سرویس دین و اندیشه خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- سیدمجید نبوی: اخلاق نقد به مجموعه از اصول مودبانه و منصفانه و عادلانه و پرهیز از انتقادات توهین‌آمیز و ناخوشایند و غیره گفته می‌شود.
در ادامه به مواردی از اخلاق نقد اشاره می‌شود:
صداقت: یکی از مهمترین اصول اخلاق نقد، صداقت است. ناقد باید نظرات و ارزیابی‌های خود را بر اساس آنچه واقعی است و مشاهده می‌کند، بیان کند. ناقد باید از تعصب‌ها پرهیز نموده و تمایلات شخصی خود را در نقد دخیل نکند و از تحریف و تغییر واقعیت خودداری کند.
عدالت: در اخلاق نقد، اصل عدالت بسیار اهمیت دارد. ناقد باید به تمامی جنبه‌ها و اجزای اثر توجه کند و در بررسی آن‌ها عدالت را رعایت کند. یکی از مصادیق عدالت این است که ناقد نباید تنها به نقاط ضعف اثر توجه کند، بلکه به نقاط قوت آن نیز اشاره کند و تلاش کند تا تعادل مناسبی بین این دو برقرار کند. همچنین ناقد باید انصاف و بی‌طرفی را در نقدهای خود داشته باشد.
احترام به نویسنده: ناقد باید به نویسنده احترام بگذارد و ارائه نظر باید محترمانه باشد و از توهین یا نقد شخصیت نویسنده یا هجو او خودداری کند. انتقاد باید ناظر به محتوا و ایده‌ها باشند.
ارائه نقد دقیق و مورد تایید: ناقد باید از منابع قابل اعتماد و مورد تایید استفاده کند و نقد خود را به گونه‌ای بیان کند که مورد تایید متخصصان و افراد باانصاف قرار گیرد.
بیان نکات مثبت کتاب: ناقد بهتر است نکات مثبت کتاب را نیز بیان کند و به ایده‌ها و اثرات مثبت و سازنده کتاب نیز اشاره کند. این کارناقد، نویسنده را برای توسعه استعدادها و توانمندی هایش تشویق می‌کند.
احترام به تفاوت‌ها و پذیرفتن تنوع افکار: ناقد باید به تفاوت‌های نظری و فکری احترام بگذارد و بپذیرد که تنوع افکار در زمینه‌های مختلف وجود دارد.
پرهیز از تعمیم‌های غیرمنطقیِ نقدها به کل اثر: باید از تعمیم‌های غیرمنطقی نقدها به کل اثر پرهیز کرد و به ذکر نمونه‌ها اکتفا کرد. حتی المقدور نباید با الفاظ کلی کتاب را نقد کرد مگر اینکه واقعا نویسنده کتاب، مسئله یا مسائلی را در کل کتاب رعایت نکرده باشد.
ارائه نقد موثر و سازنده: ناقد باید تلاش کند نقدهایی را ارائه دهد که به نویسنده و خوانندگان کمک کند تا اشکالات موجود رفع شود و نگارش بهتری(توسط نویسنده کتاب یا دیگران) ارائه شود.
احساس مسئولیت نسبت به افکار عمومی: ناقد باید در نقدهای خود احساس مسئولیت نسبت به افکار عمومی و اثرات اجتماعی کتاب داشته باشد.
در نهایت باید گفت که اخلاق نقد، نقش مهمی در بهبود فرآیند نقد و تبادل نظر سازنده دارد و به توسعه ارتباطات مثبت میان نویسندگان، ناقدان و خوانندگان کمک می‌کند. معمولا به این اصول به عنوان رهنمودهای اساسی در فعالیت‌های نقد علمی و ادبی و فرهنگی تاکید می‌شود.
پنجشنبه ۲۰ مهر ۱۴۰۲ - ۱۰:۴۳
نظر شما