به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، شماره صفر فصلنامه «گواه به گواهی اسناد» ویژه تابستان ۱۴۰۳ از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی به مدیرمسئولی مصطفی پورمحمدی رونمایی شد. این فصلنامه در یک بخش ویژه و یازده پرونده به انتشار مطالب خواندنی پرداخته است. «گواه»، گواهی است بر وقایع سیاسی- اجتماعی ایران، در واکنش به اتفاقات روز؛ شاهدی است که به شالوده‌شناسی حیات اجتماعی ایران می‌پردازد؛ مرورگر تاریخ است که نظر به آینده‌ای روشن دارد و در دام شرح وقایع گذشته گرفتار نمی‌ماند.

در مراسم رونمایی از فصلنامه گواه به گواهی اسناد، دست اندرکاران مجموعه مرکز اسناد انقلاب اسلامی، سید حسن خمینی نوه بنیان گذار انقلاب اسلامی و حجت‌الاسلام پورمحمدی ریاست این مرکز حضور داشتند.

زمان راستی آزمایی را سخت می‌کند

آیت الله سید حسن خمینی یادگار امام خمینی (ره) در این مراسم گفت: روز مبارکی است و از این توفیق بسیار خشنودیم، یاد شهدای هشت سال دفاع مقدس را گرامی می‌داریم، صحبت‌هایم را این طور آغاز می‌کنم، به طور کلی هر اتفاقی که می‌افتد از لحظه بعدش تاریخ آغاز می‌شود و همچنین از آن لحظه جنگ روایات هم آغاز می‌شود، هرچقدر از حادثه دور شوید تفاوت قرائت‌ها زیاد می‌شود، به طور مثال همین حالا می‌توانند ار این جلسه روایتی داشته باشند اصلاً به دروغ، برخی ممکن است کل حقیقت را نگویند برخی ممکن است به حقیقت اضافه کنند یا برخی برای حفظ نظام حتی دروغی بگویند قربه الی الله و برخی هم قربه الی شیطان؛ اگر قسمتی از اتفاق را هم نگوییم روایت روایت غلطی است.

او افزود: در دادگاه‌ها همواره می‌گویند به سه چیز قسم بخورید، ابتدا آنکه حقیقت را بگویم‌، دوم آنکه تمام‌حقیقت را بگویم و سوم آنکه چیزی جز حقیقت نگویم. همان طور که گفتم از یک لحظه بعد از یک رویداد، تاریخ و جنگ روایت‌ها آغاز می‌شود، به طور مثال کمی بعد از این جلسه راستی آزمایی برای آن آسان است ولی برای یک رویداد مثلاً در سال ۱۳۱۲ خیر، چون همین حالا زمان زیادی از این رویداد نگذشته است و افراد زیادی هم شاهد آن بوده‌اند، پس در نتیجه زمان راستی آزمایی را سخت می‌کند.

یادگار امام (ره) ادامه داد: واقعیت این است که در گستره جنگ روایت‌ها هستیم و یک امپراتوری بزرگ در مقابل داریم که توانش زیاد است اما تحریفش کاری نمی‌کند، دشمن ما قوی است و چند نکته مهم است، در جنگ روایت‌ها چه باید کرد؟ چه کسی باید کاری کند؟ چگونه این کار انجام شود که بازده خوبی داشته باشیم؟ پاسخ آن است که در جنگ روایت‌ها باید تمام ابزار جمهوری اسلامی تجمیع شوند و یکدیگر را خنثی نکنند، باید تمام پتانسیل جمهوری اسلامی همگرایی و هم‌افزایی داشته باشند، مرکز اسناد و شخص آقای پور محمدی چنین توانی دارند، همچنین ما شاهد کار خوب و قوی در بخش ویکی هستیم، به نظرم در این راستا باید ویکی مرکز اسناد انقلاب اسلامی با ویکی‌های مختلف هم‌اندیشی داشته باشد، ما خودمان کار زیادی انجام دادیم، ما هم کمک می‌کنیم تا با هم‌افزایی کار تکراری صورت نگیرد.

او درباره دومین نکته‌اش عنوان کرد: باید در بخش‌هایی که نیاز است فکر کرد و بخش‌های مختلف به درستی به کار خود بپردازند. به طور مثال آبراهیمیان در کتاب «ایران بین دو انقلاب» تحلیلی درباره انقلاب اسلامی داشته است که بعدها عباس میلانی و مرحوم سحابی هم همین را داشتند، این یعنی اینکه تحلیل بسیار مهم است، هر جایی از تاریخ تحلیل می‌شود باید کمک کرد، ما یکی از مشکلات فعلیمان دقیقاً همین تحلیل‌ها است. بنده معتقدم جریان انقلاب باید تولید فکر داشته باشد و پیوندهایش را بازتعریف کند و بیندیشد.

سید حسن خمینی افزود: امام جمله ای دارند که من مصرم انقلاب ما ربطی به انقلاب مشروطه ندارد، درباره جنگ و… هم‌همین طور، اگر ما روی مسائل کار نکنیم در میدانی بازی می‌کنیم که دیگران ساخته‌اند. تجمیع اسناد کار خوبی است و مرکز اسناد هم به خوبی عمل می‌کند، به خاطر دارم در بازه‌ای مرکز اسناد اقدام به چاپ خاطرات افراد مختلف داشت، اتفاقی که باعث شد تا بسیاری هم به میدان بیایند و خاطراتشان را بگویند.

یادگار امام خمینی (ره) در پایان سخنانش گفت: باید تولید داشت اما با تحلیل مرکزی و جامع درباره تاریخ انقلاب، البته جمهوری اسلامی تحلیل جامع دارد اما باید به مرور زمان به‌روز شود در زمینه تحلیل بن مایه را گذاشتیم و توانستیم پایه را هم بگذاریم و حالا باید ببینیم که چطور استفاده کنیم. جمهوری اسلامی و امام آنقدر بزرگ هستند که انجام این کارها کار یک یا دو گروه نیست و همه باید با هم کار کنند، چون حجم زیادی است و باید همگرایی وجود داشته باشد.

رونمایی از جدیدترین دستاوردی مرکز اسناد با کمک شرکت دانش‌بنیان

در ابتدای این مراسم درباره اهمیت مطالعه اسناد، طبقه‌بندی و سامان‌دهی آنها صحبت شد و معاون مرکز اسناد انقلاب اسلامی درباره سامانه تحقیقی این مجموعه گفت: روز نخستی که به این مجموعه پیوستم تلاش کردم تا هرچه سریع‌تر اسناد طبقه‌بندی شود، بیش از ۱۲۰۰ سند وجود داشت که هیچکدام فهرست هم نداشت، ما از سال ۱۴۰۱ عملیات بارگذاری و ساماندهی اطلاعات را آغاز کردیم و همه را قابل دسترسی کردیم. هدف ما این بود که تمام اسناد اعم از فیلم، عکس و نوشته‌ها را به کلمات تایپی تبدیل کنیم، ما در این راه از نرم افزارهای مختلف برای تبدیل صدا و تصویر به متن استفاده کردیم تا یک موتور جست‌وجوی اسناد درست کنیم و توانستیم در عرض ۱۱ ماه ۵ میلیون سند را قابل دسترس کنیم.

او افزود: ما در این نرم افزار توانستیم قابلیت دسترسی به اصل منابع، آدرس آن و حتی عکس‌ها را هم فراهم کنیم، با این حال هنوز ۲ میلیون سند باقی مانده و تخمین می‌زنیم که تا ۲ ماه آینده آنها هم دسترس‌پذیر شود.

معاون مرکز اسناد انقلاب اسلامی ادامه داد: ما یک پروفایل برای کتاب‌های تاریخ ایران داریم و تاکنون ۴۸ هزار کتاب در آن با قابلیت جست و جوی کلمه به کلمه بارگذاری شده است. پروفایل دیگری هم برای سایت‌های خبری داریم و روزانه ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار مطلب به آن اضافه می‌شود، تاکنون بیش از ۲۰ میلیون مطلب داریم، البته در دهه ۹۰ بیش از ۸۰ میلیون مطلب داشته‌ایم که آنها هم موجود است.علاوه بر اینها پروفایلی هم برای شبکه‌های اجتماعی داریم تا بانک‌مان غنی‌تر شود.

او افزود: یکی از مهم‌ترین نکات این موتور جست‌وجو آن است که قابلیت آن را دارد که هر فرد با ادبیات خودش هرچیزی را که می‌خواهد جست‌وجو کند، معمولاً در مراکز اسناد باید جست‌وجو بر اساس نمایه‌ها باشد اما این قابلیت تعریف شده تا سیستم متفاوتی داشته باشیم، ما همچنین علاوه بر نمایه توصیفی برای جست‌وجو، در حال طراحی هستیم که به صورت مفهومی این کار را انجام دهد، البته هنوز جست‌وجوی نمایه ما برای نشان دادن کلمات روی مطالب تایپی است و هنوز ۱۰ درصد قابلیت روی مطلب دست نویس را دارد.

معاون حجت‌الاسلام والمسلمین پورمحمدی درباره میزان دسترسی به این اسناد گفت: این سامانه جست‌وجو برای محققان است و اسناد ما تحت وب نیست و همچنین برای همه هم قابل دسترسی نیست، ما ۲ نوع طبقه‌بندی داریم، یکی آنکه آن مطلب تا چه میزان اجازه انتشار دارد و دوم آنکه آیا راویان آن اجاره انتشار داده‌اند یا خیر؟