میلاد محمدی اردهالی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، درباره دلایل افول کتابفروشی‌های کوچک گفت: به‌نظر غالب روشنفکران، ارائه خدمات فرهنگی به هر جامعه‌ای در اولویت سایر خدمات و فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی و رفاهی و … است اما چون اینگونه مشاغل فرهنگی غالباً رونق اقتصادی چندانی ندارند؛ بنابراین توقع یک فعالیت اقتصادی همراه با سودهای هنگفت، نه محال اما با روح کار فرهنگی در کشورمان کمی فاصله دارد.
وی با بیان اینکه معتقدم در همین شرایط اقتصادی با انتخاب‌های بهینه و درست در مدیریت مجموعه، چنین توقعی دور از انتظار نیست، ادامه داد: تجربه اندک من و گواه بازار مدرن حاکم بر کشور نشان می‌دهد، به علت تکثر ناشران و تنوع کتاب‌ها و محصولات فرهنگی متناسب با کتابفروشی، فروشگاه‌های کوچک ۳۰ تا ۵۰ متری، دیگر نمی‌توانند رونق قدیم را داشته باشد و در عوض در همین اوضاع اقتصادی فعلی، افتتاح فروشگاهی با تنوع محصولات و برنامه‌های فرهنگی گوناگون توانسته فوائد مالی خوبی را برای صاحبانش به ارمغان آورد.
محمدی افزود: ازسوی دیگر وجود سایت‌های تخصصی کتاب در رسته‌های مختلف که مخاطب با مطالعه سایر نظرات خریدارن می‌تواند با خطای کمتری کتاب بهتری را انتخاب کند نیز در کسادی کتابفروشی‌های تخصصی بی‌تاثیر نبود و با همه‌گیری کرونا و آشنایی بیشتر مخاطبان با اینگونه سایت‌ها در دنیا ذائقه خریداران کتاب تغییر کرد.
وی با اشاره به تعداد اندک شعب شهرکتاب‌ها و پراکندگی زیاد آن‌ها در شهرستان‌ها، توضیح داد: این موضوع موجب انباشت زیاد تقاضا در این شهرها می‌شود که هر از چندی با افتتاح یک شهرکتاب در آن منطقه این تقاضای انباشته به سمتش سرازیر شده و خیلی زودتر از انتظار صاحبانش، رونق می‌گیرد و عملاً موجب کاهش سهم سایر کتابفروشان کوچک و محلی می‌شود.
مدیر انتشارات «کیمیای خاموش» به تشریح دلایل رونق کتابفروشی‌های مدرن، گفت: با مراجعه به یکی از کتابفروشی‌های مدرن شهر متوجه می‌شوید جوازهای مختلط، معافیت‌های مالیاتی و … که برای یک کتابفروشی مدرن صادر می‌شود، این امکان را به مجموعه می‌دهد تا تنوعی بی‌نظیر از خدمات را به مشتریان خود ارائه دهند، عرضه کتاب در تمام رشته‌ها، لوازم‌التحریر، بازی فکری، وسایل آموزشی و آزمایشگاهی، کافه‌کتاب‌ها، برگزاری همایش، عرضه صنایع دستی و… همه و همه از مزایای تاسیس این نوع کتابفروشی‌هاست که مسلماً در فضاهای کوچک امکان عرضه آن‌ها وجود ندارد.
به‌گفته محمدی، رسته‌های مختلف کتابفروشی به‌شدت تابعی از فصل‌ها و ماه‌های شمسی و قمری هستند؛ بعضی زمان‌ها، رکود فروش بعضی کتاب‌ها فرا می‌رسد؛ به‌عنوان مثال با فرارسیدن تابستان فروش کتاب‌های زبان خارجی رونق فراوان دارند و با شروع مهرماه، کتاب‌های کمک‌درسی و در پایان سال سررسید و کتاب‌های عمومی.
وی با بیان اینکه یکی از دلایل شکست کتابفروشی‌های کوچک نیز همین است که عملاً قادر به ارائه این همه محصول نیستند و توان این همه تغییرات زودگذر را ندارند، افزود: از طرفی افزایش تنوع در سبد محصولات خریداران را متمایل به خرید طیف دیگری از محصولات کرده، برای مثال فرض کنید شخصی به همراه فرزندش برای خرید کتاب تخصصی رشته خودش راهی یکی از این فروشگاه‌های مدرن می‌شود و با گشت و گذار در فضا، چه نیازهایی که در فرزندش نیز بروز نمی‌کند و حتی برعکس، برای خرید یک لوازم‌التحریر ساده فرزند چه نیازهایی که در خود شخص القا نمی‌شود؛ در مجموع متاسفانه و یا خوشبختانه روند کلی دنیا به سمتی حرکت کرده که فروشگاه‌های کوچک محلی، جای خود را با هایپرهای بزرگ عوض کرده است.
محمدی با بیان اینکه فروشگاه‌های بزرگ کتاب با توجه به حجم بیشتری از فروش خود مسلماً قدرت چانه‌زنی بیشتری نیز با مراکز پخش و ناشران خواهند داشت؛ به‌عبارت دیگر علاوه بر فروش بیشتر، سود بیشتری نیز در خرید می‌برند، تاکید کرد: در مجموع می‌توان گفت که متاسفانه با وجود اینکه تقریباً تمام دوران حرفه‌ای کتابفروشی خود را در کتابفروشی‌های کوچک و تخصصی گذراندم اما این سبک کتابفروشی را رو به انحطاط و زوال می‌دانم، هرچند هنوز نمونه‌های موفقی از این نوع کتابفروشان پُرتلاش در اقصی نقاط کشور وجود دارد.
نظرات