سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - فاطمه صمدزاده: موسیقی هنر هویت بخش است و موسیقی و شعر به ماندگاری فرهنگ کمک می‌کند. موسیقی بخش‌های کلیدی فرهنگ را جاودان و یک بخش کلیدی از رشد هویت فرهنگی ما را تشکیل می‌دهد. تاثیر مستقیم موسیقی بر روی فرهنگ ماست که با نگاهی دقیق متوجه می‌شویم تاثیر موسیقی بر پوشش یک پدیده میان فرهنگی هم می‌تواند باشد؛ چرا که در عصر اینترنت موسیقی ممکن است از هر فرهنگ و از هر کجای دنیا طرفداران خود را پیدا کند.

خانواده هنرمند پویانیا شامل پدر «علی» و فرزندان «ایمان و اشکان» توانستند با ارائه آلبوم ارکسترال هارمونیک، کنترپوآنتیک «چشم انتظار» که برای نخستین بار در تاریخ موسیقی ایران دربردارنده موسیقی دو قوم بزرگ لر و ترک ایران «لری بویراحمدی، ممسنی و ترکی قشقایی» با ارائه‌ای جهانی می‌باشد، برگزیده دو بخش موسیقی ارکسترال ایرانی و خواننده مرد (Iranian orchestral music and male Vocalist) رویداد جهانی گلوبال موزیک اواردز شوند.

علی پویانیا، خواننده ایرانی و از چهره‌های ماندگار تاریخ شفاهی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در حوزه موسیقی فولکلوریک و دارای «نشان درجه یک هنری» از کمیته فنی و تخصصی وزارت فرهنگ و ارشاد و همچنین مدیر مرکز مهارت‌آموزی و آموزشگاه موسیقی پرسیس در شهر جدید پرند هستند که با آلبوم «چشم انتظار» به خوانندگی و ترانه‌سرایی خود و ترانسکریپسیون، ارکستراسیون و نظارت بر ضبط فرزندانش ایمان پویانیا و اشکان پویانیا که هر دو از فارغ التحصیلان مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد رشته موسیقی و عضو بنیاد ملی نخبگان و ایمان از مخترعین جهانی در مهندسی صدا هستند و با اجرای هنرمندان ارکستر سمفونیک سازمان صدا و سیما توانسته است گامی نو در راستای احیای فرهنگ موسیقایی اقوام بزرگ و سلحشور لر و ترک برداشته و آثار فاخر و ارزشمندی را در این حوزه ارائه دهند.

دریافت تقدیرنامه‌های متعدد از مراکز علمی، فرهنگی، ادبی و هنری بویژه کانون آهنگسازان، رهبران کر و ارکستر خانه موسیقی ایران، انجمن موسیقی کشور و تحسین کتبی جمع کثیری از اساتید و پیشکسوتان بخش فرهنگ و هنر ایران زمین از جمله اساتید؛ مرحوم محمد بهمن‌بیگی، بزرگ لشکری، حسن ریاحی، منوچهر صهبایی، محمد بیگلری‌پور، محمد تقی زرین‌چنگ، حمیدرضا نوربخش، محمد سریر، دکتر منوچهر کیانی، کامبیز روشن روان، داریوش پیرنیاکان، مهیار رامین، محمد حقگو، حسین مجیدیان، پروین بهمنی، علی رحیمیان، هادی منتظری، علی اکبر صفی‌پور و … از دستاوردهای قابل توجه این آلبوم منحصربفرد می‌باشد.

- وضعیت موسیقی سنتی را در ایران چگونه ارزیابی می کنید؟

موسیقی زبان پاک و زلالیست که از ژرفای طبیعت و از میان انبوه احساسات سرچشمه می‌گیرد. چنانچه این زبان را صمیمانه به کار گیرند به دل می‌نشیند و روح را نوازش و تغذیه می‌کند. به قول مرحوم جاوید نام استاد محمد بهمن‌بیگی پدر معنوی آموزش و برنده جایزه جهانی یونسکو می‌فرمایند؛ همانگونه که جسم به هوا نیاز دارد، روح نیز نیازمند نواست. متاسفانه موسیقی سنتی و فولکلوریک «محلی و مقامی» در حال حاضر وضعیت خوبی در ایران ندارد. البته با واکاوی و آسیب شناسی می‌توان به ضعف‌هایی اشاره کرد که اولی عدم پخش دسته‌بندی شده موسیقی حرفه‌ای و تخصصی در سبک‌های مختلف از رادیو و تلویزیون. در واقع ذائقه پروری برنامه‌هایی از این دست می‌تواند موجب زنده نگه داشتن و پیشرفت موسیقی ملی سنتی، مقامی و محلی شود.

دومین مورد این است که متاسفانه طی سال‌های گذشته قشر کثیری از هنرمندان فاخر و پیشکسوت رشته موسیقی را از دست داده‌ایم. تعدادی هم دیگر بنا به دلایلی از جمله کهولت سن و… به ناچار دست از کار کشیده‌اند.

تغییر ذائقه شنیداری مردم و تمرکز بسیاری از شرکت‌های کنسرت گذار یا کمپانی‌های انتشار آثار صوتی و تصویری روی موسیقی تفریحی و تینیجر پسند آنهم از نوع بی محتوا. همان اتفاقی که با سوء استفاده از تعدادی بازیگر برای ساخت فیلم‌های گیشه‌پسند در سینما رخ داد. موسیقی جدی در حاشیه رفته و در اکثر موارد موسیقی ساندویچی یکه‌تاز میدان شده است.

چهارمین هم عدم حمایت بخش خصوصی روی موسیقی پرمحتوا و ارزش‌محور در هر نوع سنتی، پاپ، محلی و ارکسترال بنا به دلایلی که عنوان شد.

_ آیا تا کنون اجرای کنسرت آلبوم چشم انتظار و دیگر آثار ارکسترال شما محقق شده است؟

آثار خانواده پویانیا اکثراً برای ارکسترهایی نظیر ملی و سمفونیک نوشته شده است و ارکسترهای مذکور بدلیل هزینه‌های بالای دستمزد رهبر ارکستر، نوازنده‌ها، گروه کرال، سالن مناسب، صدابرداری از عهده بخش خصوصی به شکل فیلارمونیک خارج است. لذا ما برای اجرای کنسرت آثار به ارکستر سمفونیک سازمان صدا و سیما مراجعه کردیم.

استاد مرحوم محمد بیگلری‌پور «رهبر فقید ارکستر سمفونیک صدا و سیما» از کنسرت اجرای این آثار و قرارگرفتن پارتیتورهای نوشته شده لری و ترکی در ترتیب اجرای رپرتوار ارکستر حتی به شکل تورهای جهانی بسیار استقبال کردند که متاسفانه با درگذشت ناگهانی ایشان، کار متوقف و بدنبال تغییر سیاست‌های مرکز موسیقی سازمان که به دفتر موسیقی تنزل کرد، طی نزدیک به یک دهه پیگیری‌های ما هنوز منجر به نتیجه نشده است.

البته همزمان و موازی با آن قضیه با ارکستر سمفونیک و ملی وزارت فرهنگ و ارشاد هم رایزنی کردیم که متاسفانه تغییرات زیاد مدیریتی در حوزه موسیقی این نهاد نیز اجرای کنسرت این آثار را به خواسته‌ای دست‌نیافتنی تبدیل کرده است.

در سه نوبت با رایزنی و پیگیری‌های مستمر طولانی مدت با بنیاد رودکی، دفتر و انجمن موسیقی و همینطور معاونت هنری وزارت ارشاد کار تا مرز اجرا و حتی تحویل پارتیتورهای آثار به رهبران ارکستر آقایان استاد فریدون شهبازیان، استاد فرهاد فخرالدینی و استاد پروفسور منوچهر صهبایی پیش رفت و اجرای کنسرت برنامه‌ریزی شد اما متاسفانه تاکنون نتیجه‌ای حاصل نشد.

_ سراینده اشعار آلبوم «چشم انتظار» خودتان هستید؟

تعدادی از آثار را به زبان ترکی و همینطور گویش لری بنده ترانه سرایی کردم و همانطور که میدونید شاعر با ترانه‌سرا متمایز است.

شاعر شعری را می‌سراید که ممکن است آهنگسازی روی آن شعر، ملودی را در نظر بگیرد یا بسازد، اما ترانه‌سرا تا حدی شرایط متفاوتی دارد چرا که روی یک ملودی با حال و هوا و ژانر خاص آن موسیقی، می‌بایست شعری بسراید که این فرمت را ترانه‌سرایی می‌گویند.

از جمله شعرای این آلبوم می‌توان به شاعر ترکی قشقایی، ادیب پرمایه جناب استاد داود خان حسن‌آقایی کشکولی و شاعر بویراحمدی جناب آقای غلام‌محمد ملک‌زاده متخلص به فریاد اشاره کرد.

_ آلبوم «چشم انتظار» شامل چند ترک صوتی است؟

آلبوم «چشم انتظار» شامل ۱۳ ترک است. تعداد ۸ ترک با کلام و ۵ ترک بی کلام. البته تعداد دیگر از آثار مشابه ساخت خانواده پویانیا هنوز منتشر نشده است.

_ می‌توانید در خصوص مضامین اشعار ترکی قشقایی صحبت کنید؟

اشعار ترکی قشقایی عمدتاً به فرهنگ، سنت، باورها، حماسه‌آفرینی‌ها، سلحشوری‌ها، کوچ، ییلاق و قشلاق، کار، شادی و عزا، طبیعت و داستان‌های عاشقانه و حماسی از جمله غریب سنم، ایلچه‌بگلر، منظومه کور اغلو و … را شامل می‌شود.

_آقای پویانیا ما مطلع شدیم که شما موفق به دریافت یکی از فاخرترین مدارج هنری «نشان درجه یک هنری همتراز با مدرک تحصیلی دکتری» شده‌اید، اگر امکان دارد در این خصوص توضیح دهید.

بله، برای رسیدن به توفیق دریافت مدرک نشان درجه یک هنری دکتری تخصصی موسیقی از سال‌ها قبل پژوهش و جمع‌آوری آثار فولکلور ترکی و لری و ترانسکریپسیون آوا نگاری آن را مدنظر داشتم و با علاقه و انگیزه دنبال می‌کردم. به قول مرحوم استاد محمد بهمن‌بیگی بنده را عاشق دیوانه خواندند و این لقبی بود که ایشان در طول دوران حیات پرثمرشان به خاطر برآورده شدن آرمان و آرزوی دیرینه ایشان برای اعتلای فرهنگ ایل با انتشار و تحقق آلبوم «چشم انتظار» فقط به من نسبت دادند. با هدایت فرزندانم ایمان و اشکان به دنیای حرفه‌ای موسیقی، شرایط برای تولید مجموعه‌ی فاخر «چشم انتظار» فراهم گردید.

با استعانت از خداوند پس از ارائه آثار به کمیته تخصصی شورای ارزشیابی هنرمندان، نویسندگان و شاعران کشور و ارائه مدارک و مستندات بیش از نیم قرن تجربه حضور کار اجرایی در رادیو و تلویزیون، مطبوعات و جراید و … نوبت به اعلام، توضیح و اجرای مقام‌های شاخص موسیقی قشقایی بود که باید به شکل زنده و تصویری بدون ادیت و پالایش صدا و تصویر صورت می‌گرفت. این مهم با اجرای بنده و دوست هنرمند و تحصیل‌کرده مقطع کارشناسی ارشد موسیقی جناب آقای استاد محمدسعید اسلامی نژاد با ساز تخصصی کمانچه به بهترین شکل ممکن انجام شد و به یاری ایزد منان مورد تحسین شورا و کمیته تخصصی قرار گرفت و نهایتاً با تایید وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، نماینده وزیر و دبیر شورای ارزشیابی هنرمندان و نویسندگان کشور و سایر نمایندگان اعم از فرهنگستان هنر، وزارت علوم تحقیقات و فناوری، سازمان برنامه و بودجه کشور موفق به دریافت نشان درجه یک هنری که بالاترین گواهینامه هنری می‌باشد در رشته آواز ترکی قشقایی نائل گردیدم.

- از شرایط راهیابی آلبوم چشم انتظار به رویداد جهانی گلوبال میوزیک اورادز ۲۰۲۱ بفرمایید.

آلبوم «چشم انتظار» حاصل سال‌ها تحقیق و پژوهش من و بدنبال آن با همکاری فرزندانم ایمان و اشکان که ترانسکریپسیون، ارکستراسیون و نظارت بر ضبط این آلبوم را عهده‌دار بودند، شکل گرفت. با نوازندگان و گروه کرال ارکستر سمفونیک سازمان صدا و سیما اجرا و توسط شرکت صوتی و تصویری سروش منتشر شد.

در واقع برای نخستین بار در تاریخ موسیقی ایران، موسیقی اقوام بزرگ و سلحشور ترک و لر به شکل ارکسترال و با قابلیت هارمونیک، کنترپوآنتیک و قابل درک برای همه ذائقه‌ها تهیه و تنظیم شد. گلوبال میوزیک اواردز آمریکا یکی از معتبرترین رویدادهای جهانی موسیقی است که هر ساله به ژانرهای مختلف آثار موسیقیایی می‌پردازد. خلاقیت، نوگرایی و ابتکار عمل نقش بسزایی در پذیرفته شدن یک اثر و بدنبال آن حضور در این رقابت جهانی بشمار می‌رود.

پس از حضور در گلوبال میوزیک اوردز این توفیق را داشتیم که در دو بخش موسیقی ارکسترال ایرانی و خواننده مرد موفق به دریافت دو مدال نقره برای آلبوم چشم انتظار« Awaiting»، شویم

۱) Male Vocalist

2 (Iranian Orchestral Music

با توجه به همکاری فرزندانتان در حوزه موسیقی، نقش آنها را در شکل‌گیری این آثار بیان فرمایید.

ایمان و اشکان هر دو عضو بنیاد ملی نخبگان هستند. ایمان فارغ التحصیل مهندسی الکترونیک گرایش صدا و تصویر با کسب رتبه اول و همینطور لیسانس موسیقی از دانشگاه هنرستان عالی موسیقی است. در حال حاضر دارای استودیو موسیقی و آموزشگاه تخصصی آموزش پیانو و کیبورد و سلفژ با مجوز رسمی است.

اشکان هم فارغ التحصیل کارشناسی نوازندگی از دانشگاه هنرستان عالی موسیقی با کسب رتبه اول و کارشناسی ارشد آهنگسازی از دانشگاه هنر تهران است. ایشان هم آموزشگاه تخصصی آموزش ویولن با مجوز رسمی دارد.