یکشنبه ۱۳ شهریور ۱۳۹۰ - ۱۱:۲۴
فردي كه سمت ترجمه نمايشنامه مي‌رود بايد از خانواده تئاتر باشد

نشست نقد و بررسي نمايشنامه «پزشك نازنين» نوشته نيل سايمون كه با ترجمه شهرام زرگر منتشر شده، عصر دیروز (شنبه 12شهريور) در خانه تئاتر برگزار شد. اميد سهرابي، منتقد تئاتر در این جلسه تاکید کرد افرادي كه سمت ترجمه تئاتر مي‌روند بايد از خانواده تئاتر باشند.-

به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، اين نشست با حضور حميدرضا نعيمي، نويسنده و كارگردان تئاتر، اميد سهرابي،‌منتقد و شهرام زرگر، مترجم و مدرس دانشگاه در خانه تئاتر برگزار شد.

نمايشنامه «پزشك نازنين» براساس داستان‌هاي كوتاه «آنتوان چخوف» نوشته شده و به رابطه انسان‌ها مي‌پردازد. نمايشنامه «پزشك نازنين» اثري جذاب و خنده‌دار براي اجرا است.

نعيمي كه در اين نشست به عنوان گرداننده جلسه حضور داشت با بيان اينكه طي اين سال‌ها شهرام زرگر توجه خوبي روي آثار «سايمون» داشته است اظهار کرد: با خواندن آثار سايمون ناخودگاه یاد شهرام زرگر مي‌افتم! گذشته از این، هر اثري كه با ترجمه زرگر نمايشنامه‌خواني شده يا روي صحنه رفته است كار متفاوتي محسوب مي‌شود.

وي با بيان اينكه نوشتن نمايشنامه خوش ساخت و ترجمه آن بسيار مشكل است، گفت: زبان نقطه‌اي است كه بايد روي آن مكث شود. دامنه واژگان زرگر وسيع است و دامنه كلمات غير فعال را فعال مي‌كند.

در ادامه نشست زرگر در پاسخ به پرسش نعيمي، درباره این‌که چگونه به سراغ ترجمه این اثر رفت توضیح داد: در ابتدا لازم مي‌دانم توضيح دهم چخوف و برشت شانس آوردند و در دو نقطه مقابل، اعتبارشان آن‌ها را جهاني كرد. آداپته كردن آثار چخوف سابقه قديمي دارد.

وي اضافه كرد: 37 اثر ترجمه دارم كه فقط ده‌تاي آن منتشر شده است. 14 اثر از این ترجمه‌ها، نمایشنامه‌هایی متعلق به نيل سايمون است. يكي از دلايل نزديك شدن و به سراغ اين متن رفتن اعتبار آن در حوزه اجرا در برخورد با مخاطب است. دليل دوم برمي‌گردد به شغل معلمي من كه ادبيات نمايشي آموزش مي‌دهم و آثاري را ترجمه مي‌كنم كه برای هنرجویان دغدغه برانگيز باشد.

زرگر تصريح كرد: آثاري را كه به نمايشنامه‌نويس آن علاقه دارم و نسبت به او احساس قرابت داشته باشم ترجمه مي‌كنم. جداي از ترجمه،  مطالعه اين آثار يكي از دغدغه‌هاي من است. هميشه هم دوستانم را در مطالعه يك اثر سهيم مي‌كنم و كپي اثر را قبل از انتشار در اختيار دوستانم قرار مي‌دهم.

وي با بيان اينكه شوق فردي و كشش شخصي موجب مي‌شود كه به ترجمه يك اثر اولويت ‌دهد، ‌ادامه داد: بكت، برشت و پينتر از افرادي‌اند كه به آنها علاقه دارم ولي نوشته‌های افرادي را ترجمه مي‌كنم كه آثارشان در فرايند ترجمه لذت بيشتري به من مي‌دهند.

زرگر درباره ترجمه‌هاي موجود در بازار بیان کرد: در جشنواره‌هاي مختلف داور بوده‌ام و متوجه شتابزدگی در ترجمه‌های نسل جدید هستم از اين‌رو همیشه به آنها هشدار مي‌دهم كه در حال فراموش كردن زبان مادري در ترجمه‌ايد. هم نويسنده و هم مترجم بايد گوش تيزي داشته باشند و با واژه‌هاي جديد آشنا شوند. 

وي در پاسخ به پرسش نعيمي مبني بر این‌که آیا استفاده از برخی از کلمات غیرفعال فارسی در ترجمه «پزشک نازنین» ناشی از توجه به شعرفارسی در قالب چارپاره است یا خیر اظهار کرد: سايمون شش نمايشنامه موزيكال هم نوشته است. بخشي از نمايشنامه «پزشك نازنين» مانند چارپاره‌هاي ايراني است كه سطر به سطر ترجمه شده است.

زرگر همچنين در پاسخ نعيمي درباره اقتباسي بودن اثر گفت: سايمون هم از اين اثر اقتباس كرده و هم آنرا مال خود كرده است. 

در ادامه این جلسه امید سهرابي خود را مخاطب حرفه‌ای نمایشنامه دانست و گفت: فارغ از تعارف، حضور و اسم شهرام زرگر بیشتر از نام سایمون برای من اهمیت داشت و موجب شد در این جلسه حاضر شوم.

وي گفت: نمايشنامه فرمي وارداتي بود كه ما از اين فرم وارداتي استفاده و با آن بد برخورد كرديم چون ناقص و اشتباه وارد شد. ولي در 10سال اخير شهرام زرگر و حميد احيا، دين بزرگي به گردن ترجمه متون مربوط به تئاتر در ايران دارند. 

سهرابي توضيح داد: براي اينكه يك مترجم باشيد بايد زبان مقصد و مبدا را بدانيد. وقتي داستان ترجمه مي‌شود،‌ دانستن زبان لازم است ولي با توجه به تخصصي بودن حوزه تئاتر، علاوه بر زبان مقصد و مبدا، لازم است تئاتر را هم بشناسيد.

وي ادامه داد: هميشه پي‌گير آثار ترجمه شده زرگر بوده‌ام؛ او به گونه‌اي اثر را ترجمه مي‌كند كه حضور مترجم مانند موسيقي متن خوب فراموش مي‌شود. وقتي آثار سايمون را با ترجمه زرگر مي‌خوانم مجذوب صحنه و نگاه در تئاتر مي‌شوم.

وي با بيان اينكه افرادي كه سمت ترجمه تئاتر مي‌روند بايد از خانواده تئاتر باشند، اظهار کرد: ما بسیاری از آثار را بسیار بد متوجه شده‌ایم که این ناشی از ترجمه ضعیف آن‌هاست. مثلا برخی از آثار ساموئل بکت دچار این آفت شده‌اند.

سهرابي با بيان اينكه زبان تئاتر زبان محاور است و شعرش هم محاوره به شمار مي‌آيد، گفت: آن چيزي كه ترجمه اثر را متفاوت مي‌كند در دانش و پياده كردن زبان محاوره است كه كار بسيار سختي محسوب مي‌شود.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها