خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا) - به گزارش ستاد خبري سراي هاي اهل قلم نمايشگاه كتاب،  در اين نشست كه با حضور خانم «آنيتا اميري» كتابدار انجمن فرهنگي اتريش و خانم « الريكه ويلندر» قایم مقام اين انجمن برگزار شد، آنيتا اميري با بيان اين مطلب كه عمر انجمن اتريش در ايران به بيش از 50 سال مي رسد، اظهار كرد كه اين دو كشور همواره تبادلات فرهنگي تنگاتنگي داشته اند و كتابخانه انجمن فرهنگي اتريش با بيش از 5 هزار جلد كتاب از ادبيات كشورهاي آلماني زبان و بوي‍ژه از كشور اتريش، بزرگترين كتابخانه آلماني زبان در كشور ايران به شمار مي رود.

وي با اشاره به این که در اين نشست به مشكلاتي پرداخته مي شود كه بي توجهي به معنا در ترجمه ايجاد مي كند، گفت مادامي كه انسان ها از ملل و فرهنگ هاي گوناگون با يكديگر تعامل دارند، نياز به ترجمه به عنوان ضرورتي اجتناب ناپذير در رفع موانع زباني و فرهنگي در عرصه هاي مختلف فلسفي ، مذهبي و اقتصادي ديده مي شود.

اما ابتدا بايد دانست كه ترجمه چيست؟ خانم امیری در پاسخ به این سوال گفت ترجمه در لفظ عاميانه به معناي انتقال گفته ها و نگاشته ها از زباني به زباني ديگر است. در كاربرد تخصصي ترجمه به روندي اطلاق مي شود كه طي آن واحدها و نشانه هاي زباني و غيرزباني از زباني به زبان ديگر برگردان مي شوند. زباني كه خود در برگيرنده مجموعه اي مشخص از واحدها و نشانه هاست.

وی درباره روند ترجمه نیز گفت: از ديدگاه ترجمه شناسي ترجمه روندي هدفمند است كه درك متقابل ميان جوامع زباني را دنبال مي كند. اين روند عموما، بين زبان مركز و مقصد جريان دارد و عوامل زباني متعددي در آن دخيل اند که عواملي مانند بررسي مسایل فرهنگي حين ترجمه از جمله آنهاست.

او با تاکید بر این که برطرف كردن موانع فرهنگي مستلزم برطرف ساختن موانع زباني است، گفت: برای همين است كه ترجمه شناسان مقولات زباني و فرهنگي را اجزاي جدايي ناپذير ترجمه مي دانند كه بي توجهي به هر یك درك ترجمه را امكان ناپذير مي كنند؛ زیرا هر چه زبان ها متفاوت ترند، فرهنگ ها نيز متفاوت تر مي شوند و اين مساله روند ترجمه را تا حد زيادي تحت تاثير قرار مي دهد.

«لودويگ ويتگن اشتاين» فيلسوف بزرگ اتريشي مي گويد كه تفاوت بين زبان ها در ظاهر آن ها نيست. اين مساله امري عميق است و ريشه در جهان بيني دو زبان دارد. درك اين مساله با رابطه عميق و جدايي ناپذير زبان و فرهنگ در ارتباط است. تمامي فرهنگ ها نظامي همه شمول دارند كه اين نظام به همه رفتار و اعمال انسان ها جهت مي دهند. اما نكته مهم در اين زمينه آن است كه زبان تشكيل دهنده بخش مهمي از اين نظام همه شمول است و تحت تاثير تمامي سطوح و مضامين فرهنگي مانند آينه اي منعكس كننده زندگي مردم آن جامعه فرهنگي است.

امیری در ادامه به نظر «يورگ روخه» نیز اشاره کرد و گفت: او از طرفداران مكتب آموزش زبان است و می گوید واحدهاي زباني بازتاب پيچيده اي از واحدهاي فرهنگي اند. بي توجهي به بافت فرهنگي متناسب با شرايط گوناگون پيامدهاي جبران ناپذيري دارد. بيان اين امر توجه نظريه پردازان و محققان را جلب كرد و آنان اين مساله را به طور علمي بررسي كرده اند. به عنوان مثال در دنياي بازرگاني همواره از بازرگانان اسپانيايي به عنوان تاجراني تندخو و بازرگانان ژاپني به عنوان تاجراني خوشرو شناخته شده اند. در اين زمينه تحقيقات پژوهشگران علوم زباني نشان داده كه دليل اين برداشت آن است كه بازرگانان اسپانيايي در مكالمات خود از افعال امري زياد استفاده مي كنند حال آن كه ژاپني ها در مكالمات خود كمتر از واژگاني چون نه استفاده مي كنند و همين امر باعث محبوبيت بازرگانان ‍‍ژاپني شده است.

در ادامه این نشست، به مساله شكل گيري متن ها در بستر فرهنگي پرداخت و گفت: این امر در جامعه اي فرهنگي متفاوت است، پس پرداختن به مضامين فرهنگي در ترجمه شايان توجه است. به عنوان مثال شركت فيات با تبليغات جذاب مدل هاي جديد خود را در كشورهاي آلماني زبان با سود زيادي به فروش رساند. در حالي كه ترجمه همان متون به دليل شكل گيري تصورات ذهني ناخوشايند در كشورهاي سوئد و فنلاند اين شركت را با شكست مواجه كرد.

نكته مهم تر آن كه اعضاي يك جامعه زباني واژگان زبان خود را بر پايه اهميت در زبان خود استفاده مي كنند. مثلا در زبان لاتين بيش از 500 صفت براي رنگ ها وجود دارد كه اگرچه اين صفات كاربردي انتزاعي اند ولي برخي از آن ها كه برگرفته از آسمان و دريا هستند در معنا نشان دهنده علاقه به طبيعت اند. يورگ روخه در ادامه مي افزايد: همه واژگان بويژه آن هايي كه طي زندگي روزمره بديهي به نظر مي رسند ، قادرند تفاوت هاي فاحش تري را نشان دهند.

اميري در پايان گفت : شكل گيري متن ها در بستري فرهنگي است و از اينرو برگردان هر متن از زباني به زبان ديگر مستلزم درك همه جانبه از سوي مترجم است و او بايد پيش زمينه هاي لازم را در راستاي توانايي هاي فرهنگي داشته باشد و به اين شكل متن را تجزيه و تحليل و واژگان و اصطلاحات را به درستي انتخاب مي كند. چرا كه در ترجمه انتقال مطالب فرهنگي از زبان مبدا به زبان مقصد به دليل تفاوت دو زبان، امري دشوار است.