به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، اين مراسم با حضور و سخنراني دكتر علي لاريجاني، رييس مجلس شوراي اسلامي، دكتر غلامعلي حداد عادل، ريیس کمیسیون فرهنگی مجلس و عضو هيات علمي كتابخانه مجلس، حجت‌الاسلام مصطفي درايتي، تدوينگر اين مجموعه و موسس و مدير عامل موسسه فرهنگي، پژوهشي الجواد، حجت‌الاسلام سيدصادق حسيني اشكوري، دبیر و سخنگوی انجمن فهرست‌نگاران نسخه‌هاي خطي ايران، سيدعلي موجاني از كارمندان وزارت امورخارجه كه در حوزه آثار و نسخه‌هاي خطي نيز فعاليت دارد، برگزار شد.

در ابتداي اين برنامه حجت‌الاسلام دكتر رسول جعفريان، رييس كتابخانه، موزه و مركز اسناد كتابخانه مجلس، هفته كتاب را بهانه خوبي براي گردهمايي اهالي قلم خواند و درباره مجموعه«دنا» اظهار داشت: اين اثر يكي از بهترين آثاري به شمار مي‌آيد كه در حوزه نسخ خطي در اين سال‌ها منتشر شده است.

نويسنده اطلس شيعه ادامه داد: اهل كتاب مانند فرقه‌هاي ديگر اين بهانه‌ها[هفته كتاب] را محترم بشمارند و هواي يكديگر را داشته باشند. در برپايي چنين جلساتي كه در آن گفت‌وگو و نقد صورت مي‌گيرد، هريك از افراد احساس مي‌كنند كه زنده‌اند و سهمي در اين وادي دارند.

سپس حجت‌الاسلام مصطفي درايتي، نويسنده «فهرست‌واره دست‌نوشته‌هاي ايران(دنا)» با اشاره به اين كه در برهه‌هاي گوناگون تاريخ ايران توجه به فهرست‌نويسي‌ها با فراز و نشيب‌هايي دنبال شد، گفت: محتواي اين كتاب از فهرست دست‌نوشته‌هاي ايراني را از سال 1305 تا اواخر سال 1388 دربر دارد كه بيش از 300‌ هزار اثر را شامل مي‌شود. همچنان كه ذخاير مكتوب يك كشور نشان‌دهنده پيشينه پربرگ و بار آن سرزمين‌اند، اگر سهم ايران در حوزه دست‌نوشته‌ها و نسخه‌هاي خطي در صدر كشورهاي جهان نباشد، به طور قطع يكي از بزرگترين كشورها در اين زمينه به شمار مي‌آيد.

وي از اين مجموعه به عنوان يكي از گام‌هاي اوليه‌اي ياد كرد كه مي‌تواند زمينه فعاليت‌هاي آتي در اين حوزه را فراهم آورد و يادآور شد: با وجود دشواري‌هايي كه در گردآوري اين فهرست‌واره به دليل مشخص نبودن آغاز و انجام فهارست با آنها مواجه بوديم، شعي شد با ايجاد سبكي واحد در معرفي نام مولف و نام اثر، تسهيلاتي براي پژوهشگران فراهم آيد. به طور قطع اين كار نواقصي دارد كه از همه اهل فن مي‌خواهم با نقدهاي خود در فني‌تر شدن چنين آثاري ما را كمك دهند. بي‌شك هرچه اين نقدها گزنده‌تر باشد، نشان‌دهنده آن است كه اين اثر مورد توجه ناقدان واقع شده است.

حجت‌السلام درايتي با تاكيد بر ضرورت فهرست‌نويسي نسخه‌هاي خطي و دست‌نوشته‌ها به صورت موضوعي و رشته‌اي، از اين اثر به عنوان فعاليتي ميان پژوهشي يا بين رشته‌اي ياد كرد كه براي داشتن پژوهش‌هاي غني‌تر در هر زمينه‌اي لازم و ضروري است.

در ادامه اين برنامه حجت‌السلام علي صدرايي‌خويي از كارشناسان حوزه نسخه‌هاي خطي، قرآن را فهرست فهارست نظام آفرينش خواند و گفت: هر انساني نسخه منحصر به‌فردي از آفرينش است و در طول زندگي خود فهرست‌واره‌اي را مي‌نويسد كه ديگران آن را خواهند خواند، اما مساله‌اي كه در دنياي فهرست‌نويسي با آن مواجهيم، آن است كه خوانندگان اين آثار اندك‌اند. تاكنون بيش از 25 اثر در اين حوزه به چاپ رسانده‌ام كه حتي با گذشت ساليان فراوان هيچ يك از آنها به بازچاپ نرسيده‌اند. دليل اين موضوع آن است كه اين دسته از آثار در ايران جايگاه خود را به خوبي نيافته‌اند.

وي يكي امتيازات «دنا» را دربر داشتن اطلاعات آثار فارسي در كنار كتاب‌هاي عربي برشمرد و توضيح داد: با مطالعه اين اثر مي‌توانيم تمامي آثار فردي مانند ابن‌سينا را در يك‌جا مشاهده كنيم. با اين وجود و با ايجاد انقلابي كه از دهه 80 در حوزه‌هاي الكترونيكي ايجاد شد، نياز است نسل جديد فهرست‌نويسي نيز در اين حوزه ايجاد شود. 

حجت‌اسلام صدرايي خويي گفت: تغييرات جديدي كه ايجاد شده‌اند، براي شناسايي ميراث عظيمي كه داريم، كافي نيستند. متاسفانه هنوز نسخه‌هاي فهرست نشده بسياري داريم، بايد روزي خوشحال شويم كه از تمامي موجودي ذخايرمان اطلاع يابيم و آن را آنچنان كه شايسته است، در اختيار همگان قرار دهيم. در حقيقت بايد ميان نسخه‌شناسي و رشته‌هاي علمي جديد پيوند ايجاد كنيم.

همچنين حجت‌الاسلام ابوالفضل بابليان، فهرست‌نويس نسخه‌هاي خطي، با اشاره به فعاليت‌هاي حجت‌الاسلام درايتي در تدوين دنا، مخاطبان را به تاليف بيش از نيمي از اين نسخه‌ها به زبان عربي و موضوعيت ديني آنها توجه داد و گفت: با اين وجود حضور حوزويان در اين عرصه ضروري است، همچنان كه تاكنون نيز با فعاليت‌هاي خود در اين حوزه خوش درخشيده‌اند.

وي يكي از امتيازات اين اثر را معرفي هزاران نسخه خطي فهرست نشده خواند و افزود: يك‌دست كردن نام اثر و مولف و استخراج فهرست‌هاي منتشر نشده‌اي كه در مجلات به آنها اشاره شده است، از ديگر نكات برجسته اين مجموعه به شمار مي آيند.

سپس سيدعلي موجاني از كارمندان وزارت امورخارجه كه در حوزه آثار و نسخه‌هاي خطي نيز فعاليت دارد، با اشاره به سفري كه به‌تازگي به كشور موريتاني داشته، از شناسنامه‌دار كردن و قرار دادن تراشه‌هايي در نسخه‌هاي خطي اين سرزمين خبر داد كه از طريق GPS امكان جست‌وجوي آنها را فراهم مي‌آورد و گفت: با توجه به اين كه در آن كشور نسخه‌ها در شمار ميراث خانودگي به شمار مي‌آيند و افراد آنها را با يكديگر تبادل مي‌كنند، از طريق اين پيگيري‌ها مي‌توان به اطلاعات جالبي در حوزه‌هاي جامعه‌شناسي و نوع نگاه، ميزان مطالعه و علاقه‌مندي مردمان يك منطقه پي‌برد.

همچنين حجت‌الاسلام سيدصادق حسيني اشكوري، دبیر و سخنگوی انجمن فهرست‌نگاران نسخه‌هاي خطي ايران، سرزمين‌مان را داراي رتبه نخست دارندگان فهرست نسخه‌هاي خطي در جهان معرفي كرد و اظهار داشت: بر اين اساس بزرگترين فهرست‌نويسان نيز در ايران حضور داشته‌اند. اين موضوع زاييده بستري است كه قرن‌ها و هزاره‌ها را تجربه كرده است. اگرچه در دو دهه اخير بيشترين ميزان فهرست‌نويسي‌هاي نسخه‌هاي خطي را داشته‌ايم و همواره از پيشكسوتان انتظار داريم كه اين مسير را ادامه دهند، اما اين موج در حال افول است و اگر كتابخانه‌هاي بزرگ به فكر آموزش در اين حوزه نباشند و نگاه كلاني در اين زمينه نداشته باشند، اين موج فروكش خواهد كرد.

سپس دكتر غلامعلي حداد عادل، رييس كميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي، از دنا به عنوان اثر برجسته‌اي ياد كرد كه اهل فن را از مراجعه به فهرست‌هاي موجود و غير موجود بي‌نياز مي‌كند.
 
وي با اشاره به اهميت كتاب در تمدن اسلامي گفت: ريشه اين اهميت در قرآن كريم است، كتابي كه براي مسلمانان پيام‌هايي را دربر دارد، همچنان كه بيان آن نيز بيان فرهنگي مكتوب است. قرآن در بيان حقايق عالم از تمثيل كتاب استفاده مي‌كند و براي تبيين حقايق آسماني در قالب‌هاي زميني از تمثيل كتاب، قلم و نامه استفاده كرده است.

وي تاكيد كرد: براي شناخت هويت اسلامي و ايراني‌مان نيازمند شناخت و چاپ نسخه‌هاي خطي‌مان هستيم. در اين زمينه مي‌توان از تلاش‌هاي آيت‌الله مرعشي نجفي در ايجاد كتابخانه‌شان ياد كرد. وي كاري حماسي براي نسخه‌هاي خطي انجام داد و زماني  سراغ اين دسته از اقدامات رفت كه چنين كارهايي در مقياس وسيع كمتر مورد توجه بود.

سپس دكتر علي لاريجاني، رييس مجلس شوراي اسلامي، به عنوان آخرين سخنران اين برنامه با اين جمله كه «بخش كتاب‌هاي خطي قسمت مهمي از ميراث كشورهاي اسلامي و كشور ما هستند» سخنان خود را آغاز كرد و گفت: از اين جهت در دنياي اسلام دچار نوعي پارادوكس هستيم. كشورهايي كه از تاريخ كهني برخوردارند، به اين فكر نيفتاده‌اند كه در حوزه كتاب‌هاي خطي سرمايه‌گذاري درستي انجام دهند و جوامعي كه تاريخي و تمدن ديرپايي ندارند، در اين زمينه سرمايه‌گذاري‌هايي كرده‌اند تا براي تمدن خود حيثيتي ايجاد كنند.

وي با اشاره به اين كه «ما در اين زمينه وضعيت بينابيني داريم» اظهار داشت: از ميان يك و نيم ميليون كتاب خطي كه در جهان است، تمامي آثاري كه در دست مردم‌اند، به درستي جمع‌آوري نشده‌اند. در ايران نيز افراد زيادي از اين كه مي‌توانند آثار و نسخه‌هاي خود را به چه مرجعي براي نگهداري بسپارند، نگرانند. در اين زمينه بايد قواعدي را در كشور سازماندهي كنيم كه به نحوي از بخش خصوصي حمايت شود تا از حقوق كتاب‌هاي خطي صيانت كند، چرا كه كتاب‌هاي خطي براي كشورهايي نظير ايران نقش شناسنامه را دارند. بايد در اين باره تدابيري بينديشيم. چنانچه لازم باشد، در مجلس نيز با تصويت لوايحي از اين موضوع حمايت خواهيم كرد.

در پايان اين مراسم ضمن تقدير از پديدآورنده اين مجموعه، از كارمندان فعال كتابخانه مجلس در بخش‌هاي گوناگون اين مركز نيز با حضور مسوولان مجلس شوراي اسلامي و كتابخانه مجلس تجليل شد.

 اين مراسم عصر امروز دوشنبه(24 آبان ماه) در سالن مشروطه مجلس شوراي اسلامي برپاشد.