به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، «ابله» نام یکی از معروف‌ترین رمان‌های فیودر داستایفسکی است. این کتاب ابتدا به صورت پاورقی در سالهای ۶۹–۱۸۶۸ در روزنامه روسکی فیسنیک به چاپ رسید. این رمان؛ داستان شاهزاده میشکین، آخرین بازماندۀ خانواده‌ای اصیل و ثروتمند و البته ورشکست است. میشکین که به صرع مبتلاست، پس از گذراندن اقامتی طولانی در سوئیس برای معالجه، در حال بازگشت به کشور است. او قصد دارد نزد تنها حامیان و آشنایانش در روسیه برود. بیماری باعث شده است میشکین رفتاری نسبتاً جنون‌آمیز داشته باشد. قهرمان داستان با همه سادگی‌اش وارد فضای عجیب و آلوده سن پترزبورگ می‌شود؛ شهری که خواب‌های زیادی برای شاهزاده مجنون دیده است. در طول داستان، تناقض شخصیت پاک شاهزاده با دنیای ترسناک و سیاه روسیه دستمایۀ داستایوسکی است تا جامعۀ پر از تزویر روسیه را به چالش بکشد.
داستایفسکی، نوشتن «ابله» را در سپتامبر ۱۸۶۷، در ژنو آغاز کرد و آن را در ژانویه ۱۸۶۹ در فلورانس به پایان رساند. در این مدت، او و همسر دومش، آنا گریگوری‌یونا، روسیه را برای فرار از طلب‌کاران ترک کرده بودند. آنها در فقر شدید با وام گرفتن پی‌درپی و گرو گذاشتن وسایل خود زندگی می‌کردند. به طوری که آنها را پنج بار از محل اقامتشان بیرون کردند و تا پیش از پایان یافتن رمان ابله، در چهار شهر مختلف سوئیس و ایتالیا زندگی کردند. در این میان، سوفیا، اولین فرزندشان نیز در سه ماهگی، در مِه ۱۸۶۸ از دنیا رفت. یادداشتهای داستایفسکی در سال ۱۸۶۷ نشان می‌دهد که او داستان و شخصیتهای متفاوتی برای این رمان طرح کرده بود. تا اینکه سرانجام به ایده اولیه خود یعنی به تصویر کشیدن انسانی ذاتاً خوب و معصوم برگشت و کتاب را بر همین اساس نوشت.داستایوسکی در سال ۱۸۴۹ به جرم شرکت در توطئه‌ای سیاسی دستگیر شد و به یکی از مخوفترین زندان‌های مجرمان سیاسی پترزبورگ تحویل داده شد و در نهایت به تیرباران محکوم شد.
ترجمه این اثر در ایران برای اولین بار، در سال ۱۳۳۳ توسط مشفق همدانی و از روی ترجمه انگلیسی به فارسی برگرداند.پس از آن مترجمان بسیاری این کتاب را به فارسی ترجمه کرده‌اند که بعضی چندین بار تجدید چاپ شده است. از این میان ترجمه سروش حبیبی از متن روسی در سال ۱۳۸۳ توسط نشر چشمه به چاپ رسید و تا سال ۱۴۰۰ بیست و هفت بار تجدید چاپ شد. ترجمه مهری آهی نیز چند دهه پس از درگذشت مترجم، با تلاش ضیاءالدین فروشانی در سال ۱۳۹۵ توسط انتشارات خوارزمی منتشر شد.دیگر مترجم‌ها عبارتند از: آرزو خلجی مقیم (انتشارات نیک فرجام) نسرین مجیدی (نشر روزگار)، آرا جواهری (نشر پارمیس)، پرویز شهدی (نشر مجید)، اصغر اندرودی (نشر ناژ)، زهره کدخدازاده (نشر نوید ظهور)، منوچهر بیگدلی خمسه (نشر نگارستان کتاب)، کیومرث پارسای (نشر سمیر)، رضا ستوده (نشر نگاه) و…
در بخشی از کتاب می‌خوانیم: «مسافری که بینی سرخی داشت، با لحنی ازخودراضی، گفت: حاضرم شرط ببندم که در واگن بار چیزی ندارند؛ اگرچه فقر جنایت نیست، این را هم باید به خاطر سپرد! به نظر می‌رسید ظن و گمان آنها درست باشد، زیرا جوان موبور فوراً و با رغبت تمام این حقیقت را پذیرفت. وقتی که هر دو نفر یک دل سیر خندیدند (صاحب بقچه با دیدن خندۀ آن دو خودش نیز خنده‌اش گرفت که همین باعث خندیدن بیشتر آنها شد)، کارمند ادامه داد: به‌هرحال بقچه شما یک اهمیت‌هایی دارد. اگرچه با اطمینان می‌توانم بگویم که بقچه‌تان پر از سکه‌های طلای دورۀ فردریش یا لویی نیست که این را می‌توان از لباس و مچ‌پیچ‌هایتان فهمید. بااین‌حال، اگر همان‌طوری که می‌گویید مزیت خویشاوندی با کسی مثل همسر ژنرال یپانچین را داشته باشید، دراین‌صورت این بقچه به طرفه‌العینی به شیئی ارزشمند تبدیل می‌شود. البته به شرطی که واقعاً یکی از بستگان همسر ژنرال یپانچین باشید و خود را با خیالبافی خویشاوند او ننامید. منظورم حواس‌پرتی است که برای نوع بشر بسیار عادی است.»
کانستانتین ماچولسکی در نقد رمان ابله نوشته است؛ ما در این کتاب به جهان پول و میلیونرها و سرمایه‌داران و بازارمردان و رباخواران و ماجراجویان حریص وارد می‌شویم و به این فکر می کنیم که؛ آیا افراد درستکار، با اخلاق و مسیح‌گونه می‌توانند جامعه‌ای را که غرق در ناآگاهی است و آدم‌های آن فقط به پول و زیبایی توجه دارند نجات دهند؟
کتاب «ابله» نوشتۀ فیودور داستایوسکی و با ترجمۀ رضا ستوده، توسط انتشارات نگاه در ۸۲۴ صفحه و به بهای ۷۵۰ هزار تومان برای دومین بار در سال ۱۴۰۳ تجدید چاپ شد.
نظرات