سرویس تاریخ و سیاست خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): نویسندگان و ناشران پرکار حوزه تاریخ و سیاست تا لحظه‌های پایانی پایانی اسفندماه ۱۴۰۲ مشغول کار بودند و شاهد چاپ و نشر کتاب در این حوزه در روزهای پایانی سال گذشته و همچنین فروردین‌ماه ۱۴۰۳ هستبم. در این گزارش به تازه‌های کتاب در حوزه تاریخ و سیاست نگاهی داریم، با ما همراه باشید.
رضای انقلاب
ناشر: سوره مهر
کتاب «رضای انقلاب» خاطرات حجت‌الاسلام والمسلمین رضا مطلبی به نویسندگی سعید فخرزاده در انتشارات سوره‌مهر به چاپ رسید.
این کتاب به زندگی و شرح حال یکی از دلباختگان فکری امام خمینی (ره)، روحانی فاضل و مردمی، حجت‌الاسلام والمسلمین حاج شیخ رضا مطلبی می‌پردازد که نقش موثری در انقلاب اسلامی داشته است. او روحانی اهل اصفهان است که قبل از انقلاب در محله‌ای آذری‌نشین، به عنوان امام جماعت مسجد فلاح که بعدها به مسجد جامع ابوذر تغییر نام داد، منصوب و مشغول فعالیت شد. با فعالیت‌های او مسجد ابوذر خیلی زود به پایگاه طرفداران امام و انقلاب تبدیل شد و پس از پیروزی انقلاب نقش مهمی را در انسجام نیروها و حفظ نشاط سیاسی در جنوب‌غرب تهران و حمایت از نظام در عرصه‌های مختلف بر عهده گرفت.
کتاب در فصل اول، به خانواده و وضعیت اقتصادی، اجتماعی و مذهبی و محل تولد راوی پرداخته است و خاطراتی کوتاه از دوران کودکی و نوجوانی را بازگو می‌کند. در فصل دوم چگونگی ورود به حوزه علمیه اصفهان و روایت جذاب و صریح ایشان از وضعیت حوزه علمیه اصفهان و علمای آن را می‌خوانیم. در فصل سوم به ادامه تحصیل در حوزه علمیه قم، ازدواج، سفرهای تبلیغی و حوادث نهضت امام (ره) پرداخته شده و نهایتاً در فصل آخر ورود به تهران و امامت مسجد ابوذر و گوشه‌ای از فعالیت‌ها در سال‌های ۱۳۵۴ تا ۱۳۹۵ روایت شده است.
مصاحبه با راوی توسط سعید فخرزاده و حمید قزوینی از تاریخ ۵ دی تا ۲۹ دی ۱۳۹۵ در سیزده جلسه انجام شده و پس از پیاده‌سازی، با انطباق با اسناد و مدارک و تایید راوی در انتشارات سوره‌مهر به چاپ رسیده است.
کتاب «رضای انقلاب» در ۳۳۵ صفحه با شمارگان ۱۲۵۰ نسخه و با قیمت ۲۹۰ هزار تومان به همت دفتر ثبت و تدوین دستاوردهای انقلاب اسلامی حوزه هنری منتشر شد.
چالش‌های تاریخی
ناشر: دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران
کتاب «چالش‌های تاریخی» با عنوان فرعی چرخش قلم و سخن در سیر تاریخ تالیف عباس سلیمی نمین از سوی دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران به بازار چاپ و نشر کتاب آمد.
این کتاب در هشت فصل اصلی و تعدادی زیربخش در هر فصل به بررسی موضوعاتی همچون باستان با عظمت، مشروطه به غارت رفته، سیر تاریخی کودتای ۱۲۹۹، نهضت ملی و مشت آهنین، دردی جانکاه، خیزش سراسری یک ملت از دریچه مستند «انقلاب ۵۷»، فرجام تمسک به منابع نامعتبر، منشا تقابل آقای منتظری با امام پرداخته است.
به طور کلی هشت چالش تاریخی در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته است که این هشت چالش عبارتند از: نسبت ۷ آبان با ایرانیان (مناظره شروین وکیلی، پرویز رجبی، عبدالمجید ارفعی، بهرام روشن‌ضمیر و عباس سلیمی نمین)، مشروطه به غارت رفته (مناظره قلمی در روزنامه شرق)، سیر تاریخی کودتای ۱۲۹۹( مناظره صادق زیباکلام و عباس سلیمی نمین در کانون اندیشه جوان)، نهضت ملی و مشت آهنین (مناظره قلمی ابراهیم یزدی و عباس سلیمی نمین)، رکس؛ آتشی که به جان آتش‌افروزان افتاد (مناظره قلمی در روزنامه کارگزاران)، خیزش سراسری یک ملت از دریچه مستند «انقلاب ۵۷»( محاجه‌ای قلمی با شبکه من و تو)، خرد جمعی و نظام تصمیم‌ساز در دفاع مقدس و… (مناظره مرتضی الویری و عباس سلیمی نمین در جماران)، منشا تقابل آقای منتظری با امام (مناظره اعضای بیت آیت‌الله منتظری و عباس سلیمی نمین به دعوت انجمن اندیشه و قلم).
دبستان ناموس
ناشر: نارون
کتاب «دبستان ناموس» تالیف حمیدرضا نورمحمدان از سوی انتشارات نارون راهی بازار چاپ و نشر شده است.
در این کتاب به موضوعاتی همچون شکل‌گیری و تاسیس سلسله قاجاریه، جانشینان آغامحمدخان قاجار، حیات اجتماعی زنان در دوره قاجار، پوشش زنان در دوره قاجار، ازدواج در دوره قاجار، شیربهاء مهریه، جهیزیه در عهد قاجار، تعلیم و تربیت در دوره قاجار، مدارس خارجی در ایران، تاریخچه مکتب‌خانه‌ها، زنان تاثیرگذار دوره قاجارو… پرداخته شده است.
در مقدمه این کتاب می‌خوانیم: سلسله قاجار با بیش از ۱۳۰ سال حکومت در ایران یک جامعه با تعصبات مذهبی شدید و نظام پدرسالاری که در باور عمومی و نگاه سنتی با سوادی زنان را مخالف اسلام و برای جامعه خطرناک می دانست و معتقد بود زنان نمی‌توانند با سواد شوند زیرا مغز آنان قدرت پذیرش دانش را ندارد، برجای گذاشت. در این دوره گروهی بر این باور بودند که سنت‌های دینی و ارزش‌های عرفی و هنجارهای ماندگار اجتماعی که مشخصه هویت بومی و ملی است باید بدون خدشه و آسیب از عناصر غیربومی همچنان دست‌نخورده باقی بماند. در مقابل، گروه دیگری بر این عقیده بودند که جامعه ایران باید سریعاً به پیشرفت‌های ممالک غرب نایل شود، البته کسانی نیز بودند که با تلفیق این دو دیدگاه، گاه از منظر سنت و گاه از جایگاه مدرن به نظریه بنیادین اعتقاد داشتند.
لطفعلی خان زند
ناشر: نسیم قلم
کتاب «لطفعلی خان زند» تالیف حسین مسرور از سوی نشر نسیم قلم به تازگی راهی بازار چاپ و نشر شده است. در این کتاب موضوعاتی همچون اغتشاش و آشوب پس از فوت کریم‌خان، وضع قبایل قاجار پیش از آقا محمد خان، برادرکشی سران زند و شجاعت‌های لطفعلی خان در شهر بم، شکست جعفر خان از آقا محمد خان و شروع خیانت حاج ابراهیم خان، سرانجام حاج ابراهیم خان کلانتر شیراز، محاصره کرمان توسط آقا محمد خان و… مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
در پیشگفتار این کتاب می خوانیم: ضمن مطالعه کتب تاریخی به نظر رسید سرنوشت لطفعلی خان زند آن‌طور که باید و شاید تشریح نگردیده و زندگی او تا آن درجه مبهم و تاریک است که حتی عکسی از نامبرده در دست نیست. لذا نگارنده بر آن شد این کتاب را به رشته تحریر درآورد.
این مجموعه سرگذشت دو سرداری است که یکی در مردم‌داری و رئوفت و مهربانی در ردیف برجسته‌ترین پادشاهان به شمار می‌آید که بیشتر مورخین درباره او چنین اظهار نظر کرده‌اند: که چنانچه در مقابل حریف زورمند خود توفیق می‌یافت ایران را به پایه‌ای آنچنان بلند می رساند که قابل قیاس با دوره قاجار نبود و دیگری در آدم‌کشی و خونخواری نظیر و همانند نداشت و برای استقرار حکومت در خاندان خود انواع شکنجه‌های سخت و عقوبت‌های دردناک را درباره مردم اعمال می کرد.
کنفدراسیون
ناشر: شیرازه کتاب
کتاب «کنفدراسیون» با عنوان فرعی تاریخ جنبش دانشجویان ایرانی در خارج از کشور ۵۷-۱۳۳۲ تالیف افشین متین از سوی انتشارات شیرازه کتاب راهی بازار چاپ و نشر شده است.
در این کتاب موضوعاتی همچون تحصیل در خارجه و تاثیر آن بر ایران تا اواسط قرن بیستم، خاستگاه جنبش دانشجویی در ایران و خارج تا سال‌های پایانی دهه ۱۳۳۰، دانشجویان به مثابه پیشگامان اپوزیسیون در ایران، کنفدراسیون دانشجویان و محصلین ایرانی، اتحادیه ملی، زبان گلوله ها، به سوی چرخشی جدید، رادیکالیسم و مبارزه مسلحانه: شعله‌های آتش برافراز، توطئه بزرگ ضد ایرانی و غیرقانونی شدن، حمایت از مبارزات مسلحانه و سرنگونی رژیم تا آخرین انشعاب کنفدراسیون ۷۵-۱۹۷۲ و نقش دانشجویان در جنگ تبلیغاتی پیش از انقلاب در ده فصل مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
در یادداشت ابتدای این کتاب می خوانیم: در دوره‌ای کم و بیش بیست ساله، در فاصله سال های میانی دهه ۱۳۳۰ تا فروپاشی سلطنت پهلوی در آستانه انقلاب اسلامی، به دلیل خودکامگی و استبداد نظام حاکم عرصه بر هر گونه فعالیت سیاسی مستقل محدود بود. نه فقط نیروهای سیاسی مخالف که حتی طیف نسبتاً چشمگیری از نیروهای همراه نظام نیز به دلیل عدم تطابق تام و تمام با منویات دستگاه زمینه فعالیت نداشتند. ولی این به معنای تعطیل تکاپوی سیاسی نبود. جامعه، آن هم جامعه‌ای دستخوش انبوهی از تغییرات سریع اجتماعی و اقتصادی چون ایران آن روز، آمال و خواسته‌های خود را ناگزیر به نحوی از انحاء بیان می داشت.
راویان ماربین
ناشر: گفتمان اندیشه معاصر
کتاب «راویان ماربین» جلد ششم با عنوان فرعی تحولات دهه ۱۳۶۰ پس از پیروزی انقلاب اسلامی تا پایان دهه ۱۳۶۰ در گفتگو با کنشگران و شاهدان تحقیق و نگارش محمدعلی شاهین از سوی نشر گفتمان اندیشه معاصر راهی بازار کتاب شد.
در جلد ششم راویان ماربین به موضوعاتی همچون کمیته انقلاب اسلامی در همایونشهر چگونه شکل گرفت؟، حال و هوای شهرداری در دهه اول پس از انقلاب، نماز جمعه بعد از انقلاب، خاطراتی از تاسیس نهادهای انقلاب اسلامی در شهرستان خمینی‌شهر، به وقت انتخابات مجلس شورای اسلامی، روایت هایی از تغییر نام همایونشهر به خمینی شهر و غیره پرداخته شده است.
در مقدمه این کتاب می‌خوانیم: پس از پیروزی انقلاب اسلامی در پایان سال ۱۳۵۷ تا اواخر سال ۱۳۶۹ کشور و به پیوست آن بخش ماربین به مرکزیت همایونشهر، شاهد تحولات، حوادث و رخدادهای متعددی بود. تشکیل نهادهای انقلابی و نوظهور، فعالیت بی سابقه گروه‌ها و احزاب، تشکیل شهرستان خمینی شهر و پیوستن تدریجی آبادی ها به شهر، رشد جمعیت و مهاجرت به منطقه، توسعه ساخت و سازها و گسترش شهر حتی به قیمت از دست رفتن بخشی از اراضی کشاورزی، حمله رژیم عراق به ایران و تاثیر آن در همه امور، کمبود کالاها، شکل‌گیری تعاونی ها و شوراهای محلی، وارد شدن مهاجران جنگی به منطقه، تغییر در ساختار سنتی ماربین، برگزاری چندین انتخابات از جمله آنها بودند. مجموعه این تحولات پرشتاب به خصوص جنگ، تاریخ پرفراز و نشیب این مقطع از پیشینه شهر را شکل داده است.
احسان: معرفی شهید انقلاب احسان روحی نوش‌آبادی
ناشر: کاشف علم
کتاب «احسان: معرفی شهید انقلاب احسان روحی نوش‌آبادی» به کوشش حسن کشایی‌آرانی از سوی نشر کاشف علم راهی بازار چاپ و نشر شده است.
در این کتاب ضمن بیان زندگی شهید احسان روحی نوش‌آبادی به جنبش‌ها و قیام‌های تاریخی عصر پهلوی پرداخته شده است. این کتاب در هفت بخش اصلی و تعدادی زیربخش به مادر، فصل مبارزه، پای کار انقلاب، ویژگی های شهید، فصل شهادت، روایت خاکسپاری شهید و بعد از احسان پرداخته شده است.
در مقدمه این کتاب می‌خوانیم: شعله‌های باور بلندت هنوز هم در چکامه‌های زمانه جاری است. زمان، گردی از فراموشی را نتوانست بر یاد و خاطرات فرونشاند. آنچه امروز می‌نویسیم و می خوانیم، همانی است که تو را در یادها زنده نگه خواهد داشت. تو فریاد بلند زمانه‌ای که از پس سال‌ها، هنوز به گوش می‌رسی و جاودانه خواهی ماند.
احسان، روحی بود که با نثار خون پاکش در کالبد زمانه دمید و ما و نسل‌های آینده را لبریز نشاطی تاریخی از سقوط ظلم و بیداد کرد.
منازه‌های اسرارآمیز
ناشر: سازمان رفاهی و تفریحی شهرداری اصفهان
کتاب «مناره‌های اسرارآمیز» گردآوری شده از سوی دفتر مطالعات سرو به اصفهان، آثار تاریخی، تاریخ منارجنبان اصفهان می‌پردازد از سوی سازمان رفاهی و تفریحی شهرداری اصفهان به چاپ رسیده است.
این کتاب با عنوان فرعی اصفهان در حدیث دیگران به سفرنامه‌ها و گزارش‌هایی که جهانگردان در ادوار گذشته در سفر به ایران نگاشته‌اند، منبع مهم و ارزشمندی برای شناخت ایران زمین و تاریخ و فرهنگ و هنر و اجتماع آن به شمار می‌رود. شهر اصفهان به جهت جایگاه برجسته و اهمیت بالایی که در ادوار مختلف به ویژه از دوره صفویه به بعد داشته است، یکی از مقاصد سفر جهانگردان بوده و گزارش‌های متعددی از آن در سفرنامه های آنان آمده است، مجموعه «اصفهان در حدیث دیگران» تلاشی است برای دست یافتن به تصاویری از گذشته پرافتخار اصفهان از خلال مرور و بررسی گزارش‌ها و روایت‌های سفرنامه‌نویسان و جهانگردان خارجی.
در مقدمه این کتاب می خوانیم: در بین بناهای تاریخی و جاذبه‌های گردشگری متعدد شهر اصفهان، «منارجنبان» جایگاه متفاوتی دارد. این بنا که در منطقه «کارلادان» و حاشیه حومه غربی شهر اصفهان واقع شده، به جهت ویژگی عجیب و معماگونه‌ای که دارد از دیرباز مورد توجه جهانگردان و مسافران بوده است؛ ویژگی که از نام بنا هویداست.
آبی آرام بلند
ناشر: سازمان رفاهی و تفریحی شهرداری اصفهان
کتاب «آبی آرام بلند» با گردآوری دفتر مطالعات سرو که به موضوع اصفهان و سیر و سیاحت سفرنامه‌ها، تصویر گردشگران، خاطرات مسجد امام اصفهان پرداخته است از سوی سازمان رفاهی و تفریحی شهرداری اصفهان به چاپ رسیده است.
این کتاب به مسجد جامع عباسی (امام) به روایت جهانگردان خارجی پرداخته است. در مقدمه این کتاب می‌خوانیم: «مسجد جامع عباسی» پرآوازه‌ترین و مهم‌ترین مسجد تاریخی دوره صفوی در اصفهان و یکی از بناهای برجسته معماری اسلامی ایران به شمار می رود. این مسجد در ضلع جنوبی میدان نقش جهان واقع است و در کنار عالی قاپو، مسجد شیخ لطف‌الله و سردر بازار قیصریه یکی از اضلاع چهارگانه آن میدان را تشکیل می دهد.
عملیات احداث این مسجد، که آن را پرهزینه‌ترین و گرانقیمت‌ترین مسجد اصفهان دانسته‌اند، در سال ۱۶۱۲ میلادی / ۱۰۲۰ هجری و میانه دوره سلطنت شاه عباس به فرمان وی آغاز شد و قسمت عمده آن تا ۲۰ سال پس از آن به اتمام رسید. دیگر شاهان صفوی به خصوص شاه صفی و شاه عباس دوم نیز اقداماتی در تکمیل بنا و تزئینات و الحاقات آن انجام دادند.
نظرات