حسيني به خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، گفت: ترجمه و شرح اين رساله در سال 86 از زبان عربي و زيرنظر عبدالله انوار انجام شده است.
وي اضافه كرد: در راستاي تحقيقاتم درباره موسيقي قديم ايران، موسيقي كندي، فارابي و ابن سينا با «رساله ابن زيله» آشنا شدم.
حسيني اين رساله را از جمله آثار قابل توجه و مهم موسيقي جهان اسلام دانست و اظهار داشت: ابن زيله در اين رساله از بخش موسيقي كتاب «شفا» الهام گرفته است. همچنين تاثير موسيقي فارابي و كندي هم در اين رساله ديده ميشود.
وي يكي از بخشهاي قابل توجه اين رساله را بخش ايقاعات آن دانست و توضيح داد: در اين بخش آرا و نظرات موجود، مطرح و نقد ميشوند. يك مجموعه آراي «كندي» هم در اين قسمت ارايه شده كه در حال حاضر اصل آن در دسترس نيست.
حسيني مهمترين بحث كتاب را نغمهنگاري آن دانست و افزود: پيش از رساله ابن زيله نظرات مختلفي راجع به نغمات و اعداد وجود داشتند. «اسحاق موصلي» در «ذي الكل» از نغمات دهگانه استفاده ميكرد به اين ترتيب ا، ب، ج، د، ه، و، ز، ح، ط، ي. بايد توجه داشت كه موصلي نغمات خود را از مطلق مثني آغاز ميكند از اين رو در «ذي الكل» او ده نغمه موجود ميشوند.
وي تصريح كرد: كندي نظر ديگری در اين باره داشته و او اين ترتيب را از مطلق وتر بم آغاز ميكند و معل دو نغمه معطله در نظام موصلي در راهكار كندي مرتفع ميشود و در «ذي الكل» علاوه برآن ده نغمه موصلي دو نغمه ديگر «ك» و «ل» افزوده ميشود.
حسيني ادامه داد: كندي براي تبيين نغمات «ذي الكل مرتين» نيز از همان نغمات «ذي الكل» استفاده ميكند و تميزي بين نغمات «ذي الكل» و «ذي الكل مرتين» قايل نميشود. اين اشكال توسط فارابي اصلاح مي شود، بدين صورت كه پس از «ل» از ادامه حروف ابجد استفاده ميكند يعني م، ن و باقي حروف.
وي بيان داشت: مشكلي كه در همه اين راهكارها وجود داشت تطابق عدد نغمات با عدد ابجد بود يعني نخستين نغمه كه «ا» است كه عدد «ا» هم در حروف ابجد عدد 1 است تا نغمه «ي» كه دهمين نغمه است و عددآن نيز 10 است ولي يازدهمين نغمه حرف «ك» انتخاب شده بود كه عدد آن 20 است و از اينجا اختلاف آغاز ميشد كه ابن زيله با حدف دو حرف ابجد اين مشكل را حل ميكند يعني براي يازدهمين نغمه از نغمه «ي» (10) و «ا» (1) استفاده ميكند.
حسيني افزود: «رساله ابن زيله در موسيقي» از سوي موسسه تاليف، ترجمه و نشر آثار هنري (متن) منتشر خواهد شد.
وي در ادامه درباره تصحيح «رساله في فن الالحان» كه مجهول المولف است، گفت: اين نسخه در سال 824 بهدست اسعدبن بهرام مستوفي بيهقي در نيشابور كتابت شده است. در اين رساله از دستانبندي، تعريف، اصلاحات موسيقي، انواع كوكهاي عود و مباحث ايقاعات سخن گفته شده است.
به گفته حسيني، اين رساله هم از سوي انتشارات سوره مهر منتشر ميشود. وي چند رساله موسيقي دیگر را هم در دست تصحيح دارد.
یکشنبه ۹ مرداد ۱۳۹۰ - ۰۹:۰۹
نظر شما