به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، کتاب «اطلس توصیفی اهل سنت ایران» با عنوان فرعی جغرافیا و جریان‌شناسی مذهبی اهل سنت ایران تالیف مهدی مسائلی از سوی انتشارات امیرکبیر منتشر شد. این کتاب در یک مقدمه و شش فصل به توصیف اهل سنت در ایران می‌پردازد.

کشور ایران دارای تنوع قومیتی و دینی فراوانی است، ولی با این حال طبق آمارهای رسمی بیش از 99 درصد جمعیت ایران مسلمان هستند. در میان جمعیت مسلمان ایران، شیعیان دوازده امامی اکثریت را دارند و اهل سنت در اقلیت هستند. با وجود آنکه اهل سنت ایران از جهت فقهی به دو مجموعه اهل سنت شافعی مذهب و حنفی مذهب تقسیم می‌شوند، ولی در هر کدام از این دو مجموعه، از جهت مذاهب اعتقادی، طریقت‌های تصوفی و جریان‌های سیاسی و اجتماعی تفاوت‌هایی میان پیروان آنها وجود دارد. آشنایی با تفاوت‌های موجود در میان اهل سنت ایرانی برای پژوهشگران و فعالان دینی فرهنگی بسیار مهم است و در ارتباط‌های فرهنگی و مذهبی باید مورد توجه قرار گیرد. با این حال، درباره گستردگی جمعیت و تنوع فکری و مذهبی اهل سنت ایران کار تحقیقاتی جامعی صورت نگرفته است و اطلاعات کمی در این زمینه وجود دارد.

مطالب گردآوری شده نیز غالبا با قضاوت‌هایی مذهبی و سیاسی همراه هستند و اطلاعات اطمینان‌آوری را ارائه نمی‌کنند. در این کتاب تلاش شده با مشخص کردن جغرافیای اهل سنت ایران، تحقیقی توصیفی درباره مذاهب فقهی و نگرش‌های طریقتی و اعتقادی آنها ارائه شود و جریان‌ها و گروه‌های اسلام‌گرای اهل سنت ایران بررسی شوند.

مولف در مقدمه کتاب برای توصیف و جریان‌شناسی اهل سنت ایران، آنها را به دو مجموعه تقسیم کرد: اهل سنت شافعی: ایران در نیمه غربی و جنوب ایران پیرو مذهب شافعی هستند، شامل استان‌های گیلان و اردبیل (منطقه تالش)، آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه، بوشهر، هرمزگان و فارس.

اهل سنت حنفی: اهل سنت ایران از شمال شرقی تا جنوب شرقی کشور پیرو مذهب حنفی هستند، شامل استان‌های گلستان، خراسان شمالی، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و کرمان. ولی در هر کدام از این دو مجموعه علی‌رغم اشتراک اهل سنت در مذهب فقهی، از نظر مذاهب اعتقادی و طریقت‌های تصوفی تفاوت‌هایی میان پیروان هر مذهب وجود دارد؛ مثلا تصوف و مرام‌های طریقتی موجود در میان اهل سنت شافعی در غرب کشور (با مرکز کردستان)، آنها را با شافعی مذهبان جنوب کشور (با مرکز هرمزگان) متفاوت می‌کند. 

در کتاب «اطلس توصیفی اهل سنت ایران» در تعریف اهل سنت می‌خوانیم: از اهل سنت با تعابیر «سنی» و «اهل تسنن» نیز یاد می‌شود که آنها هم از اصطلاح «اهل سنت» اقتباس شده‌اند. اصطلاح اهل سنت ترکیبی از دو واژه عربی «اهل» و «سنه» است. واژه «اهل» در لغت به معنای کسانی است که از حیث نسبی یا دینی یا امور دیگری مانند خانه و شهر، با یکدیگر شریک یا مرتبط هستند، مانند «اهل بیت» که در پیوند خانوادگی شریک یکدیگرند یا «اهل اسلام» که در عقیده قلبی با هم مرتبط هستند. 

از نظر اصطلاحی، تعبیر «اهل سنت» در طول تاریخ اسلام در جایگاه‌های متفاوتی به کار برده شده است. تاریخ دقیق پیدایش اصطلاح اهل سنت چندان روشن نیست؛ ولی مسلم است که در دو قرن نخست اسلامی اصطلاح اهل سنت وجود نداشته است و منشا به وجود آمدن آن، تقابل جریان نقل‌گرای اهل حدیث (اصحاب حدیث) با دیگر جریان‌های اسلامی خصوصا جریان عقل‌گرای معتزله بوده است؛ به گونه‌ای که در برهه‌ای از تاریخ اسلام لفظ اهل سنت با اهل حدیث مترادف بوده است. 

انتشارات امیرکبیر کتاب «اطلس توصیفی اهل سنت ایران» با عنوان فرعی جغرافیا و جریان‌شناسی مذهبی اهل سنت ایران تالیف مهدی مسائلی را در 296 صفحه با قیمت 210 هزار تومان منتشر شد.