به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در قم، در عاشورا سه گروه بودند، نه دو گروه. امام حسین و یارانش در یک سو، عمر سعد و یزیدیان در دیگر سو و اصحاب تلّ، که ما به آنها «اهالی تپۀ ندبه» می‌گوییم، در سوی سوم بودند.
«اهالی تپۀ ندبه» نیز در کربلا حضور داشتند. این مثل بزرگی است، اما چرا این تکه از تاریخ سانسور شده‌است؟ هرقدر لشکر عمر سعد زیاد بوده است، سه چهار برابر آن بر سر تلّ بوده‌اند که برای حسین (ع) گریه می‌کردند! برای امام حسین (ع) گریه و زاری می‌کنند، اما وقتی می‌بینند حضرتْ علی‌اصغر را روی دست گرفته است، «اللّه‌اکبر» نگفتند و به حضرت ملحق نشدند!
کتاب با این افراد کار دارد! می‌رود یقۀ این‌ها را می‌گیرد و محاکمۀ تاریخی می‌کند که «شما که بودید؟ چه بودید؟ از کجا آمده بودید؟ چه فکر و اندیشه‌ای داشتید؟ چه اتفاقی در درون شما افتاد که این‌گونه عمل کردید؟ و بعد عبور کنیم به زمان خودمان و بیندیشیم که چه ضمانتی هست من چنین نشوم؟»
در این مباحث، تمرکز اصلی بر کوفه است. در این کتاب سال‌های ۱۷ تا ۶۱ هجریِ شهرِ کوفه را بررسی می‌شود. در این برهه، کوفه دو نهضت و سه نظام را تجربه کرد. با بررسی مقطعِ زمانیِ یادشده در کوفه می‌توانیم به درس‌ها و قواعد مهمی برسیم.
به همین دلیل این مقطع، مقطع مهمی است و ما برای بررسی، این مقطع زمانی را انتخاب کرده‌ایم. در این ۴۵ سال، دو نهضت و جنبش عمومی اتفاق افتاده و سه نظام مختلف پدید آمده‌است. دو نهضتی که کوفه تجربه کرده است «نهضت علیه عثمان» و «نهضت عاشورا» است. نهضت علیه عثمان در واقع کوفی است. هرچند محاصرۀ خانۀ عثمان در مدینه اتفاق افتاد، اما کوفی‌ها با همکاری اهل مدینه این کار را انجام دادند. حتی برخی مصری‌ها در اثر تحریک کوفی‌هایی که به مصر تبعید شده بودند، به مدینه آمدند و در این نهضت شرکت کردند. پس کوفه یک نهضت را تجربه کرد که به پیروزی هم رسید.
نهضتِ دیگرِ کوفه در واقعۀ عاشورا رقم خورد. این نهضت در اصل حسینی است، اما از طرفی نیز کوفی است، زیرا مرکز شکل‌گیری آن کوفه بود.
کوفه تا هنگام عاشورا، سه نظام را تجربه کرد: - نظام خلفا از شروع بنیان‌گذاری کوفه تا دورۀ امیرالمؤمنین (ع)،- نظام علوی به مدت چهار سال و نظام اموی بعد از امیرالمؤمنین؟ ع؟ و بعد از صلح امام حسن؟ ع؟ و فرمانداری «زیادبن ابیه» و پس از آن.
در اصل پیدایش کوفه، تجسم یک نظام است. آرمانی که این نظام را پدید آورد به‌دست آوردن فتوحات و تشکیل یک امپراطوری بزرگ بود. کوفه ظرفیت چهل هزار نظامی را داشت و از مردم عادی کسی در آن نبود. هرچند بعدها بعضی از موالی و افرادی که پیشه‌هایشان را از دست داده بودند آنجا مقیم شدند و بافت جمعیتی آن با زادوولد کمی تغییر کرد، اما روحیۀ پیشین بین آنها محفوظ بود.
در این کتاب با واژگان «نهضت»، «نظام» و «تاب‌آوری» آشنا می شویم. واقعۀ کربلا ابعاد گوناگونی دارد، اما تمرکز ما بر ماجراهایی است که در کوفه رخ دادند و واقعۀ عاشورا را رقم زدند «نهضت» مرحلۀ به‌پا خواستن مردم یا گروهی از آن‌هاست که به قیام و شورش علیه وضع موجود و ساختارهای مستقر می‌انجامد، تا زمانی که به انقلاب برسد و دگرگونی صورت بگیرد.
«نظام» مرحلۀ تدارک ساختارها و نهادهایی جدید برای تحقق آرمان مردم است، آرمان‌هایی که مردم برای رسیدن به آنها دست به قیام و شورش زدند، انقلاب کردند و نظم پیشین را از بین بردند.
مقصود از «تاب‌آوری» تداوم نهضت‌ها و نظام‌هایی است که پدیده‌هایی انسانی و مردمی‌اند. نظام و نهضت هیچ‌یک مستقل از مردم نیستند و بدون مردم محقق نمی‌شوند. اگر مردم نخواهند، هیچ نهضت یا نظامی معنایی حقیقی نخواهد داشت.
«تاب‌آوری» یعنی استقامت کردن. «تاب‌آوریِ یک نهضت» یعنی نهضت متوقف نمی‌شود و تا مرحلۀ پیروزی یا به تعبیری دیگر، تا مرحلۀ بر هم زدنِ نظمِ مستقر استقامت می‌کند و پیش می‌رود.
به گزارش ایبنا؛ کتاب «اهالی تپه ندبه» در هزار نسخه و در ۲۹۶ صفحه و به قیمت ۱۸۵ هزار تومان به چاپ رسیده است.
نظر شما