به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب (ایبنا)، ژاله آموزگار، متخصص فرهنگ و زبان‌های باستانی در آیین بزرگداشت حکمت‌الله ملاصالحی که سه‌شنبه ۴ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳ در سالن فردوسی خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد، گفت: دلیل حضور امروز من در این مجلس از لونی دیگر است و زیربنای عاطفی دارد. زمانی که از هر سو برای این نشست دعوت می‌شدم، فکر کردم اگر نپذیرم فرزندانم را رنجانده‌ام.

وی با اشاره به این‌که آشنایی من با حکمت‌الله ملاصالحی به سال‌های دور بازمی‌گردد، افزود: آنهایی که روزی و روزگاری دانشجوی من بودند، می‌دانند که همیشه از آنجا که تلاش کرده‌ام معلم خوبی باشم، مادرانه هم دوستشان داشته‌ام. چون این نکته مثبتی برای من بوده است، زیرا معتقدم استادی خویشکاری خویش را به نحو مطلوب انجام داده است که شاگردانش از او هم جلوتر باشند.

آموزگار بیان کرد: ملاصالحی دانشجوی جوان، با استعداد و با انگیزه‌ای بود. در دوره کهاد مهمان ما بود و با اشتیاق تمام واحدها را گذراند. آنچه آموخته بود، آموزاند و خود هرگز از آموختن باز نایستاد. عشق به ایران و این سرزمین عزیز در آثار او تجلی بیشتری یافت. مجد و بزرگی این سرزمین کعبه آمال اوست. او سعی می‌کند اندیشه‌های عمیق فرهنگ ایران را در آثارش بگنجاند.

وی در ادامه گفت: حکمت‌الله ملاصالحی عاشقانه در جستجوی ایرانی سترگ است. او فرزند برومند و صالح این سرزمین است. آیا شما استادان این نسل چنین فرزندانی را به این سرزمین تحویل خواهید داد؟

کامیار عبدی: حکمت‌الله ملاصالحی پاسدار باستان‌شناسی است

همچنین کامیار عبدی در این آیین بزرگداشت گفت: اگر نگاهی به جامعه‌شناسی باستان‌شناسی داشته باشیم، سه گروه را می‌توانیم تشخیص بدهیم. عده‌ای سیاهی لشکر هستند. دسته‌ای دیگر آدم‌هایی که فکر می‌کنند مهمند ولی بود و نبودشان مهم نیست که به تدریج کاهش پیدا می‌کنند و گروه سوم باستان‌شناسانی داریم که مهم و تاثیرگذارند.

وی افزود: من عزت الله نگهبان را از نزدیک دیدم. وی در باستان‌شناسی تاثیرگذار بود. او را با عنوان باستان‌شناسی نوین ایران می‌شناسند. نسل بعدی دکتر مجیدزاده است که او نیز تاثیرگذار بود. من شاگرد مستقیم استاد ملاصالحی بودم، تعداد افرادی که در باستان‌شناسی مهم و تاثیرگذار هستند، انگشت‌شمارند که حکمت‌الله ملاصالحی گل سر سبد آنهاست.

کامیار عبدی بیان کرد: وی همه مسائل فقهی، ادبی و فلسفی را در ذهن دارد. احاطه او به چند حوزه علمی مثال‌زدنی است. او استاد بزرگی در فقه، فلسفه و ادبیات است. باستان‌شناسی ماتریالیست‌ترین رشته در علوم انسانی است. البته بخش دیگری از باستان‌شناسی این است که فقط به مواد اعتنا نکنی بلکه باید وارد حوزه دیگری بشود. باستان‌شناسی تا پرتگاه رفته بود ولی برخی بی تفاوت بودند و تنها کسی که یک تنه در مقابل آن جریان انحرافی ایستاده بود، همین مرد شریف بود. با وجود اینکه اکنون مسئولیت رسمی ندارد ولی هرگاه باستان‌شناسی وارد بحران می‌شود، تنها کسی که به خودش زحمت می‌دهد تا مطلبی بنویسد و با استدلال نوشته‌ای منتشر کند، حکمت‌الله ملاصالحی است. نام او در تاریخ باستان‌شناسی به عنوان پاسدار باستان‌شناسی ماندگار خواهد شد.

اصغر دادبه: پیام مام میهن به نیکی از سوی ملاصالحی شنیده شده است

همچنین اصغر دادبه، استاد فلسفه اسلامی و ادبیات عرفانی دانشگاه علامه طباطبایی در این آیین بزرگداشت در ویدیویی که به این مراسم فرستاد، گفت: آشنایی من با حکمت‌الله ملاصالحی بسیار دیرینه است. آشنایی ما با هم کهن است. مام میهن ما در بسیاری از دوران‌ها دلش خونین بود و فرزندانش دل خونین او را التیام داده‌اند. یکی از این فرزندان حکمت‌الله ملاصالحی است.

دادبه افزود: من اندکی فلسفه می‌دانم، او برای شنیدن پیام مام وطن بسیار آماده‌تر از کسانی است که با فلسفه آشنایی ندارند. من با آنکه شیفته شعر هستم اما می‌گویم بی فلسفه هرگز نمی‌توان زیست و در هیچ زمینه‌ای کاری جدید انجام داد. گمان می‌کنم به نخستین مسئله‌ای که توجه کرده است، پیوستن به تاریخ ایران است. تاریخ ایران پیوستگی دارد. اگر زبان ما ماند، اگر فرهنگ ما استمرار پیدا کرد، اگر دریافت ما از اسلام به گونه‌ای دیگر بود، به دلیل پیوستگی تاریخ بود.

وی بیان کرد: آن همه کوشش برای توضیح تاریخ ایران برای تبیین این معناست که بگوئیم، فلسفه هنر برای چیست و چگونه به امروزمان مدد می‌رساند. به نظر من تخت جمشید خرد مجسم ایرانی است. روح حکمت ایرانی در تخت جمشید حاضر است. پیام مام میهن به نیکی از سوی حکمت‌الله ملاصالحی شنیده شده است و او به مدد فلسفه باستان‌شناسی را تبیین می‌کند.

مهدی اصل زعیم: ملاصالحی، فریاد رسای انسان ایرانی برای شرافتمندانه زیستن

همچنین مهدی اصل زعیم، دانش‌آموخته جامعه‌شناسی در این آیین بزرگداشت گفت: آشنایی من با حکمت الله ملاصالحی از سنخ باستان شناسی و فیلسوف بودن نیست. قریب سه دهه با او در فضاهای غیرآکادمیک مؤانست داشته ام. ما همه به گونه ای می اندیشیم، به گونه ای دیگر بر زبان جاری می کنیم و به گونه ای دیگر رفتار می کنیم. این گسست بین پندار، گفتار و رفتارمان همیشه محسوس است. اما در مورد ملاصالحی، همبستگی این سه حوزه همیشه مشهود و عیان بوده است.

وی افزود: حکمت‌الله ملاصالحی همیشه به حقیقت متعهد است. او هرچه سنش بالاتر می رود شجاعانه تر برخورد می کند. ویژگی دیگر او، نگاه جامعش به ایران است. از نظر وی، ایران یک سنتز تاریخی موفق برای زندگی است. ویژگی دیگرش این است که دیندار متساهل است. دین او به عدالت، آزادی و کرامت انسان گره خورده است. او فریاد رسای انسان ایرانی برای شرافتمندانه زیستن است. ملاصالحی معتقد است که شریعت، عصری ترین لایه دین است.