به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، دکتر بهار مختاريان از دانش‌آموختگان رشته فرهنگ و زبان‌هاي باستاني ايران است که به مطالعه آثار انسان‌شناسي و پژوهش‌هاي انسان‌شناسان در زمينه اسطوره‌شناسي پرداخته است. انگيزه کار روي اسطوره، به‌طوري که خود (بهار مختاريان) مي‌گويد، با نوشتن پايان‌نامه کارشناسي ارشد با عنوان «فريدون در اساطير و روايات ايراني» در ۱۳۷۲ پديد آمد.
مختاريان با بررسي آثار پژوهشگران اروپايي، به‌ويژه انسان‌شناسان قاره سبز و خوانش مقاله «بررسي ساختاري اسطوره» از
لوي ـ استراوس و مطالعه نوشته‌هاي اين انسان‌شناس و آثار ديگران از جمله ژرژ دومزيل، رفته رفته با نگرش‌ها و روش‌هاي انسان‌شناسي در بررسي تحليلي و تطبيقي اساطير آشنايي بيشتري يافت و نخستين مقاله خود را با عنوان «ساختار تعزيه در اسطوره مشي و مشيانه»، با بهره‌‌گيري از آموخته‌هاي تازه در اسطوره‌شناسي در ۱۳۸۰ چاپ و منتشر کرد. کتاب «درآمدي بر ساختار اسطوره‌اي شاهنامه» كه به تازگي منتشر شده، موضوع گفت‌وگوي خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا) است.
مختاريان درباره اين كتاب گفت: در كتاب «درآمدي بر ساختار اسطوره‌اي شاهنامه» نشان مي‌دهم که هر چند شاهنامه اثري ادبي است اما از لحاظ محتوايي در پيوند با اسطوره‌هاي اقوام هند و اروپايي قرار دارد و درک محتوايي اسطوره‌اي شاهنامه، تنها در برقرار کردن پيوند ميان اين محتوا و اسطوره‌هاي هند و اروپايي و نيز افسانه‌هاي ايران امکان‌پذير است.
اين پژوهشگر فرهنگ و زبان‌هاي باستاني خاطرنشان كرد: متاسفانه اسطوره‌هاي ايراني فاقد شكل منسجم اسطوره‌هاي يوناني و رومي است. حتي در اوستا هم با اسطوره‌هاي ديني شده، سر و كار داريم. مقاله « اسطوره فريدون در اسطوره و روايات ايراني» جمع‌آوري سنتي روايت‌هاست.
وي افزود: اين كتاب 11 گفتار دارد. «تاريخچه اسطوره‌شناسی و نقدی بر اسطوره‌شناسی ايران»، «تهمينه کيست؟»، «اکوان ديو: اکومن يا اکوای ديو»، «سياوش و بالدر: پژوهشی تطبيقی در اسطوره‌شناسی هند و اروپايی»، «خاستگاه اسطوره‌و‌ار نام سياوش»، «اسطوره فريدون در روايات ايرانی» و... بخشی از سلسله مقالات اين مجموعه را تشکيل می‌دهند.
اين پژوهشگر فرهنگ و زبان‌هاي باستاني گفت: نخستين مقاله اين كتاب تاريخچه اسطوره‌شناسي است و نيز نقدي بر اسطوره‌شناسان ايراني. مقاله دوم به نام «تهمينه كيست؟» اثر پذيرفته از ديدگاه‌هاي دومزيل است. اگر اسطوره‌ها را از ديدگاه اجتماعي بررسي نكنيم، به درك درستي از آنها نمي‌رسيم.
مختاريان يادآور شد: در مقاله «اكوان ديو» نشان داده‌ام كه اكوان ديو، همان اكواي، يعني باد، است. مقاله «سياوخش و بالدر» نتيجه دو سال پژوهش من درباره اسطوره اسكانديناوي، بالدر، است. من به پيوند ميان اسطوره سياوش و بالدر پرداخته‌ام و از سوي ديگر تلاش كرده‌ام نشان بدهم كه شخصيت سياوش، شخصيتي گياهي است و با اسطوره‌هاي هند و اروپايي هم پوشاني دارد.
وي به انگيزه خود براي نگارش اين كتاب نيز اشاره كرد و گفت: در سال 1372 كه پايان‌نامه تحصيلي‌ام را در دانشگاه تهران، درباره «فريدون در اساطير و روايات ايراني» مي‌گذراندم؛ اين نيكبختي را داشتم كه در نزد زنده‌ياد مهرداد بهار شاگردي كنم. بهار معتقد بود كه موضوعي كه برگزيده‌ام، راهي ناپيموده است. من با شيوه بررسي «كريستن سن» شروع كرده بودم و متوجه شدم در اين حوزه پيچيدگي‌هايي وجود دارد.
وي افزود: اين كه اسطوره چيست؟ افسانه كدام است؟ خيلي روشن نبود. جستجوي منابع لاتين من را با ديدگاه‌هاي «لوستراس» آشنا كرد و دريافتم كه اسطوره دنياي گسترده‌اي است و بحث نظريه اسطوره‌اي برايم ناشناخته است. هنگامي كه براي ادامه تحصيل به آلمان رفتم، با «دومزيل» و ديدگاه‌هاي اسطوره‌شناسي او آشنا شدم. بدين ترتيب مطالعاتم را درباره اسطوره‌هاي شاهنامه گسترش دادم.
مختاريان اضافه كرد: مقالات اين كتاب هر كدام با رويكردي خاص نوشته شده‌اند و يكي از مسايل اسطوره‌شناسي را مطرح مي‌كنند اما با هم پيوند دارند. كوشش كرده‌ام كه روش خاصي را پيروي كنم كه كاملا ساختار گرايانه نيست. اما چون تحت تاثير دومزيل بوده‌ام، مي‌توانم بگويم كه شيوه ساختار گرايانه او را به كار برده‌ام.
كتاب «درآمدي بر ساختار اسطوره اي شاهنامه» نوشته بهار مختاريان را انتشارات آگه در زمستان 1389 با شمارگان 1100 نسخه و با بهاي 6 هزار تومان منتشر كرده است.
یکشنبه ۲۶ تیر ۱۳۹۰ - ۰۸:۰۰
نظر شما