به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در ساری، مرتضی سرهنگی بعد از ظهر چهارشنبه در سلسله کارگاه‌های تخصصی خاطره‌نگاری، ادبیات پایداری و تربیت نویسنده در حوزه هنری مازندران، اظهار کرد: موضوع اصلی ما در مصاحبه، جنگ است، برای نگارش، خاطرات جنگ، راوی ضلع نخست محسوب می‌شود.
وی با بیان اینکه موضوع، واژه‌ها، مصاحبه‌گر و تدوین اضلاع دیگر نویسندگی در حوزه جنگ است، افزود: حاصل همه این اضلاع که بسته‌بندی کالایی است که به مخاطب عرضه کنیم، کار دشواری است.
این نویسنده و پژوهشگر گفت: هر اندازه بیشتر بتوانیم راوی را به سخن گفتن ترغیب کنیم دست بازتری در تولید اثر داریم.
سرهنگی با اشاره به سهم نویسنده در تولید اثر که گاهی با دخالت، اشتباه گرفته می‌شود، تصریح کرد: در اثر تولیدی، سهم نویسنده می‌تواند از راوی بوده و یا اینکه نویسنده خودش به اجتهاد رسیده باشد، این دخالت محسوب نمی‌شود و البته زمانی اتفاق می‌افتد که اطلاعات کافی درباره جنگ داشته و با ارجاعات ذهنی راوی آشنا باشیم، در این مسیر، مطالعه، جعبه ابزار ما است.
وی با بیان اینکه انجام مصاحبه کار دشواری است و اگر با دقت انجام شود مهارت محسوب می‌شود، ادامه داد: در مصاحبه تا جایی که می‌توانید از طبیعت استفاده کنید.
این نویسنده با اشاره به اینکه محسن مطلق به خوبی در آثار خود از این عناصر بهره می‌برد، خاطرنشان کرد: «زنده باد کمیل» این نویسنده به زبان فرانسوی ترجمه شد و همین اثر، فرانسوی‌ها را بر آن داشت که چرا یک بسیجی در ایران به این نتیجه رسیده در زمان جنگ کتاب بنویسد اما فرانسوی‌ها این کار را نکرده‌اند.
سرهنگی با بیان اینکه فرانسوی‌ها به دنبال تلفیق ادبیات جنگ خودشان با جنگ ما بودند، اظهار کرد: به کرات اذعان داشتند چطور به ذهن ایرانی‌ها خطور کرده در زمان جنگ، کتاب تولید کنند، مقدمه «زنده باد کمیل»، فرانسوی‌ها را برانگیخته بود که چرا در زمان جنگ، کتاب ننوشته‌اند.
وی با اشاره به اینکه فرانسوی‌ها در زمان جنگ، گروه مقاومت درست کرده بودند که آندره مالرو هم در آن گروه بود که بعد از جنگ، وزیر فرهنگ فرانسه شد، افزود: فرانسوی‌ها از آنچه خانواده‌ها درباره نیروهای دشمن دیده و شنیده بودند ۲۴ کتاب چاپ کردند که در سال ۱۳۲۴ کتاب «خاموشی دریا» از این مجموعه در ایران ترجمه شد.
این نویسنده خطاب به حاضران گفت: تصور نکنید کتاب‌هایی که می‌نویسید معمولی است، همه دنیا کتاب‌های جنگ، به ویژه کتاب‌های مربوط به اسرا را ترجمه کرده و مطالعه می‌کند چرا که انسانی‌ترین ادبیات جنگ، مربوط به شرایط اسرا است.
سرهنگی تصریح کرد: مردم ایران اگر در جنگ به نیرویی جز خود متکی می‌شدند از پس جنگ برنمی‌آمدند، نوجوانان ما به جنگ رفتند و دشمن را کلافه کردند.
وی درباره جذابیت‌های مصاحبه، گفت: از کارهایی که در مصاحبه می‌توانیم انجام دهیم تدبیرهایی است که بچه‌های جنگ نسبت به آن اقدام می‌کردند، رزمندگانی که در اسارت، المنت می‌ساختند و آب جوش درست می‌کردند، اینها باید بیان شود.
سرهنگی با بیان اینکه ما برای عراقی‌ها کمیته کار درست کرده بودیم، ادامه داد: اسرای عراقی در کمیته خیاطی برای ارتش ما لباس می‌دوختند و البته دستمزد می‌گرفتند، یکی از نقاشان بزرگ عراقی در حلبچه اسیر شده بود و بیش از ۲۰۰ تابلو برای ما کشید که ۵۰ اثر درباره حلبچه بود و با آن آثار برای او نمایشگاه نقاشی برگزار کردیم.
این پژوهشگر با اشاره به اینکه مصاحبه‌گر باید برای بیان بهتر و روشن حوادث و وقایع، درباره آن دوره تحقیق کند، با تاکید بر دقت در اسامی، خاطرنشان کرد: ما با این اسامی سر و کار داریم و باید برای هر کدام شناسنامه کوچکی درست کنیم.
وی با مهم دانستن عنصر زمان و طبیعت در مصاحبه، اظهار کرد: بگذاریم نوشته ما شور داشته باشد، طعم را ادبیات می‌تواند به اثر بدهد، نمی‌توان متن بی‌نمک به مخاطب داد.
سرهنگی با بیان اینکه خاطره، هسته مرکزی گفته‌های یک سرباز است، افزود: این خاطره، قصه دارد، مهمترین دستاورد مصاحبه، نقل کامل و زیبای خاطرات و قصه است، مصاحبه، گفت و گویی است که به کشف حقایق، منجر می‌شود.
نظر شما