سرویس مدیریت خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، حذف تدریجی کتاب از منابع دانشگاهی به‌عنوان یکی از چالش‌های جدی ناشران و مراکز علمی و دانشگاهی شناخته می‌شود و برخی کارشناسان معتقدند که یکی از دلایل افت فروش کتاب‌های دانشگاهی تمایل دانشجویان و برخی استادان دانشگاه به جزوه‌نویسی و جزوه‌گویی است.
این معضل، دغدغه‌های زیادی را برای اهالی نشر و جامعه دانشگاهی ایجاد کرده است، کپی کتاب‌های درسی دانشگاهی، تمرکز استادان به جزوه‌نگاری و دوری از کتاب به‌عنوان ماده اصلی آموزش، موجب شده، برخی کارشناسان نسبت به آینده و بنیه علمی دانشجویان به‌خصوص در حوزه‌های تخصصی و پزشکی نگران باشند.
محمد حیدری، مدیر انتشارات حیدری، ناشر تخصصی کتاب‌های پزشکی که از سال ۱۳۸۰ در حوزه نشر آثار دانشگاهی فعالیت دارد، معتقد است که حذف کتاب از منابع دانشگاهی این‌روزها به‌عنوان یک معضل بسیار جدی شناخته می‌شود، وی گفت: شمارگان کتاب‌های درسی و دانشگاهی طی سال‌های اخیر افت زیادی داشته است، همین مسئله موجب شده، برخی از همکاران ناشر در حوزه پزشکی و دانشگاهی حرفه خود را تغییر داده‌اند و کسب و کار دیگری را آغاز کردند.
وی افزود: جالب است، با این همه دانشجو و قشر جوان شمارگان کتاب دانشگاهی گاهی به ۱۰ یا ۲۰ نسخه هم رسیده است این وضعیت خاص کتاب‌های عمومی نیست؛ حتی کتاب‌های منبع و مرجع دانشگاهی با همین شمارگان اندک، منتشر می‌شوند.
حیدری با بیان اینکه ناشران دانشگاهی، می‌ترسند کتاب جدید چاپ کنند، عنوان کرد: با توجه به نوسانات نرخ ارز، بی‌ثباتی بازار مواد اولیه و کپی‌های غیرمجاز از کتاب‌ها، بخش عمده ناشران آثار را براساس سفارش مشتری و پس از دریافت بیعانه منتشر می‌کنند و همین موضوع گویای وضعیت کنونی نشر دانشگاهی است.
وی با طرح این موضوع که برخی از همکاران به دنبال حمایت از ناشران با توزیع کاغذ و یارانه‌های دیگر هستند، گفت: من معتقدم که ما هیچ نیازی به بودجه و واردات کاغذ نداریم، بلکه معتقدم که باید جلوی کپی و انتشار فایل پی‌دی‌اف کتاب‌ها در فضای مجازی و گروه‌ها گرفته شود زیرا این موضوع آسیب‌های زیادی به ما زده است.
وی افزود: یکی از همکاران، یک کتاب تمام رنگی را در ۵ هزار نسخه چاپ کرد و فایل آن را در گروه ۲۵ هزار نفری بارگذاری کرد، وقتی موضوع را پیگیری کردیم گفتند صلاح دانشجو در این است!
این ناشر کتاب‌های پزشکی ادامه داد: گاهی دیده می‌شود که کپی و افست کتاب‌ها حتی زیرنظر مدیران دانشگاه‌ها در قالب کتابخانه دیجیتال یا در فضای مجازی انجام می‌شود. مواردی هم داریم که از برخی دانشگاه‌ها تماس می‌گیرند و می‌گویند اسکن کتاب‌ها زمان می‌برد و از ناشر، فایل کتاب را می‌خواهند.
واحد کپی مساوی با واحد انتشارات!
حیدری با بیان اینکه در دانشگاه‌ها واحد کپی به نام واحد انتشارات شناخته می‌شود، گفت: اکنون دیگر به طور رسمی واحد کپی دانشگاه‌ها به واحد انتشارات تبدیل شده شده و بدون هیچ ملاحظه‌ای کتاب‌های ناشران به صورت کلی یا بخش بخش کپی می‌شود و به نظرم ضروری است که در این زمینه یک مجموعه به موضوع وارد شود.
به‌گفته وی، واحدهای کپی دانشگاه‌ها باید ملزم شوند که حتی یک برگ هم کپی نکنند، دادسرای رسانه و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز باید کمک کنند و اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران هم پای کار بیاید به انجمن‌ها و گروه‌ها دستورالعملی بدهد تا در یک حرکت جمعی با پدیده کپی در دانشگاه‌ها برخورد شود.
وی ادامه داد: استمرار این روند طی دهه اخیر آسیب‌های زیادی به ناشران دانشگاهی و بنیه علمی دانشجویان وارد کرده است، تا چند سال قبل از میدان انقلاب تا چهارراه ولیعصر، بیشتر کتابفروشی‌ها، دانشگاهی بودند اما امروز اگر به این راسته سر بزنیم اغلب آش‌فروشی و کافه شده‌اند.
وی با طرح این موضوع که در سه‌سال گذشته ۶ یا هفت ناشر خصوصی تعطیل شده‌اند، افزود: برخی دیگر نیز فعالیت خود را محدود کرده‌اند و فقط آثاری را چاپ می‌کنند که می‌دانند مشتری دارد، فضای مجازی بلای جان ناشران دانشگاهی شده است و باید جلوی این اتفاق گرفته شود.
مدیر انتشارات حیدری با بیان اینکه آسیب حذف کتاب از منابع دانشگاهی خیلی جدی است، عنوان کرد: برخی استادان می‌گویند که به دلیل قیمت زیاد کتاب‌های دانشگاهی، دانشجو به سمت جزوه سوق پیدا می‌کند اما معقتدم که این موضوع فقط یک بهانه است، زیرا قیمت کتاب دانشگاهی با یک وعده پیتزا و ساندویچ ناهار دانشجو برابری می‌کند.
وی ادامه داد: معضل اصلی در نسلی است که پرورش پیدا می‌کند؛ باید پایه علمی دانشجویان قوی باشد، آن هم برای رشته پزشکی که با جان مردم ارتباط دارد، گاهی استادان برای پیشگیری از ریزش دانشجو، مجبور می‌شوند جزوه معرفی کنند تا دانشجویان نمره بیاورند و این مسئله زنجیروار ادامه دارد.
نظر شما