به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) در خراسان شمالی، علاوه بر رسم و رسوم عمومی که در عموم نقاط کشور رایج است، برخی رسوم را بیشتر در خراسان شمالی می‌توان یافت. یکی از این رسوم جذاب و سراسر شادی عیدی برون عروس و داماد است.
در این رسم جذاب خانواده داماد چند روز مانده به عید در داخل سینی مسی برای نوعروسان عیدی شامل، گوشت، برنج، پارچه، روغن، سکه‌های رایج می‌گذاشتند و به منزل عروس می‌بردند. همچنین خانواده عروس نیز هدیه‌هایی برای داماد در نظر می‌گرفت و در داخل سینی می‌گذاشتند. این آیین امروزه هم در برخی از نقاط استان انجام می‌شود.
خان بازی
یکی دیگر از آیین‌های قدیمی اما فراموش‌شده نوروزی در بجنورد، نمایش یا بازی «خان چخارتماق» یعنی «خان بازی» بود. این نمایش به این شکل بود که صبح اول عید، عده‌ای در میدان کارگر فعلی جمع می‌شدند و میدان خاکی را آب‌پاشی و نظافت می‌کردند.
قبل از شروع نمایش هم شخص تنومندی را به عنوان خان انتخاب می‌کردند و لباس فاخر به او می‌پوشاندند. بعد از آب‌پاشی، در میدان دهل و سرنا می‌نواختند و مردم پشت سر آنها قرار می‌گرفتند و راهی خانه خان منتخب می‌شدند و خان را با احترام به میدان می‌بردند و روی یک کرسی می‌نشاندند. بعد از آن مردم دور میدان حلقه می‌زدند و با نواختن دهل و سرنا عده‌ای شادی می‌کردند.
در این میان هر از گاهی خان دست خود را بالا می‌برد و نوازندگان نواختن دهل و سرنا خود را قطع می‌کردند و خان، داروغه را نزد خود فرا می‌خواند تا از مردم حاضر در میدان مبلغی به عنوان مالیات جمع کند که هزینه این مراسم از همین پول‌ها تأمین می‌شد.
يكی از محققان و پژوهشگران فرهنگ و سنن خراسان شمالي در این باره گفت: هر چند در طول سال زنان در تميز كردن خانه مي كوشيدند اما خانه تكانی براي عيد امری جداگانه بود كه تمام وسايل خانه به حياط برده و شسته و حتی كف اتاق هم شسته می‌شد تا غباری از سال گذشته برجا نماند.
محمد اسماعيل مقيمی اظهار كرد: يكی از نقاطي كه درخانه بسيار اهميت داشت، آشپزخانه بود و از آنجا كه پخت غذا به وسيله آتش توسط هيزمی كه روشن شده بود صورت می‌گرفت، سقف مطبخ سياه و دود گرفته مي شد و خانواده‌هايی كه قدرت مالی خوبی برای سفيد كردن سقف آشپزخانه خود نداشتند، مقداری گِل درست كرده و از پايين به سقف پرتاب مي كردند تا گِل پخش شود و به خاطر سياه بودن سقف، اين گِلها به شكل نقشه‌های روشن در سقف درمی‌آمد كه زيبايی سقف را به دنبال داشت.
بزرگترین گردهمایی ورزشی ایران در اسفراین
هر ساله گود «زینل خان» اسفراین میزبان دهها هزار طرفدار کشتی با چوخه است. این مراسم ورزشی و پهلوانی معمولا روز چهاردهم فروردین ماه برگزار می‌شود. در حاشیه این مراسم بزرگ، اقوام مختلف با دائر کردن بازارچهای تولیدات خود را به مردم عرضه می کنند.
کوزه شکنی
«کوزه شکنی» یکی از معروف‌ترین مراسم و آداب نوروز در خراسان شمالی محسوب می‌شود. مردم در این مراسم، مقداری آب در کوزه می‌ریزند و درون آن سکه می‌اندازند. سپس یکی از اعضای خانواده، کوزه را از پشت‌بام به پایین می‌اندازد.
معمولاً پسر ارشد خانواده این کار را انجام می‌دهد. شکستن کوزه نماد از بین‌رفتن آلودگی‌هایی است که در یک سال در خانه مانده بودند. همچنین با آب و سکه، ثروت، برکت و سلامتی را به خانه خود دعوت می‌کنند.
پخت سمنو
یکی از متداول‌ترین غذاهایی که به مناسبت نوروز، در خراسان شمالی پخته می‌شود سمنو (سمنک، سومنک، سوملک، سمنی، سمنه) است که با استفاده از جوانه گندم تهیه می‌شود.
در مناطق مختلف این استان بخصوص در شهر درق سمنو را به صورت دسته جمعی و گاهی در طول شب می‌پزند و در موقع پختن سمنو سرودهای مخصوصی می‌خوانند، دعاهای مختلفی همراه با نماز می‌خوانند و نذوراتی هم با نام و یاد حضرت فاطمه زهرا(س) دارند.
پس از پختن سمنو و آماده شدن آن، دیگ سمنو را می‌برند، در اتاقی می‌گذارند و رویش را با پارچه‌ای می‌پوشانند و تا صبح نباید کسی به آن دست بزند.
قاسم مهرنیا محقق فرهنگ عامیانه در بجنورد می گوید: تنها آیینی که مختص این شهر بود و هر ساله انجام می شد آیین «خله خله خلته گلده» بود.
وی ادامه می دهد: در زمان های قدیم تعدادی از جوانان و نوجوانان چند روز مانده به عید نوروز گرد هم میآمدند چهره خود را می پوشاندند و جلوی در منازل می رفتند.
مهرنیا افزود: این جوانان در حالی که در کوچه و محله راه می افتادند همه با هم شعری را با صدای بلند می خوانند و به زبان و لهجه شیرین بجنوردی ها می گفتند: « خله خله خلته گلده اینچنه کلچه گلده».یعنی خاله خاله کیسه گونی اومده کمی کلوچه بده.
وی اظهار کرد: اهالی منزل نیز در کیسه آنها کمی کلوچه و آجیل و تنقلات می ریختند.
آخرین روز سال
گذاشتن گل‌های خوشبو در منزل، سرزدن و زیارت اهل قبور و شهدا در آخرین پنجشنبه و شب جمعه سال، دادن خیرات و روشن کردن شمع و چراغ، جنب و جوش برای تهیه لباس نو، خرید آجیل و شیرینی، چیدن سفره هفت سین و کنار گذاشتن کمک برای فقرا و ایتام هنگام تحویل سال نو از دیگر سنت‌های رایج در استان خراسان شمالی است.
در این رسم جذاب خانواده داماد چند روز مانده به عید در داخل سینی مسی برای نوعروسان عیدی شامل، گوشت، برنج، پارچه، روغن، سکه‌های رایج می‌گذاشتند و به منزل عروس می‌بردند. همچنین خانواده عروس نیز هدیه‌هایی برای داماد در نظر می‌گرفت و در داخل سینی می‌گذاشتند. این آیین امروزه هم در برخی از نقاط استان انجام می‌شود.
خان بازی
یکی دیگر از آیین‌های قدیمی اما فراموش‌شده نوروزی در بجنورد، نمایش یا بازی «خان چخارتماق» یعنی «خان بازی» بود. این نمایش به این شکل بود که صبح اول عید، عده‌ای در میدان کارگر فعلی جمع می‌شدند و میدان خاکی را آب‌پاشی و نظافت می‌کردند.
قبل از شروع نمایش هم شخص تنومندی را به عنوان خان انتخاب می‌کردند و لباس فاخر به او می‌پوشاندند. بعد از آب‌پاشی، در میدان دهل و سرنا می‌نواختند و مردم پشت سر آنها قرار می‌گرفتند و راهی خانه خان منتخب می‌شدند و خان را با احترام به میدان می‌بردند و روی یک کرسی می‌نشاندند. بعد از آن مردم دور میدان حلقه می‌زدند و با نواختن دهل و سرنا عده‌ای شادی می‌کردند.
در این میان هر از گاهی خان دست خود را بالا می‌برد و نوازندگان نواختن دهل و سرنا خود را قطع می‌کردند و خان، داروغه را نزد خود فرا می‌خواند تا از مردم حاضر در میدان مبلغی به عنوان مالیات جمع کند که هزینه این مراسم از همین پول‌ها تأمین می‌شد.
يكی از محققان و پژوهشگران فرهنگ و سنن خراسان شمالي در این باره گفت: هر چند در طول سال زنان در تميز كردن خانه مي كوشيدند اما خانه تكانی براي عيد امری جداگانه بود كه تمام وسايل خانه به حياط برده و شسته و حتی كف اتاق هم شسته می‌شد تا غباری از سال گذشته برجا نماند.
محمد اسماعيل مقيمی اظهار كرد: يكی از نقاطي كه درخانه بسيار اهميت داشت، آشپزخانه بود و از آنجا كه پخت غذا به وسيله آتش توسط هيزمی كه روشن شده بود صورت می‌گرفت، سقف مطبخ سياه و دود گرفته مي شد و خانواده‌هايی كه قدرت مالی خوبی برای سفيد كردن سقف آشپزخانه خود نداشتند، مقداری گِل درست كرده و از پايين به سقف پرتاب مي كردند تا گِل پخش شود و به خاطر سياه بودن سقف، اين گِلها به شكل نقشه‌های روشن در سقف درمی‌آمد كه زيبايی سقف را به دنبال داشت.
بزرگترین گردهمایی ورزشی ایران در اسفراین
هر ساله گود «زینل خان» اسفراین میزبان دهها هزار طرفدار کشتی با چوخه است. این مراسم ورزشی و پهلوانی معمولا روز چهاردهم فروردین ماه برگزار می‌شود. در حاشیه این مراسم بزرگ، اقوام مختلف با دائر کردن بازارچهای تولیدات خود را به مردم عرضه می کنند.
کوزه شکنی
«کوزه شکنی» یکی از معروف‌ترین مراسم و آداب نوروز در خراسان شمالی محسوب می‌شود. مردم در این مراسم، مقداری آب در کوزه می‌ریزند و درون آن سکه می‌اندازند. سپس یکی از اعضای خانواده، کوزه را از پشت‌بام به پایین می‌اندازد.
معمولاً پسر ارشد خانواده این کار را انجام می‌دهد. شکستن کوزه نماد از بین‌رفتن آلودگی‌هایی است که در یک سال در خانه مانده بودند. همچنین با آب و سکه، ثروت، برکت و سلامتی را به خانه خود دعوت می‌کنند.
پخت سمنو
یکی از متداول‌ترین غذاهایی که به مناسبت نوروز، در خراسان شمالی پخته می‌شود سمنو (سمنک، سومنک، سوملک، سمنی، سمنه) است که با استفاده از جوانه گندم تهیه می‌شود.
در مناطق مختلف این استان بخصوص در شهر درق سمنو را به صورت دسته جمعی و گاهی در طول شب می‌پزند و در موقع پختن سمنو سرودهای مخصوصی می‌خوانند، دعاهای مختلفی همراه با نماز می‌خوانند و نذوراتی هم با نام و یاد حضرت فاطمه زهرا(س) دارند.
پس از پختن سمنو و آماده شدن آن، دیگ سمنو را می‌برند، در اتاقی می‌گذارند و رویش را با پارچه‌ای می‌پوشانند و تا صبح نباید کسی به آن دست بزند.
قاسم مهرنیا محقق فرهنگ عامیانه در بجنورد می گوید: تنها آیینی که مختص این شهر بود و هر ساله انجام می شد آیین «خله خله خلته گلده» بود.
وی ادامه می دهد: در زمان های قدیم تعدادی از جوانان و نوجوانان چند روز مانده به عید نوروز گرد هم میآمدند چهره خود را می پوشاندند و جلوی در منازل می رفتند.
مهرنیا افزود: این جوانان در حالی که در کوچه و محله راه می افتادند همه با هم شعری را با صدای بلند می خوانند و به زبان و لهجه شیرین بجنوردی ها می گفتند: « خله خله خلته گلده اینچنه کلچه گلده».یعنی خاله خاله کیسه گونی اومده کمی کلوچه بده.
وی اظهار کرد: اهالی منزل نیز در کیسه آنها کمی کلوچه و آجیل و تنقلات می ریختند.
آخرین روز سال
گذاشتن گل‌های خوشبو در منزل، سرزدن و زیارت اهل قبور و شهدا در آخرین پنجشنبه و شب جمعه سال، دادن خیرات و روشن کردن شمع و چراغ، جنب و جوش برای تهیه لباس نو، خرید آجیل و شیرینی، چیدن سفره هفت سین و کنار گذاشتن کمک برای فقرا و ایتام هنگام تحویل سال نو از دیگر سنت‌های رایج در استان خراسان شمالی است.
نظر شما