حامد محقق در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) درباره تجربه حضور در سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب مسکو بیان کرد: نمایشگاه کتاب روسیه امسال بسیار کوچک و در حد نمایشگاه‌های استانی ایران بود. این نمایشگاه دارای یک سالن دو طبقه و دو چادر در محوطه نمایشگاه بود و در مجموع 300 ناشر، در این دو سالن خلاصه می‌شدند. اطلاعات دقیقی در سایت رسمی این نمایشگاه مبنی بر تعداد ناشران کودک و بزرگسال به تفکیک ارائه نشده بود.
وی افزود: در این دوره از نمایشگاه، 6 سالن برای برگزاری نشست‌های تخصصی وجود داشت و مشروح نشست‌ها، زنده از شبکه اجتماعی روسیه پخش می‌شد. ازجمله این برنامه‌ها، آیین رونمایی کتاب جمهوری اسلامی ایران بود. 2000 بیننده، زنده که به مرور به 4 هزار بیننده رسید، مخاطب این مراسم بودند. توجه به شبکه‌های اجتماعی ملی روسیه در این نمایشگاه درخور توجه بود و تبلیغ این شبکه در تلویزیون نمایشگاه مدام پخش می‌شد؛ همچنین کلیپی که از نمایشگاه کتاب تهران تهیه شده بود چند‌بار در برنامه پخش تلویزیون نمایشگاه قرار گرفت.
محقق درباره سالن‌های برگزاری نشست‌ها در نمایشگاه کتاب مسکو گفت: سالن‌هایی که برنامه‌های نمایشگاه در آن اجرا می‌شد، ساعت به ساعت برنامه داشت و لحظه‌ای خالی نبود. برنامه‌هایی مانند دیدار با نویسنده، جشن امضا، رونمایی از کتاب و کارگاه‌های نویسندگی و تصویرگری.
وی با بیان این مطلب که توجه به نشر کتاب کودک و نوجوان، رویکرد این دوره از نمایشگاه کتاب مسکو بود، افزود: طبق آمار، سال 2021، 13 هزار عنوان کتاب کودک در روسیه منتشر شده که با توجه به جمعیت روسیه که تقریبا دو برابر جمعیت ایران است، این تعداد، رقم کمی است؛ حال در ایران سالانه بیش از 16 هزار عنوان کتاب کودک تولید می‌شود.
محقق ادامه داد: آمار شمارگان کتاب در روسیه با ایران تفاوت زیادی دارد. طبق آمار خانه کتاب و ادبیات ایران، شمارگان کتاب در ایران در یک‌سال، 109 میلیون نسخه است. هرچند عناوین کتابی که در ایران تولید می‌شود تقریبا هم‌اندازه عناوین کتابی است که در روسیه منتشر می‌شود. در روسیه سالانه 110 هزار عنوان کتاب چاپ نخست و در ایران 107 هزار عنوان کتاب چاپ می‌شود.
وی افزود: روسی‌ها در حوزه تولید کتاب، تولیدات کمتری دارند و به شمارگان و تجدید چاپ، دقت بیشتری دارند. ما هم کتابهای زیادی داریم که متاسفانه برای تجدید چاپ آنها اقدامی نشده و اگر این اتفاق بیفتد آمار نشر ما بهتر خواهد شد.
محقق، درباره ظرفیت بازار کتاب روسیه گفت: جامعه قابل توجهی در روسیه را مسلمانان تشکیل می‌دهند به نظر می‌رسد از این ویژگی می‌توان به‌عنوان یک زمینه اقتصادی در حوزه نشر استفاده کرد.
این شاعر و نویسنده کودک و نوجوان ادامه داد: در نمایشگاه کتاب روسیه و در مراجعه ناشران و تصویرگران به غرفه ایران، متوجه دو نکته درباره تصویرگری کتاب کودک شدیم. برخی از آنها تصویرگری فانتزی و دیجیتالی معمول که در ایران انجام می‌دهیم را نمی‌پسندیدند، تصاویر در کتابهای روسی بسیار رئال است مثلا چهره یک خرس را همانند یک خرس واقعی می‌کشند و با دنیای فانتزی فاصله دارند.
محقق ادامه داد: نکته دیگر اینکه به گفته خودشان چیزی که دوست دارند در تصویرگری کتابهای فارسی ببینند، تصاویر سنتی ایرانی و شرقی مانند لباس‌های بلند و عبا همچنن کلاه‌های سنتی ایرانی است. در این خصوص نیز دو نگاه وجود داشت؛ برخی می‌گفتند باید پذیرفت روسیه یک کشور شرقی محسوب نمی‌شود و این تصاویر شرقی در روسیه فروش ندارد. برخی دیگر می‌گفتند تصاویر شرقی به دلیل تفاوتی که با کتابهای دیگر دارد برای روسیه اولویت دارد و ممکن است مخاطبان روسی این تصاویر جدید را بیشتر بپسندند.
وی درباره بازار کتاب روسیه نیز گفت: بازار کتاب روسیه، بازار گسترده‌ای است و تصویرگران و نویسندگان ایرانی می‌توانند به این عرصه وارد شوند اما باید از طریق ناشران روسیه وارد این بازار شد. ارتباط‌گیری آژانس‌های ادبی ایران با انتشارات روسیه بسیار کمک‌کننده است. در حوزه متن باید به این موضوع توجه داشته باشیم که با ترجمه یک داستان، گروه سنی آن یک مرحله به اصطلاح بالاتر می‌رود و موجب می‌شود در داستان کودک، دستکاری شود.
محقق ادامه داد: با این حال ورود به بازار روسیه توسط تصویرگران ایرانی، بازار راحت‌تری است اما باید ارتباط میان ناشران، تصویرگران و آژانس‌های ادبی در روسیه و ایران شکل بگیرد تا شاهد این ارتباط باشیم؛ همچنین برای بازار کتاب ایران در روسیه باید توجه داشت که ترجمه‌های باکیفیت و برای مخاطب روسی قابل فهم باشد؛ بنابراین باید با یک کار قوی، وارد بازار روسیه شویم تا بتوانیم مخاطبان را جذب کنیم در غیر این صورت مخاطب، آن را پس می‌زند.
وی با اشاره به راهکار انتشارات ووچه روسیه برای شناساندن کتاب به مخاطبان خود گفت: انتشارات ووچه، یک شرکت انتشاراتی بزرگ و معتبر در روسیه است که سالانه حدود 5 میلیون نسخه کتاب در روسیه چاپ و توزیع می‌کند. یکی از کارکنان این شرکت می‌گفت، تعدادی از این کتاب‌ها را باید رایگان به کتابخانه‌ها اهدا کنیم تا آن کتاب‌ها به فروش برسد و خوانده شود؛ علاوه براین باید زمان و مبلغ مشخصی صرف کنیم و برای آن کتاب، رویداد برگزار کنیم تا آن کتاب بهتر دیده شود.
محقق ادامه داد: ورودی این نمایشگاه برای 5 روز 500 روبل و یک بار بازدید از نمایشگاه بین 150 الی 200 روبل در نظر گرفته شده بود. طبق گفته ناشران در این نمایشگاه، متوسط قیمت کتاب در نمایشگاه نیز معمولا زیر 1000 روبل است تا مردم توانایی خرید داشته باشند مگر کتابهای خاص که بالای این مبلغ باشد.
سه‌شنبه ۱۴ شهریور ۱۴۰۲ - ۰۹:۰۰
نظر شما