‌به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در مشهد، در این نشست که صبح دوشنبه با عنوان «از کتابخانه‌های دیجیتالی تا کتابخانه‌های هوشمند: جهانی‌سازی در برابر بومی‌سازی» در بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد، سید مهدی طاهری، عضو هیئت علمی گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه علامه طباطبایی تهران، با این مقدمه که همواره کتابخانه‌ها جزو نهادهای اجتماعی بوده‌اند که سعی داشته‌اند از فناوری‌های روز استفاده کنند و روزآمد باشند، گفت: از اواخر دهه ۱۹۹۰، نسل کتابخانه‌های دیجیتال با توسعه شبکه وب، پدیده جدیدی را در راستای مدیریت داده‌ها و خدمات کتابخانه‌ها معرفی کرد.

کتابخانه هوشمند

وی افزود: این پدیده با عناوینی همچون کتابخانه‌های بدون کاغذ، خودکار، دیجیتال، الکترونیک، و مجازی نامگذاری شدند و از اوایل قرن بیستم این مفاهیم در دیدگاه‌های متخصصان بلوغ یافت و زمینه را برای پیدایش مفهوم جامع «کتابخانه‌های هوشمند» فراهم ساخت.

طاهری در بیان سیر تحول کتابخانه‌ها تا پیش از دوره کتابخانه‌های هوشمند، به شش دوره متمایز کتابخانه‌های سنتی و فیزیکی، خودکارسازی بخشی از فرایندها و ورود محدود منابع دیجیتالی، افزایش ورود منابع دیجیتال و روند خودکارسازی فرایندها، جا افتادن مفهوم کتابخانه‌های دیجیتال که در آن عمده منابع دیجیتال شده بودند و خودکارسازی بیشتر رخ داده بود، ظهور شبکه‌های اطلاعاتی و منابع و خدمات مجازی و پیدایش کتابخانه‌های سایبر اشاره کرد.

وی افزود: در عصر «کتابخانه‌های هوشمند» نیز ما شاهد سه نسل متفاوت بوده‌ایم که طی آن نسل اول که هوشمندسازی را در محیط فیزیکی پیاده‌سازی کرد؛ نسل دوم که فضای دیجیتالی را در کنار فضای فیزیکی هوشمندسازی می‌کرد و نسل سوم که از اساس همه ساختارها و سیستم‌ها را به‌گونه جدید و متفاوت به کمک هوش مصنوعی، هوشمندسازی می‌کند.

طاهری، مهمترین چالش‌های هوش مصنوعی را در مقایسه با هوش انسانی در دو سطح «بافت» و «احساس» ارزیابی کرد.

وی، کتابخانه‌های هوشمند را نتیجه ترکیب دانش مدیریت و ارائه خدمات کتابخانه‌ها به‌صورت هوشمند و شخصی‌سازی شده دانست و شش ویژگی مکان هوشمند، انسان هوشمند، خدمات هوشمند مکان و افراد، ابزارهای هوشمند، تحلیل هوشمند داده‌ها بر اساس تراکنش‌ها و ردپاها و پروفایل‌های کاربران و پردازش عمیق داده‌ها تحت عنوان متا دیتا و سیستم‌های معنایی را از ویژگی های کتابخانه‌های هوشمند عنوان کرد.

انعطاف کتابدار کتابخانه هوشمند

دانشیار دانشگاه علامه طبابب در بخش دیگری از سخنان خود به معنابخشی سیستمهای هوشمند و لزوم انعطاف کتابدار کتابخانه هوشمند اشاره کرد.

وی گفت: سیستم‌های هوشمند کنونی، پس از شناخت بافت و اکوسیستم و شناخت کاربران، اقدام به «معنابخشی» می‌کند، یعنی متناسب با نقش اجتماعی هر کاربر و به اقتضای بافت زیست‌بوم او، به کاربران توصیه و مشاوره تخصصی خاص می‌دهد.

به گزارش ایبنا؛ اندیشگاه رضوی به منظور فراهم کردن فضایی بایسته برای حضور، گفت و گو و تضارب آرا اندیشمندان در حوزه‌های مختلف علوم به ویژه علوم انسانی در کتابخانه حرم مطهر امام رضا (ع) از سال ۱۳۹۸ راه‌اندازی و مشغول خدمت است.‌تداوم شیوه گفت و گو و بحث عالمانه برای دستیابی به حقیقت با توجه به سیره امام رضا (ع)، تحقق عملی کرسی‌های آزاداندیشی، شناسایی روشمند مهمترین پرسشها و فرضیه‌های موجود در آثار مکتوب متفکران حوزه علوم انسانی و فراهم ساختن شرایط و امکانات لازم برای گفت و گوی نقادانه درباره آنها از اهداف مهم راه‌اندازی این اندیشگاه است.