فرانک سالاری، از مترجمان پرکار و باسابقه با بیان اینکه به‌تازگی سه رمانِ «اجازه نده او بماند» نوشته نیکولا ساندِرز، «اینجا همه دروغگو هستند» نوشته شاری لاپنا و «عکس‌های پنهان» نوشته جِیسون دیکولاک را از سوی نشر شَبنا راهی بازار کتاب کرده است، در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، عنوان کرد: «اجازه نده او بماند» کتابی معمایی- جنایی، تعلیقی با مضمونی روانشناختی و داستانی پرپیچ و خم است و با روایت زنی سی‌وسه ساله به نام جوآن آغاز می‌شود که با همسرش و دختر بچه سه‌ماهه‌اش در حومه شهر لندن زندگی آرامی دارد. جوآن می‌پذیرد دختر بیست‌ویک ساله شوهرش برای مدتی کوتاه با آنها زندگی کند. او مشتاقانه منتظر پیوندی مجدد با دخترخوانده‌اش است، چراکه این دختر به دلیل ازدواج پدرش با او، با پدرش نیز قطع رابطه کرده است. با گذشت زمان، این زن با گذشته تلخ زندگی دخترخوانده و همسرش آشنا شده و از آنجایی که برخی رازها برملا می‌شود، زن نگران امنیت دختر نوزادش است. او برای حفظ امنیت فرزندش هرکاری انجام می‌دهد و اتفاقات تاریک و پیچیده‌ای رخ می‌دهد که به سلامت عقل و امنیت خود شک می‌کند، آیا همان‌طور که شوهر و دختر خوانده‌اش مدعی هستند، دچار توهم و پارانویید شده است یا اینکه قربانی دیگری در این درام خانوادگی خطرناک است؟ به‌همین دلیل سعی می‌کند بفهمد این دروغ از کجا شروع و به کجا ختم می‌شود.

سالاری ادامه داد: در روند داستان جوآن مورد آزار و توهین‌های همسر و دختر ناتنی قرار می‌گیرد، اما هدف تریلر روانشناختی ساندرز همین است؛ مضامین این‌چنینی ازجمله بیماری‌های روانی، خشونت و تروما که همگی به عمق داستان کمک می‌کنند. گاهی خواننده با جوآن همدردی می‌کند و گاهی نسبت به ناتوانی او در برابر دسیسه‌های دخترخوانده احساس خشم می‌کند. سرعت اتفاقات، هیجانات بی‌وقفه و تنش‌های دلهره‌آور باعث می‌شود خوانندگان صفحات را تندتند ورق بزنند و آرزوی حل مشکلات را بکنند. با وجود تعلیق، نگاه عمیق روانشناختی و آشفتگی شخصیت‌های داستان، کم‌کم آنچه به نام عشق و اعتماد در این خانواده نهفته است زیر سوال می‌رود. در آخر، یک نتیجه‌گیری تکان‌دهنده و یک فکر ماندگار بر جای می‌گذارد؛ آیا کسی می‌تواند پس از گرفتار شدن از روابط سمی فرار کند؟

سالاری با بیان اینکه نیکولا ساندرز نویسنده‌ای است که با همسرش در استرالیا زندگی می‌کند، درباره سبک داستان‌نویسی او توضیح داد: سبک نویسنده شامل لحنی سرد، ناراحت کننده، دلهره‌آور و ناپایدار است. ممکن است خواننده بخواهد قهرمان داستان به روشی خاص عمل کند، ولی قراردادها او را ملزم می‌کند کارها را به گونه‌ای انجام دهد که برای شخصیتش منحصر به فرد است. اگر شخصیت‌ها به نوعی پارانوئید، دیوانه، خشن و آسیب‌زا نبودند، روند داستان هیجانی و روان‌شناختی نبود. از این حیث سبک نگارش نویسنده شایسته تقدیر است.

این مترجم ادامه داد: داستان «اجازه نده او بماند» دارای طرح و آهنگی رضایت‌بخش است. قصه دخترخوانده سه هفته پس از نقل مکان به پایان می‌رسد، بنابراین بسیاری از اقدامات با واکنش‌های سریع در همین بازه زمانی محدود انجام می‌شود. سبک ساده نویسنده از لذت داستان کم نمی‌کند و پایان داستان نیز بسیار عجیب و غریب است، درست در زمانی که خواننده فکر می‌کند پایان را درست حدس زده است، با غافلگیری دیگری روبه‌رو می‌شود. نیکولا ساندرز بیشتر به دلیل رمان‌های مستقل خود شناخته می‌شود. در حال حاضر دو رمان از او به چاپ رسیده است؛ اولین نسخه مستقل در سال ۲۰۲۰ به نام «همه‌ی دروغ‌ها» منتشر شد و جدیدترین رمانش با نام «اجازه نده او بماند»، در سال ۲۰۲۳ به چاپ رسید که «اجازه نده او بماند» در سال ۲۰۲۳ نامزد جوایز گودریدز برای بهترین رمان معمایی و هیجان انگیز شد.

وی درباره رمان «عکس‎‌های پنهان» توضیح داد: مالوری کویین، دختر ۲۳ ساله‌ای که به تازگی از مرکز بازپروری ترک اعتیاد مرخص شده است، شغل جدیدی پیدا می‌کند و به عنوان پرستار بچه در حومه باصفای اسپرینگ‌بروک، نیوجرسی مشغول به کار می‌شود. او از پسر بچه پنج ساله‌ای به نام تِدی مراقبت می‌کند که عاشق نقاشی است. نقاشی‌ها ابتدا ساده و کودکانه است اما پس از مدتی تبدیل به تصاویر بد و پیچیده‌ای می‌شوند که به‌سختی بتوان اسم آن را نقاشی کودکانه گذاشت. مالوری به کمک پسرجوان همسایه در مورد قتلی که مدت‌ها پیش در آن ملک افتاده به تحقیق می‌پردازد و متوجه می‌شود ممکن است نقاشی‌های عجیب تِدی ارتباطی با آن عمارت داشته باشد. کتاب ترکیبی خارق‌العاده و بسیار نادر از تعلیق و هیجان دارد که در سطوح مختلف منحصر به فرد و رضایت‌بخش است و به شیوه‌ای ناآشنا خواننده را جذب می‌کند. شنیدن صدای درونی مالوری که حین مراقبت از تِدی به سلامت عقل خود شک می‌کند و برای رمزگشایی از نقاشی‌های پیچیده تلاش می‌کند، داستان را با چرخشی غیرمنتظره و طرحی پیچیده‌تر روبه‌رو می‌کند. پیچ و تاب داستان به حدی است که وقتی به پایان نزدیک می‌شوید به دنبال هوای تازه برای نفس کشیدن می‌گردید، چرا که نمی‌دانید در برابر هر اتفاقی که می‌افتد چه باید بکنید. داستانی غنی که به شخصیت‌ها عمق بیشتری می‌بخشد.

این مترجم با بیان اینکه شخصیت‌های این داستان گیرا و جذاب است، درباره شخصیت‌پردازی ارائه شده، گفت: سرعت روایت سریع و سبک نوشتاری جذابی دارد. طرح داستان فریبنده و چندان قابل پیش‌بینی نیست. این اثر در ژانر رمان‌های مصور قرار می‌گیرد. علاوه بر این، رمان به‌خاطر موقعیت‌های دلهره‌آورش در ژانر جنایی، ژانر رمان‌های ترسناک نیز قابل بررسی است و خواندن آن برای طرفداران کتاب‌های ماجراجویی پیچیده و چالش‌های داستانی می‌تواند جالب توجه باشد.

وی درباره سبک نوشتاری جیسون ریکولاک عنوان کرد: ریکولاک نویسنده «عکس‌های پنهان»، «قلعه غیرممکن» و «آخرین نفر عروسی» -که در اکتبر ۲۰۲۴ به چاپ می‌رسد- است. او که آثارش تاکنون به بیش از ۳۰ زبان دنیا ترجمه شده، اهل آمریکاست و سال‌هاست به عنوان ناشر مستقل «Quirk Books» فعالیت دارد. ریکولاک امروزه از اعضای فعال انجمن نویسندگان شرق و نویسندگان کتاب‌های اسرارآمیز آمریکا بوده و همراه با همسر، فرزندان و حیوانات خانگی‌اش در فیلادلفیا زندگی می‌کند. اگرچه نام ریکولاک را روی جلد بسیاری از کتابهای کویرک بوکس نمی‌بینید، ولی از آثار ناشناس او مجموعه‌ی ماوراء طبیعی از مدرسه لاوکرافت است که با نام مستعار چارلز گیلمن نوشته شده است. کتاب «قلعه غیرممکن»، اکیداً اولین کتاب او نیست، اما اولین‌باری‌ست که وی نام خود را بر روی یک اثر داستانی می‌گذارد. «قلعه غیرممکن» به ۱۲ زبان ترجمه شد و نامزد نهایی جایزه ادگار شد. رمان «عکس‌های پنهان» نیز جوایز و عناوینی همچون «جایزه بهترین کتاب ژانر وحشت به انتخاب گودریدز ۲۰۲۲»، «بهترین کتاب آمازون سال ۲۰۲۲»، «کتاب پرفروش نیویورک‌تایمز»، «کتاب پرفروش ملی» و «کتاب منتخب «نتفلیکس» برای ساخت فیلم» به دست آورده است.

سالاری در ادامه با بیان اینکه رمان «اینجا همه دروغگو هستند» از شاری لاپنا مضمونی معمایی-تعلیقی دارد، گفت: این کتاب درباره‌ی مسایل عمیقی مثل خیانت، خشونت رفتاری والدین، اثرات جانبی این رفتار بر روح و روان فرزندان، روابط انسانی، اجتماعی و دروغگویی تاکید دارد. داستان در ابتدا با گم شدن دختربچه‌ای به نام ایوری شروع می‌شود اما در دنباله‌ی داستان خواننده متوجه می‌شود انسان‌های یک محله و حکایت تک‌تک همسایه‌ها زیر ذره‌بین روانشناختی نویسنده قرار گرفته است. این کتاب روابط میان همسایه‌ها و رازهایی که پشت پرده خوشبختی ظاهری خانواده‌ای پنهان است را برملا می‌کند. اما د رنهایت با بررسی جزییات، مشکلات عمیق رفتاری، روانی و معضلات درون خانوادگی نمایان می‌شود. از دیگر موضوعات پرداخته شده در این داستان، بررسی نتایج برخورد اجتماعی افراد در محیط کار است که گاهی دارای تبعاتی سنگین و ناخوشایند است.

وی ادامه داد: شاری لاپنا رمان‌نویس کانادایی است که بیشتر برای داستان مهیج «زوج همسایه» که در ایران با عنوان «زن همسایه» به چاپ رسیده، در سال ۲۰۱۶ به شهرت رسید، رمانی پرفروش که در کانادا و سایر کشورها منتشر شده است. نخستین رمان او تحت عنوان «چیزهایی که پرواز می‌کنند» در سال ۲۰۰۸ انتشار یافت. این رمان در فهرست آثار راه یافته به مرحله‌ی نهایی سانبرست در سال ۲۰۰۹ قرار داشت. رمان دوم او با عنوان «اقتصاد شادمانی» در زمره‌ی آثار راه یافته به مرحله‌ی نهایی جایزه‌ی استیون لیکاک در سال ۲۰۱۲ قرار داشت. برخی از نوشته‌های او در «تریلرهای خانگی» جای می‌گیرند. لاپنا قبل از نویسندگی، وکیل و معلم انگلیسی بود. در ظاهر شاید به نظر برسد، لاپنا نویسنده‌ای بود که یک شَبه به موفقیت دست یافت، اما مسیر او برای تبدیل شدن به نویسنده‌ای پرفروش، در واقع طولانی و پر فراز و نشیب بوده است. از توانمندی‌های این نویسنده می‌توان به این مطلب اشاره کرد که در اغلب کتابهایش، مخاطب را درگیر داستانی پرپیچ و خم می‌کند که تا لحظه‌ی آخر با غافلگیری‌های خاص، خواننده را مبهوت می‌کند.

سالاری عنوان کرد: امروزه با وجود تورم و مشکلات اقتصادی در جامعه که منجر به استقبال کم از کتاب و کسادی بازار نشر شده، همچنین عدم رعایت قانون کپی‌رایت، انتخاب کتاب و تخمین میزان استقبال خواننده از یک اثر دشوار شده است. گاهی صرفاً یک نویسنده خاص بودن کافی است تا همه سراغ یک کتاب بروند. متاسفانه در شرایط فعلی بین ناشران و مترجم‌ها رقابت جدی وجود دارد. انگار عده‌ای از مترجم‌های محترم در مسابقه‌ای پایان‌ناپذیر قرار گرفته‌اند که نتیجه آن چاپ آثاری بی‌کیفیت است که به شدت ذائقه‌ی جامعه را دستخوش قرار داده که به راحتی نمی‌توان از کنارش عبور کرد. من معتقدم انتخاب مضمون کتاب‌هایی که با عقاید و باورهای فرهنگی جامعه مغایر است بسیار نگران‌کننده است و لازم است هر مترجم در انتقال معنایی که با کتاب به جامعه تزریق می‌کند، دقت بیشتری داشته باشد. با توجه به هجوم مترجم‌های مختلف به یک نویسنده خاص، شخصاً ترجیح می‌دهم اغلب سراغ نویسنده‌های جدید و کمتر شناخته شده در ایران بروم که حتی‌المقدور توسط مترجم‌های دیگر ترجمه نشده باشد و کیفیت و جذابیت برای خواننده حرف اول را بزند. اگرچه مراحل چاپ، زمان اخذ مجوز ارشاد، سیاست‌های شغلی ناشر در انتشار یک اثر اهمیت بسزایی دارد و علیرغم تلاش برای ترجمه اول از یک اثر، تحت‌الشعاع نکاتی که مطرح شد ممکن است دومین یا سومین ترجمه از یک کتاب بیرون بیاید.

وی با تاکید بر اینکه در مجموع، فکر و سلیقه ادبی خودم در انتخاب کتاب برای ترجمه دخیل است، عنوان کرد: من صرفاً به‌دنبال عناوین بازارپسند نیستم بلکه کیفیت اثر، سبک نگارش نویسنده، تناسب با معیارهای فرهنگی و اجتماعی ایران از جمله فاکتورهایی است که در انتخاب کتاب به آن توجه زیادی دارم. ژانر کتاب‌هایی که انتخاب می‌کنم اغلب معمایی، تعلیقی و جنایی است که حتماً از درونمایه روانشناختی برخوردار است. یعنی لذت خواندن کتاب و جنبه سرگرمی از یکسو و درونمایه‌ی روانشناختی که عامل آگاهی بخشی و انتقال معناست از سوی دیگر مدنظر است. سه کتاب ترجمه‌ای اخیر که از انتشارات شبنا به چاپ رسیده است، ویژگی‌های ذکرشده را دارند. این نشر از جمله انتشارات تازه تأسیسی است که سعی دارد کتاب نامناسب در کارنامه کاری خود نداشته باشد. ضمن اینکه تا حدود زیادی تلاش می‌کند حق کپی‌رایت نویسنده‌های مربوطه را در بازار ایران اخذ کند.