به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، سومین جلسه از سلسله نشست‌های «شعرخوانی» سرای اهل قلم عصر دیروز(6 اردیبهشت) برگزار شد. این جلسه به نقد و بررسی مجموعه شعر «سیب حوا» اختصاص داشت. در این نشست فریبا یوسفی، دبیر جلسه، بهروز قزلباش و مسعود میری به عنوان منتقد حضور داشتند.

در ابتدای نشست یوسفی، دبیر جلسه و امینی چند قطعه شعر از مجموعه «سیب حوا» را قرائت کردند.

امینی درباره مجموعه شعرش به ارائه توضیحاتی پرداخت و گفت: در شعر «سیب حوا» جهان‌های موازی روایت شده و شاید این جهان‌های موازی مخاطب را آزار دهد. همچنین شاید ارجاعات اساطیری و نشانه‌شناسی در این اثر زیاد باشد و ذهن مخاطب را درگیر کند.

وی ادامه داد: در شعرهایم خود حقیقی‌ام را پیدا و آن‌را روایت می‌کنم؛ چراکه اساسا شعر یک چالش درونی برای رسیدن به خویشتن خود و پیدا کردن ماهیت درونی ماست.

این شاعر با تاکید بر توجهش به قالب در این مجموعه شعر توضیح داد: استفاده نکردن من از قافیه در این مجموعه شعر کاملا عمدی بوده است؛ البته به دنبال نوآوری نبوده‌ام. پیش‌تر نیز در برخی از شعرهای محمدرضا شفیعی کدکنی و یوسفعلی میرشکاک نمونه‌هایی از این دست دیده‌ایم.

وی افزود: پیوستن به سنت و در واقع ارجاعات متنی در ادبیات کلاسیک برای من بسیار جذاب است و شاید در شعر پست مدرن نیز به این مسئله برسم. اما گاه ممکن است این ارجاعات نیازمند مراجعه به متون کهن باشد.

قزلباش: شعر حقیقی‌ترین سخن شاعر است
در ادامه قزلباش، دیگر منتقد نشست به ایراد سخنرانی پرداخت و توضیح داد: به‌نظر من نکته اساسی که در مجموعه «سیب حوا» به آن پرداخته شده عشق است. این عشق با واژهایی که می‌شناسیم و تنها بیان عواطف و احساسات بشری است تفاوت دارد. بلکه در پس این ماجرا اتفاقی رخ می‌دهد که گزارش آن زبانی متفاوت به خود می‌گیرد و ترکیبی از اشارات و استعاره‌ها در دنیای اسطوره‌ای است.

وی ادامه داد: از سوی دیگر، باید به نوعی هبوط در شعر صورت می‌گرفت؛ اما این هبوط به گسست تبدیل می‌شود و در صورت شعر رخ می‌دهد. همچنین هیچ قافیه‌ای سعی نمی‌کند ربط اجزاء مختلف را برقرار کند و یک پیوستگی را در صورت شعر ارائه کند. البته در محتوا نیز دچار این مشکل می‌شود.

این شاعر با تاکید بر اضطرابی که در این شعرها دیده می‌شود اظهار داشت: اگر هبوط در این شعرها صورت می‌گرفت این همه اضطراب را موجب نمی‌شد. اما فقدانی عظیم سبب به وجود آمدن اضطراب شده است.

وی در ادامه گفت: شعر حقیقی‌ترین سخنی است که یک شاعر می‌تواند بیان کند و به همان اندازه نیز کاذب‌ترین و بزرگ‌ترین دروغ می‌تواند باشد. آن‌گونه که من از خوانش این مجموعه برداشت کرده‌ام عشق بزرگ‌ترین غایب زندگی شاعر است و این گسست و سقوط محصول این احساس و تلخی ناشی از این فقدان است.

قزلباش در پایان یادآور شد: شعر «سیب حوا» آغاز نشده و به پایان نیز نرسیده است و در حقیقت شعری بی‌آغاز و بی‌پایان و مانند چند تکه از میان یک شعر بلند است.

میری: پراکندگی‌ در یک منظومه آزاردهنده است
میری، دیگر سخنران این نشست تاکید داشت بخش دوم(پسر اردیبهشت) این کتاب مطلقا با بخش نخست آن هم‌خوانی ندارد و همسو نیست. بنابراین تنها درباره بخش نخست کتاب نکاتی را مطرح کرد.

وی فضا، نوع و جنس بیان واژگان بخش نخست کتاب را متفاوت دانست و گفت: در بخش نخست با منظومه‌ای روبرو هستیم که به نظر می‌رسد شاعر برای سبک و سیاقی که در این بخش برگزیده هراس داشته است. او احساس می‌کرده بیان اثرش جنسی گسسته و پراکنده دارد و برهمین اساس سعی داشته تا نوعی پیوستگی ظاهری را در آن ایجاد کند.

وی با تاکید بر وجود گسست‌های بسیار در شعر و آزاردهنده بودن این پراکندگی‌ها اظهار داشت: این بخش باید ویژگی‌های یک منظومه را القا کند؛ اما به ناچار و برای جلب حس مخاطب تکه تکه شده است. متاسفانه پس از شکل‌گیری ادبیات نیمایی دیگر شاهد اثری به عنوان یک منظومه قدرتمند نبوده‌ایم. این نکته برای تمامی شاعران به ویژه شاعران جوان حایز اهمیت است.

شعری با نمادهای اسطوره‌ای
این منتقد درباره زمینه کلی این اثر توضیح داد: به‌طور کلی زمینه این اثر از مضامین اسطوره‌ای برخوردار است. در فضایی که امینی در شعرش ایجاد کرده است نمادها، نمونه‌ها و فضاهای اسطوره‌ای مدام وارد عرصه می‌شوند. مخاطب نیز ناگزیر است که برخی از این نمادهای اسطوره‌ای را داشته باشد.

وی در ادامه به زن بودن شاعر این مجموعه اشاره و تشریح کرد: در تمام این اثر ما رنج‌گویه‌ها، اندوه‌ها و دگردیسی‌های یک زن را شاهد هستیم که سعی می‌کند به عنوان شاعر پاره‌ای از فضاهای سخت روزگار خودش را بیان کند. او با کلمات مدام بر ذهن مخاطب تازیانه می‌زند. این ضربه زدن‌ها از سطرهای نخستین آغاز می‌شود.

میری ادامه داد: درخشان‌ترین مضمونی که در اثر یافت می‌شود پاره آغازین اثر است و شاید حتی خود شاعر نیز به این مسئله دقت نکرده است که چالشی بزرگ را با نمادهای اندیشه روزگار خودش بیان می‌کند.

وی در بخش دیگری از سخنانش اظهار داشت: بر شاعر این اثر به‌طور ناگهانی هبوط نازل شده است و در طول شعر این هبوط را فریاد می‌زند. اما گاهی می‌کوشد آن‌را به شدت بپوشاند.

این شاعر به نکته دیگری اشاره و تشریح کرد: در این اثر خاطره‌خوانی اساطیری را می‌بینیم که باید آن‌را از اسطوره‌خوانی و یا اتخاذ تصاویر اسطوره‌ای در خاطره‌خوانی جدا کرد.

وی در پایان افزود: به‌طور کلی این اثر افشای روان زنانه برای من به عنوان یک خواننده مرد بود و گاهی ما را دچار دشوارخوانی نیز می‌کرد.

یوسفی: هر تولد و مرگی اضطراب‌زاست
یوسفی نیز به ارائه برداشت‌های خود از این دفتر شعر پرداخت و گفت: برداشت نخستین من از این مجموعه تولد و مرگ‌های متعددی بود که شاید برای انسان بارها در یک روز رخ می‌دهد و اضطرابی به دنبال خود دارد که کاملا زاییده این قضیه است؛ چراکه هر تولد و مرگی اضطراب‌زاست.

وی در پایان افزود: زن بودن شاعر مشخصات زنانه‌ای به شعر داده و طبیعی نیز بود. به نظر من این نکته از ویژگی‌های مثبت این مجموعه شعر به حساب می‌آید.

نشست نقد و بررسی مجموعه شعر «سیب حوا» عصر دیروز(6 اردیبهشت) از ساعت 17 تا 19 در سرای اهل قلم با حضور منتقدان و علاقه‌مندان این حوزه برگزار شد.