به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، معماري اسلامي در مساجد و مصلا از برجسته‌ترين هنرهايي است که در روحيه افراد تأثير مطلوبي دارد، تمرکز بر عناصر هنري و تصاويري که داراي ابعاد مختلف روحي و معنوي است مهارت معماران ايراني را به تصوير مي‌کشد. معماري مصلا به عنوان ثروت تمدن و فرهنگ مسلمانان زمينه‌اي براي معرفي تاريخ توسعه هنرهاي اسلامي است.

محققان برجسته معماري اسلامي، اهتمام به اين معماري را زمينه‌اي براي شناخت امت‌هاي مختلف، فرهنگ‌ها و تمدن‌هاي به شمار مي‌آوردند. بنابراين بررسي معماري يک مکان خاص به ويژه معماري اسلامي نشانگر رشد و شکوفايي آن محسوب مي‌شود.

استفاده از عناصر زيبايي و هنرهاي معماري يعني بهره‌گيري از اشکال هندسي مربع، مثلث و دايره که سقف‌ها و ديوارها را با آن تزيين كرده‌اند نقش‌ بسيار موثري بر فضاي معماري اسلامي مصلا گذاشته است. همچنين کاشي‌کاري و استفاده از تزئينات آيات قرآني بهره‌هاي معنوي بسياري بر بازديدكنندگان آن مي‌گذارد.

معماري مصلا زمينه‌هايي براي پيشرفت معماري اسلامي فراهم کرده تا جايي که در همه جاي دنيا از معماري اسلامي و تزئينات منحصر به‌فرد آن بهره‌ گرفته مي‌شود. در واقع زيبايي ساخت مصلا و تمرکز بر عناصر هنري آن و تصاويري که داراي ابعاد مختلف روحي و معنوي است، مهارت هنرمندان ايراني را به تصوير مي‌کشد.

با معرفي هنر اسلامي در معماري مصلاي امام خميني(ره) به غرفه آستان قدس رضوي مراجعه مي‌كنيم تا با نسخه‌هاي منحصر به‌فرد و قرآن‌هاي نفيس اين مجموعه ارزشمند بيشتر آشنا شويم. 

شكوه هنري و معنوي كتابت قرآن كريم در نمايشگاه 

مسوول روابط عمومي سازمان كتابخانه‌ها، موزه‌ها و مركز اسناد آستان قدس رضوي به خبرنگار «ايبنا» گفت: شكوه هنري ‌و معنوي كتابت قرآن كريم، جلوه‌هاي چشم‌نواز قرآن‌هاي خطي و منحصر به فرد هفدهمين نمايشگاه بين‌المللي قرآن كريم با روح معنويت‌گرايي و فضاي روحاني معماري مصلا هم سويي بي‌نظيري را فراهم كرده تا بتوان نور الهي را در آن مشاهده كرد.

 مهدي قيصري‌نيك خاطر نشان كرد: در اين نمايشگاه علاوه بر نمايش جلوه‌هاي چشم‌نوازي از مصاحف شريفه منسوب به ائمه اطهار (ع)، قرآن‌هاي بسيار نفيسي مربوط به قرن‌هاي اول تا چهاردهم هجري قمري در معرض ديد عموم قرار دارند.

وي افزود: اين قرآن‌هاي زيبا و نفيس از نظر قدمت، خط و تذهيب جزو شاهكارهاي هنري جهان محسوب مي‌شوند و بيشتر آن‌ها متعلق به قرن‌هاي اول تا چهاردهم هجري قمري است. 

نمايش قرآن‌هاي نفيس به زبان‌هاي مختلف

وي افزود: علاوه بر قرآن‌هاي چاپ سنگي و قرآن‌هاي چاپي هنري و ترجمه شده به زبان‌هاي مختلف، قرآن‌هايي از كشورهاي جهان نظير قرآن طوماري به طول 5 متر و 74 سانتي‌متر كه در قرن سيزدهم هجري قمري در كشور تركيه به چاپ رسيده و بسيار جذاب و ديدني است.

قيصري‌نيك خاطرنشان كرد: قرآن‌هاي ارزشمندي ‌در قرن 10 تا 13 هجري قمري توسط خوشنويسان بزرگ اسلامي مانند عبدالقادر حسيني گيلاني، علاالدين تبريزي، عليرضا عباسي، احمد نيريزي و محمد شفيع ارسنجاني كتابت شده و در اين نمايشگاه در معرض ديد عموم قرار دارد.

به گفته مسوول روابط عمومي سازمان كتابخانه‌ها، موزه‌ها و مركز اسناد آستان قدس رضوي، از آنجا كه سعي شده از مجموعه ‌كتاب‌هاي آسماني منحصربه‌فرد كتابخانه مركزي آستان قدس رضوي گنجينه كم‌نظيري براي اين نمايشگاه انتخاب شود مي‌تواند به عنوان پايگاه غني علوم قرآني براي قرآن‌پژوهان و علاقه‌مندان به كتاب‌هاي آسماني ارزشمند باشد. 

نمايش زيارت‌نامه نفيس به خط ناخني

وي افزود: همچنين زيارت نامه بسيار نفيس و ارجمندي به خط ناخني وجود دارد كه در قرن 13 هجري توسط استاد عبدالوهاب محمد شيرازي در شهر يزد كتابت شده است. اين زيارت‌نامه يكي از شاهكارهاي خط ناخني و از نفايس تراز اول اين خط محسوب مي‌شود. تمام صفحات اين اثر گران‌سنگ با گل و برگ به صورت نقش برجسته ناخني، مذهب شده است.

قيصري‌نيك يادآور شد: به اين معني كه خط و تذهيب، ناخني است و بر اساس توصيفي كه از خط ناخني داشتيم، نشان مي‌دهد كه عبدالوهاب شيرازي، هم خطاط بوده و هم مذهب. اين زيارت نامه بر روي 44 برگ كاغذ فرنگي آهار مهره شده در ابعاد 10 در 18 سانتي متر ناخني شده است.

وي افزود: البته هنرهاي دقيق، ظريف و جذابي كه شگفتي فراوان ايجاد مي‌كند، مانند خط ناخني و امثال آن، داراي اسرار مكتوم و پيچيده‌اي است كه نمي‌توان به اين سادگي از كنار آن گذشت. تعليم استاد، تمرين، ممارست و حل نكته‌هاي مكتوم و فني بايد جمع شوند تا بتوانند اثري فاخر همچون زيارت نامه مذكور را رقم بزند. 

نگهداري 15 هزار اثر قرآني در آستان قدس رضوي

وي همچنين به گنجينه مخطوطات آستان قدس رضوي اشاره كرد و گفت: در گنجينه مخطوطات آستان قدس رضوي پانزده هزار اثر قرآني خطي از بهترين آثار هنرمندان جهان اسلام نگه‌داري مي‌شود ويكي از مراكز مهم داراي قرآن نسخ خطي جهان اسلام است.

به گفته قيصري‌نيك، قديمي‌ترين قرآن‌هاي اين مجموعه قرآن‌هاي منسوب به ائمه‌اطهار (ع) است كه روي پوست آهو نگارش شده و قديمي‌ترين قرآن خطي وقفي اين مجموعه به هزار سال قبل (قرن 4 هجري) باز مي‌گردد.

وي خاطرنشان كرد: اين مجموعه قرآن‌ها در حقيقت بهترين آثار خطاطان جهان اسلام است كه عمدتا توسط برجسته‌ترين و مطرح‌ترين خوشنويسان، تذهيب‌كاران و جلد سازان كتابت، تذهيب و جلدسازي شده‌اند كه برخي از آنها نظير قرآن‌هاي ياقوت مستعصمي، عبدالله طباخ هروي، عبدالقادر حسيني گيلاني، علاالدين تبريزي، عليرضا عباسي، احمد نيريزي و محمد شفيع ارسنجاني منحصر به فرد و بي‌نظير است.