سرویس هنر خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ واروژ کریم مسیحی، یکی از با ذوقترین و ایرانیترین کارگردانهای کشورمان است. علاقه و شیفتگی او به تئاتر و کشورش با همان دو فیلم بلندی که ساخته، بر علاقهمندان سینما و تئاتر پوشیده نیست. او در دومین فیلم خود یعنی «تردید» دست به اقتباسی هنرمندانه از نمایشنامه «هملت» ویلیام شکسپیر زد که در بین اخبار و فیلمهای رنگین آن دوران گم شد. شاید بسیاری از شما این فیلم را ندیده باشید؛ اما احتمالاً این نوروز فرصت خوبی باشد تا به تماشای تردید هملت بنشینید.
کریم مسیحی بعد از هجده سال دوری از سینما، در سال ۸۷ با اقباسی از نمایشنامهی هملت، به هنر هفتم بازگشت و تردید را ساخت. فیلمی که برای ساختش متحمل سختیهای فراوان شد؛ اما در نهایت مزد مصائب را گرفت و دو سیمرغ بلورینِ بهترین کارگردانی و بهترین فیلمنامهی اقباسی، روی شانههایش آرام گرفتند.
او با گردشهای به موقع و نرم در فیلمنامه، تراژدی شکسپیر را بدل به درامی تلخ، با پایانی دلپذیر کرد تا دوباره داغِ عشق هملت و اوفلیا بر دل کسی نماند و هوراشیو، تنها بازماندهی تراژدی هملت، در غم آن دو یار از دست رفته، به سوگ ننشیند. کریم مسیحی هملت را برای نشستن بر دل بینندهی ایرانی بازنویسی کرده و در عین حال فیلمش را پر از ظرافتهای تصویری ساخته، گرچه برخی مسائل، چون سرنوشت کاراکترهای فرعیتر و ریتم از دستش در رفته است.
از مشخصههای فیلمسازی او میزانسن فوقالعاده دقیقش است. کریم میسیحی کاملاً میداند حین تدوین فیلم قرار است چه حاصل شود، در نتیجه کاتها را به موقع میدهد، جا برای پس و پیش کردن در ادیت فیلم میگذارد و موقعیت و قرارگیری کاراکترها را با توجه به خروجی مور نظرش تعیین میکند. سکانس تعقیب و گریز ِ عاشقانه بین سیاوش با بازی بهرام رادان و مهتاب با بازی ترانه علیدوستی خیرهکننده است، یک بیتکراریِ مطلق در سینمای ایران. سکانسی بیکلام و در عین حال پر از حرفهایی که از نگاه شیطنتآمیز مهتاب و پرتمنای سیاوش میشنویم. موسیقی به شدت در این سکانس کارآست و بازیها و حرکات خبر از رابطهی عاشقانه و پرطلاطم سیاوش و مهتاب میدهند. سیاوش نمیخواهد به رغم تمام مشکلاتش، مهتاب را از دست بدهد و به هر ساز او میرقصد و با نگاهش خواهش میکند؛ در برابر، مهتاب بین دوراهیِ عقل و عشق مانده، با نگاه دزدکیاش سیاوش را تحسین میکند و به محض اینکه با مردش چشم در چشم میشود خودش را عصبانی و سرکش نشان میدهد؛ مهتاب سیاوش و عشقش به او را با دست پس میزند و با پا پیش میکشد، به نوعی با مرد جوان بازی میکند تا او را کاملاً عاجز کند و سپس مطیع خود. نگارنده این سکانس را یکی از عاشقانهترین سکانسهای سینمای ایران میداند. سکانسی که تردید را درخشان کرده، برجسته است، شدیداً به چشم میآید و دو سه دقیقه از زمان فیلم را چنان به نفع خودش گرفته که بیننده انگار میکند به تماشای یک پردهی طولانی و جذاب در سالن تئاتر نشسته است. این سکانس و یکی دو سکانس مشابه قصه را به سوییِ عاشقیتی که فیلمساز میخواسته، هدایت کرده و جلو برده.
تمرکز کریم مسیحی بر روی عاشقانههای فیلم دلنشین است و در عین حال دورکننده از اصل ماجرایی که سیاوش درگیرش شده. سیاوش جدا از عاشقی کردن با مهتاب و خلوت و درد و دل کردن با گارو (حامد کمیلی)، باید راز عمو (علیرضا شجاعنوری) و مادرش (رزا آرایش) را آشکار کند و وقتی هملت ایرانی به خودش میآید و متوجه میشود که زمان در حال از دست رفتن است، درست لحظهایست که کریم مسیحی به خود آمده و بخش عمدهای از زمان فیلم را برای ایجاد روند عاطفی و عاشقانه و دوستانه از دست داده. این قصه، قصهی ایرانی شدهی هملت است و باید روند درستی داشته باشد و طبق نظر فیلمساز به سرانجام نیک برسد، حال که وقت تنگ است پس ادامهی هملت از زبان سیاوش و مهتاب و گارو گفته میشود و ضربآهنگ تغییری محسوس میکند. بعد از نقطهی عطف دوم، ریتم ِ تردید با سرعت وحشتناکی بالا میرود که عملاً تعادل را بر هم میریزد و بینندهای که خبر از ماجرای نمایشنامهی هملت نداشته باشد را گیج میکند. اتفاقات، پیدرپی و به سرعت در حال وقوعاند و اینچنین ِآشوب ِ روایتی به جان فیلم می افتد. در نهایت کریم میسیحی نمیتواند تمام پیرنگها را با موفقیت کنار هم جمع کند و پرسوناژی را بیسرانجام نگذارد؛ ولی به هر روی بیننده متوجه پایان خوش ماجرای سیاوش و مهتاب میشود، یعنی دقیقاً آنچه که مد نظر فیلمساز بوده.
اگر بهصورت کلی به تردید نگاه شود، فیلم خوبیست، که اگر چند جایی هم بلنگد، در نهایت به سر منزل مقصود میرسد.
نظر شما