به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در مشهد، شکوه السادات سمیعی؛ کارشناس مرکز اسناد آستان قدس رضوی، در این مراسم که در تالار کنفرانس کتابخانه مرکزی رضوی برگزار شد، این مجموعه غنی را اهدا شده از سوی عروس خاندان معتمدی به مرکز اسناد آستان قدس رضوی عنوان کرد.

وی این مجموعه را مشتمل بر ۸۰۰ برگ سند، ۱۷ قطعه عکس و چند مجله قدیمی عنوان کرد که حد فاصل زمانی سال ۱۳۲۰ قمری تا ۱۳۵۸ شمسی را شامل می شود.

برگی از تاریخ اجتماعی مشهد از قاجار تا پهلوی

سمیعی ادامه داد: بخشی از اسناد این مجموعه مربوط به مدارک هویتی خانواده معتمدی است و قسمت دیگر مربوط به اسناد مالی حاجی رجبعلی و فرزندش آقا میرزا عبدالحسین از صرافان فعال مشهدی است که به واسطه حرفه و شغل خود به صورت مستمر با بزرگان و تاجران و صرافان این شهر در ارتباط بوده اند.

وی، میرزا عبدالحسین صراف را پدر همسر آقای محمد معتمدی معرفی کرد و گفت: دفترهای محاسباتی، صورت حساب ها، حواله ها، قبض وصول ها، تمسک نامه ها و بسیاری از مدارک مالی که بعضاً بنا بر موضوعات مرتبط در جلدهای چرمی قدیمی حفظ می شده در اختیار داماد و فرزند وی قرار گرفته که توسط عروس ایشان به مرکز اسناد آستان قدس رضوی اهدا شده است.

سمیعی به تعدادی از اسناد نفیس و ارزشمند با تزیینات زیبا در مجموعه اهدایی اشاره کرد که دو فرمان از مظفرالدین شاه قاجار و احمدشاه قاجار برای صدور حکم خادمی میرزا عبدالحسین صراف در کشیک چهارم آستان قدس رضوی، سه قباله ازدواج مربوط به دوران قاجار برای ازدواج میرزا عبدالحسین صراف با دختر حاج حسین خباز و نیز عقدنامه دو خواهر ایشان به نام های بی بی شوکت خانم و ربابه خانم که با فرزند آقا شیخ محسن روضه خوان، حافظ پیش روی ضریح امام رضا و آقا میرزان حسن علاف ازدواج کرده اند، از جمله آن به شمار می‌رود.

فرمان شاهان قاجار، قباله ازدواج، صورت جهیزیه، مصالحه نامه، التزام نامه، اجاره نامه، احضاریه، شراکت نامه، اخطاریه، نامه اداری، باطل نامه، تعهد نامه، تمسک نامه، فسخ نامه، حواله قبض رسید، صورت حساب، شناسنامه، قرارداد، جواز دفن، استخاره از علما، آگهی از جمله دیگر موضوعات اسناد اهدایی این مجموعه است که وی بدان اشاره کرد.

این کارشناس به اهمیت پژوهشی این اسناد پرداخت و اظهار کرد: پژوهش های خاندانی شهر مشهد، شناسایی بزرگان مشهدی که در دوره قاجار ارتباطات مالی با یکدیگر داشتند و مقایسه طریقه تنظیم اسناد اداری و دولتی و همچنین مدارک مالی و حقوقی دو دوره قاجار و پهلوی، از جمله شاخصه هایی است که پژوهشگر با مطالعه این اسناد به آن دست می یابد.

وقف، باوری تمدن ساز

حجت الاسلام سیدمحمد ذوالفقاری مدیر زائرین غیر ایرانی معاونت تبلیغات اسلامی حرم مطهر رضوی، گفت: رابطه مستقیمی بین ریشه های فرهنگی یک جامعه و تمدن و اقدامات خیرخواهانه مخصوصاً وقف های فرهنگی وجود دارد.

وی، مجموعه‌ای از عادات، باورها، عقاید، رسوم و آدابی که از نسلی به نسل دیگر قابل انتقال و آموزش است تعریفی از فرهنگ برشمرد و افزود: زمانی که فرهنگ با تمامی مولفه‌های تحقیق، هنر، پژوهش، توجه و التزام به نگه داشتن سنت های اصیل به حالت بالنده‌ای می رسد و به نسل آینده می رسد و تولیدات خود را ملموس می کند، این فرهنگ سازنده تمدن است.

ذوالفقاری، چنین تمدنی را حاصل قرن های متمادی خواند و افزود: نسل حاضر موظف به حفظ این تمدن است و کوتاهی تنها یک نسل می تواند تمامی ارزش های تمدنی یک جامعه را از میان ببرد.

وی، وقف و نذر که ریشه در آموزه‌های دینی دارد را یکی از شاخصه‌های بالندگی فرهنگی خواند و با اشاره به شکوفایی تمدن شیعی در دوره صفویه، یک سوم وقف‌های این دوره را توسط بانوان عنوان کرد.

ذوالفقاری افزود: هر زمانی بانوان متدین ایرانی دچار محدودیت برای فعالیت های اجتماعی بودند با وقف اموال خود سعی می کردند تا نقش اجتماعی خود را به ظهور برسانند که بعد از انقلاب اسلامی ایران نیز نقش بانوان در این مسیر پررنگ ادامه یافت که حضور بانوان در نهضت مدرسه سازی نمونه ای از این مشارکت اجتماعی است.

ادامه این مراسم با رونمایی از قباله های ازدواج معرفی شده و برگ هایی از اسناد صرافان دوره قاجار همراه بود.