به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در ایلام، یاسر سنایی محقق و پژوهشگر ایلامی گفت: شاعران میان‌نسلی ایلام، به طور ذاتی حامل بخشی از میراث ادبی‌اند و لزوم ثبت و ضبط اشعارشان وظیفه‌ای خطیر و ضروری است که بر عهده پژوهشگران و نویسندگان است.
 
وی ادامه داد: پژوهش‌های مرتبط با تاریخ زبان و ادبیات در هر جغرافیا، نیازمند اسناد تاریخی ادبی است. بر این اساس ریشه‌یابی و رصد تغییر و تحول سبک‌های ادبی و نیز تغییراتی که بر زبان‌ها و گویش‌های جغرافیای کردی‌جنوبی حادث شده، نیز از این قاعده مستثنی نیست.
 
وی ادامه داد: بنا به برخی دلایل تاریخی، سیاسی و اجتماعی، باید گفت کمیت داده های مرتبط با تاریخ زبان و ادبیات کردی جنوبی، دست‌کم در مورد جغرافیای ادبی ایلام آن‌چنان به چشم نیامده و بسیار اندک است.
 
وی افزود: در صحت این ادعا همین بس که تاکنون هیچ تذکره جامع و مکتوبی در دست نداریم که در آن به تفصیل تاریخ زبان و ادبیات جغرافیای ایلام در چند سده اخیر معرفی شده باشد و واقعاً فقدان پایگاه جامعی از دادگان ادبی چند سده اخیر ایلام حالتی از «تهیگی (خلا) ادبی» در پهنه تاریخ ادبیات ایلام پدید آورده است.
 
گردآورنده و مصحح اشعار «ولی‌‌محمد امیدی» ادامه داد:«پیرجافر سیمره‌ای»،«اسدخان مزگماری سیمره‌ای»، «زروان کلهر سوره»، «شاکه و خان‌منصور»، «حیدر کولیوند سیمره»، «غلامرضاخان ارکوازی»، «باپیره الفت کارزانی»، «مرادجان خزل» و بسیاری دیگر از شاعران دوره صفویه، افشاریه، زندیه و قاجار همگی از کردی‌سرایان (گورانی سرایان) زبردست زمانه خود بوده اند.
 
سنایی افزود: دیوان اشعار برخی از این مفاخر ادبی منتشرشده و برخی نیز جز معدود اشعار پراکنده و آن هم شفاهی و از زبان مردم چیزی از اشعارشان در دست نیست.
 
او گفت: شاعران معاصری که هنوز هم دل در گرو ادب «گورانی» دارند را می‌توان شاعران میان‌نسلی خواند؛ شعر این دسته از شاعران ایلام مجموعه‌ای فراخ تر از اسناد ادبی به شمار می‌روند که چنانچه آثارشان به صورتی جامع مکتوب نشود، افزون بر آن که شعر و جایگاه ادبی‌شان در محاقی ادبی فرو می‌رود، نقصانی در هویت و بنیان ادبی نسل‌های آتی این دیار نیز پدید می‌آورد.
 
پژوهشگر ایلامی تأکید کرد: سروده‌های این شاعران معاصر به گونه‌ای است که با مرور خط فکری مضامین، زبان شعری و صنایع ادبی‌شان، اطلاعاتی ارزشمند در باب تاریخ ادبیات معاصر، تغییر سبک‌های ادبی و همچنین داده‌های ارزشمند زبانی از فرایندهای واجی گرفته تا واژه سازی و زبان معیار و... حاصل می‌شود.
 
سنایی خاطرنشان کرد: برای کتاب گزیده‌ای از اشعار زنده‌یاد محمد مامی‌زاده (1397-1313هـ.ش) عنوان «گزیده» را انختاب کرده‌ام، زیرا این مجموعه، شامل همه اشعار مامی زاده نیست و گردآوردن و انباشتن تمام اشعار وی در یک مجموعه به بیراهه رفتن است، زیرا برای نمایاندن مهارت و چیره‌دستی شاعر، نیازی به ارائه حجم انبوهی از سروده ها به مخاطب نیست.
 
وی ادامه داد: خبرگی شاعرانه از اندک ابیاتی نیز بر مخاطب آشکار می‌شود و دیگر آنکه قرار نیست دلسروده‌ها و اشعار مناسبتی که فضا و فحوای سرایش آنها به کلی متفاوت است در یک مجموعه با هم بیایند.
 
وی تصریح کرد: با گردآوری این دفتر کوشیده‌ام تحفه‌ای به دست دهم تا پژوهشگران ادبی در تورق آن، دست‌کم شاخه‌ای از بوستان شعر و ادب کردی نصیب‌شان شود از همین رو مجموعه شعر حاضر، فرازهایی از شعر و ادب کردی جنوبی و تاحدودی آمیخته با ادب گورانی به خواننده عرضه می‌کند.
 
سنایی افزود: در این کتاب به شرح لغاتی کهن پرداخته و بخشی از تاریخ ادبیات ایلام و «کارزان» بیان می‌شود؛ برخی نکات و اشارات تاریخی را پیش می‌کشد و بسیاری دیگر از تحفه های ادبی که با تورق این مجموعه از آن بهره مند خواهند شد.
 
به گزارش ایبنا، کتاب «گزیده اشعار کردی محمد مامی‌زاده» به کوشش یاسر سنایی و با مقدمه‌ای از بهروز چمن‌آرا، به همت انجمن توسعه پایدار کارزان، در یک هزار جلد در نشر باشور ایلام در ۱۰۴ صفحه منتشر شده است.