت را هر آدم هدف­مندی می­‌تواند معنا کند؛ مانند رسول و زینل که هدف‌­شان روشن و عمل‌­شان شجاعانه بود.

بعد از آن­‌روز که روی دیوار روستا، بزرگ‌­تر از هر زمان دیگری شعار قرمزرنگ و واضح ضدشاه دیدنی بود، رفاقتی را با رسول از سر گرفت که به زیبایی تمام رفاقت‌­ها، پرخاطره بود و به وسعت تمام نگرانی‌­های جهان، مضطرب‌کننده. اضطرابی مانند لحظاتی که روی بام تمام خانه‌­های روستا از ترس تعقیب گروهبان‌­ها و سربازهای نظامی می‌­دویدند و پرهیجان‌­ترین اتفاقات زندگی‌­شان را تجربه می­‌کردند. حتی هنگامی که زینل لو رفت و پایان هر شب تا صبح توی قنات بودن‌­ها و روی دیوار شعار نوشتن و نترسیدن­‌ها رسید، رسول شجاعتش را نگهبانی داد و تا زندانی که رفیقش ساعت­‌های زیادی را درون آن شکنجه شد رسید. اگر شجاعت و قهرمان بودن در ذات آدم باشد، حتی از قعر سلولی تاریک و خوفناک که در نظر پایان دنیاست، می­‌توان فرار کرد و باری دیگر هدف اصلی را برای هزاران هزار بار سختی را متحمل شدن یادآوری کرد. تمام این اتفاقات نشان می‌­دهد که جان و زندگی، بزرگ‌­ترین دارایی‌­هایی هستند که در مقابل خشکاندن ریشه­‌ی ظلم می‌­توان فدای‌­شان کرد.

کتاب «زندانی کوچک»، نوشته­‌ی سیدحسن حسینی ارسنجانی که جوایز متعددی را کسب و به نام خود ثبت کرده؛ روایتی خاص از زندگی نوجوانانی است که شجاعانه قهرمان این داستان کوتاه و پرهیجان می‌­شوند. سبک نوشتاری و قلم زیبای نویسنده، در ذهن مخاطب تعلیقی به­‌وجود می­‌آورد که باعث می­‌شود همواره احساس هیجان در خوانندگان زنده باشد. استفاده از واژه‌­ها و کلمات کلیدی محلی داستان و راحت بودن و شیوایی قلم، احساسی را به مخاطب منتقل می­‌کند که همذات‌پنداری با شخصیت­‌ها را سهولت می‌­بخشد. استفاده‌­ی راحتی که نویسنده از واژه‌­های محلی کرده، در علاقه‌­مندسازی مخاطبان به این کتاب نقش به خصوصی داشته است؛ چرا که این امر بُعد طنز کتاب را هم شامل و باعث شده است که مخاطب از هیچ نظر احساس تک‌بعدی بودن محتوای کتاب را نداشته باشد.

تصویرسازی و ویراست و فونت، در کل نمایی کلی از محتوای درون کتاب را به ما می‌­دهند و ممکن است به بعضی مخاطبان خیلی زودتر از روند داستان، اتفاقی را که قرار است رخ بدهد القا کنند. گرچه تصویر می­‌توانست شلوغ­‌تر باشد؛ اما همین سادگی هم ذهن خوانندگان را آرام‌­تر می‌­سازد. البته در محتوای آغازین کتاب، شروع گنگ و مبهم کمی گیج­ و خسته‌کننده به­‌نظر می‌­­آید که احتمالا ذهن مخاطبان را مقداری می­‌آزرد که می‌­توان به عنوان نکته درخور توجهی به کتاب نگاه کرد.

و در آخر، پایان داستان می‌­تواند به عنوان آخرین نقطه‌­ی عطف داستان که مربوط به فرار از زندان و استرس­‌های نفس­‌گیر شخصیت‌هاست؛ یک پایان هیجان­‌انگیز را به خوانندگان کتاب هدیه کند.

کتاب «زندانی کوچک» را انتشارات شهرستان ادب در 94 صفحه منتشر کرده و به عنوان برگزیده اول جشنواره داستان انقلاب معرفی شده است.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها