به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، کتاب «المعجب في تلخيص اخبار المغرب» دربردارنده اخبار فرهنگي و تمدني به ويژه در زمينه ادبيات عرب است. نگارنده از مقربان خلافت موحدين بوده و به دلايل سياسي، اندلس را ترك كرده و با گرايش شيعي به ثبت حوادث حوزه مغرب اسلامي پرداخته، تا جايي که  ابن‌اثير، اخبار سياسي حوزه مغرب و اندلس كتاب خود، يعني «الكامل في التاريخ» را از المعجب گرفته است.

نويسنده كتاب المعجب؛ عبدالواحد مراكشي، بخشي از زندگي خود را در شهر «اشبيليه» اسپانيا در سايه حمايت دولت موحدين گذرانده است. او از شاهدان پديده شگفت انحطاط و سقوط تمدن عربي در شبه جزيره ايبري به شمار مي‌آيد. تاثير پديده سقوط در اذهان ملت‌هاي مسلمان معاصر آن حادثه، باعث شد عبدالواحد گزارشي مختصر را از ظهور و سقوط دولت‌هاي اسلامي در مغرب و اندلس از جمله دولت مرابطين و موحدين كه از دولت‌هاي بزرگ مغربي ـ اندلسي بودند، تهيه كند. كتاب «المعجب» حاصل علاقه به نگاشتن تاريخ حادثه‌اي محسوب مي‌شود كه براي صاحبان قدرت و سياست معاصر، شگفت‌آور است. 

عبدالواحد مراكشي، مورخ دوستدار حكومت متشيع موحدين، خارج از سنت تاريخ‌نگاري اموي كه سير تاريخ‌نگاري مغرب و اندلس از آغاز پيدايش دولت عربي را در اختيار داشتند، اثر خود را خلق كرده است و  حدود 20 برگ از نسخه اصلي از اين نوشتار مربوط به خونين‌ترين حوادث اندلس عهد اموي و قتل عام مردم در شهرهاي بزرگ قرطبه، اشبيليه و طليطله،‌ مفقود شده‌اند.

از ويژگي‌هاي كتاب عبدالواحد مراكشي، جايگاه آن در تاريخ شفاهي مغرب و اندلس و ادبيات عرب در غرب اسلامي است. بسياري از شاعراني كه عبدالواحد مراكشي در كتاب خود نام برده، در منابع ديگر فقط اشاره‌ مختصري به آن‌ها شده و كتاب «المعجب» مرجع اطلاعات در اين باره است.

او با بسياري از بزرگان علم و ادب در اندلس و مغرب ملاقات كرده و آثار آن‌ها را در محضر آنان فرا گرفته است. کتاب «المعجب في تلخيص اخبار المغرب» به عنوان گزارشي از آخرين وضعيت اندلس در آستانه و آغاز سقوط آن به وسيله مشاهده مولف، از اهميت بسيار بالايي برخوردار است و از منابع اصلي تاريخ و حوادث ادوار ملوك‌الطوايفي اندلس محسوب مي‌شود. گزارش او درباره ابن‌رشد، ‌ابن‌طفيل و ابن‌باجه، اهميت خاصي در تاريخ فلسفه اسلامي دارد.

از ويژگي‌هاي كتاب «المعجب» بيان اجمالي جغرافياي كلاسيك مغرب و اندلس به دو صورت متفاوت در آغاز و پايان كتاب است كه در مجموع كتاب المعجب را به صورت موجزترين متن كلاسيك تاريخ و جغرافياي مغرب در اندلس و افريقيه در عصر كلاسيك حضور مسلمانان در غرب اسلامي،‌ به ويژه در ايام امپراتوري موحدين كه مسلمانان حكومت سراسري بر مغرب، اندلس و افريقيه داشتند؛ درآورده است. اثر او از منابع اصلي تاريخ غرب اسلامي براي مورخان شرقي از جمله ابن‌اثير محسوب مي‌شود كه گويا با او در بغداد ملاقات نيز كرده است.

عبدالواحد مراكشي، پيش از ابن‌‌خلدون به تاثير جغرافيا و اوضاع آن بر شرايط روحي، رواني و جسماني افراد اشاره كرده است. وي از آثار مفقود مورخان بزرگ اندلسي مانند تاريخ ابن‌فياض و مجموعه آثار ابن‌حيان اندلسي، پيشگام مورخان اندلس -كه بخش بسيار كوچكي از آثار او باقي مانده است- مطالبي را نقل كرده است.

كتاب حاضر كه ترجمه و تحقيق اثر المعجب المراكشي به شمار مي‌آيد، با توجه به نسخه اصلي ترجمه شده كه به وسيله «رينهارت دوزي» خاورشناس هلندي در سال 1847 ميلادي در ليدن هلند منتشر شده است. 

اين كتاب در عناوين بسياري، حوادث مغرب از زمان فتح تا اواخر حكومت موحدين را بررسي مي‌كند.

چاپ نخست كتاب «المعجب في تلخيص اخبار المغرب» با شمارگان 1000 نسخه، 281 صفحه و به بهاي 42000 ريال راهي بازار نشر شد.