سید محمدرضا میری، دبیر نهضت مردمی پوسترهای انقلاب عنوان کرد: قطعا ما در مسیر هنر انقلاب عرصههای مختلف، دچار فراز و نشیب هستیم. در برخی موارد بدون آنکه ما بدانیم در عرصه هنر انقلاب خداوند دری را باز کرده که هنر انقلاب دچار حرکت و پیشرفت شود مثل شهادت خود شهید آوینی که خداوند در باغی سرسبز را به روی ما باز کرده که هیچکس برای آن نمیتوانست برنامهریزی کند و هیچکس نمیتواند نسل بعد را از این تاثیر محروم کند.
کدام بعد شخصیتی شهید آوینی شما را تحتتأثیر قرار داده است؟
من اولین مقالهای که از شهید آوینی دیدم مربوط به اواخر دهه 60 بود و درست ایشان را نمیشناسیم، البته الان هم ایشان را نمیشناسیم. عموماً مثل بقیه آشنایی با اسم و رسم شهید اصولاً بعد از شهادت اتفاق میافتد. از بین ویژگیهای مختلف ایشان مثل قلم خوب، صدای تأثیرگذار، نگاهی که به فلسفه تاریخ و مقوله «کل یوم عاشورا، کل عرض کربلا» در کتابهایی چون «فتح خون» ایشان دیدیم، آن چیزی که بیشتر من را دلمشغول خود کرده بود و برای من جذاب بود و میتوانستم به این فرد بهعنوان الگو نگاه کنم عدم تعهد او به عوالم ظاهر بود. این که یک هنرمند حکیم و اندیشمند، اسیر تیپ نباشد و دارای شخصیتی عمیق باشد. اینکه هنرمندی مثل سایر هنرمندان در گیرودار این سبک پوشش و تیپ و... که به آن مبتلایند نباشد و خودش باشد. این خودبودن و عدم تعلق به ظواهر و عدم تأثیرپذیری از تشویقها و لعنها بعد دیگری بود که برای من بسیار جذاب بود. این که میبینیم آوینی با چه تفکرات و نهلهها و افرادی روبهرو بوده که هیچ تأثیری از آنها نپذیرفته برای من مهم بود. اینکه انسانبودن را خط مشی خود قرار داده است نه هنرمندبودن را. شاید خیلی از نظریات ایشان بر آگاهی من مؤثر بوده اما این ویژگیها بر نفس من تأثیر گذاشته است.
هنر انقلاب امروزه در چه مرحلهای است و چگونه میتوان آن را ارتقا داد؟
قطعاً ما در مسیر هنر انقلاب در عرصههای مختلف دچار فراز و نشیب هستیم. جاهایی به خاطر سوء مدیریتها، جایی به خاطر حسن مدیریتها، جایی به خاطر کمکاری من هنرمند، جایی بدون آنکه ما بدانیم در عرصه هنر انقلاب خداوند دری را باز کرده که هنر انقلاب دچار حرکت و پیشرفت شود؛ مثل شهادت خود شهید آوینی که خداوند در باغی سرسبز را به روی ما باز کرده که هیچکس برای آن نمیتوانست برنامهریزی کند و هیچکس نمیتواند نسل بعد را از این تأثیر دریغ کند. ما همیشه در عرصه هنر انقلاب در فرازونشیبیم ولی در کل مسیر روبهرشدی را طی کرده و میکنیم. رشدی که داشته قطعاً به اندازه تلاشهای امثال ما و مدیران و برنامهریزان نبوده. اگر به ما بود بسیار عقبتر از اینجا که هستیم ایستاده بودیم. بعضی از اتفاقات بهقولی برکت کرده است و این رشد را به ارمغان آورده. دلیلی که میتواند روشن کند این راه را برای ما، همین جریانات چند ماه گذشته است که هنر انقلاب، همچون انقلاب ریشه کرده و به درختی تناور تبدیل شده است. البته در نظر من هنر انقلاب، هنوز از انقلاب و مردم و خونهایی که برای انقلاب ریخته شده عقبتر است و بسیار به انقلاب مدیون است. در این اتفاقات و اغتشاشات اخیر که همه کمر همت بستند که جمهوری اسلامی را به براندازی برسانند، ما شاهد بودیم در عرصه هنری مثل جشنواره فجر، تحریم و تهدید و محدودیت و... سعی کردند هنر انقلاب را قفل کنند و نابسمانی و اغتشاشات را به عرصه هنر وارد کنند؛ ولی ما دیدیم که تمامی جشنوارهها با قدرت برگزار شد و جوایز اعطا شد. در حوزه خود من، هنرهای تجسمی، چه از نظر من و چه از نظر اساتید جشنواره امسال حتی قویتر از سالهای گذشته عمل کرده بود. همان گونه که دیدیم هنر انقلاب از تهدید و تحریم و... مصون است و تأثیر نمیپذیرد و آنچه باید از آن بترسیم ناامیدی و یأس خود ماست. هنر انقلاب به واسطه خونهایی که به پای این انقلاب ریخته شده روزبهروز تناورتر میشود.
اگر بخواهید یکی از آثارتان را بهعنوان بهترین اثر به شهید آوینی هدیه دهید، کدام اثر است؟
من گمان میکنم هر کاری که پیرامون امام، دفاع مقدس، شهدا و... کار میکنم را مدیون دریچهای هستم که آوینی از باب جهاد و دنیای بزرگ جهاد در برابر من باز کرده. من هنوز در تصویرسازی عشق در چهره شهدا به یاد آن عشقی میافتم که در روایت فتح آوینی دیدهام. بهجای آنکه بگویم کدام اثر را به آوینی تقدیم میکنم اینگونه میگویم که ما بسیاری از آثار خود را مدیون آوینی هستیم.
بهعنوان هنرمند انقلابی پیرو مکتب آوینی یک کتاب به ما معرفی کنید.
یکی از کتابهای خوبی که میشود توصیه کرد کتاب «هنر، دین، تمدن» از میرباقری است که در جهانبینی توحیدی هنر مطالب بسیار خوبی دارد. من حتی توصیه میکنم هنرمندان این کتاب را مطالعه و من باب آن مباحثه کنند.
شما الان در حال برگزاری سلسله نشستهای «مرتضی و گرافیک امروز ما» هستید. لطفاً کمی درباره این برنامه توضیح دهید و بگویید چه موضوعی شما را به این سو سوق داد که سلسله نشستی با محوریت شهید آوینی برگزار کنید؟
در مورد این جلسات، این مباحث جستهگریخته قبل این هم مطرح میشده، اما من احساس کردم برای جوانان گرافیک بهانهای باید باشد که به آثار آوینی مراجعه کنند و مطالعه کنند. اما باید به شکلی باشد که ما در آوینی توقف نکنیم. به نظر من آوینی یک مقصد نیست. آوینی یک شروع برای رسیدن به یک مقصد والا است و ما باید با کمک آوینی راهی را شروع کنیم که به برکات و آرمانهای انقلاب اسلامی برسیم. دادههایی که شهید آوینی در اختیار ما گذاشته باید با مسائل روز تطبیق بدهیم و تحلیل کنیم. ما در این نشست از نقطه پایان هر مقاله آوینی به بعد صحبت میکنیم؛ مثلاً وقتی او از گرافیک انقلاب میگوید این ما هستیم که باید تشخیص دهیم با این چهارچوب در دهه 70، 80، 90 و آینده چگونه عمل کنیم. مطالعه آن اثر بهتنهایی کافی نیست بلکه ما باید ببینیم بعد آوینی چه داریم و چه باید بکنیم. بهطور کلی این جلسات به این دلیل بوده؛ بهانهای برای مطالعه آوینی و پیداکردن مسیر و راه رسیدن به مقصدی والا.
نظر شما