به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، كتاب «فرهنگ زرتشتيان يزد» افزون بر آداب و رسوم، مراسم آييني، جشن‌ها، باورها، رفتارها، نوع غذا، پوشاك، زيارتگاه‌ها و بسياري از موارد ديگر را كه در ميان زرتشتيان يزد رواج دارد و از ريشه‌اي كهن برخوردار است، بررسي مي‌كند و سپس جشن بزرگ نوروز را مي‌كاود تا زمينه‌اي براي آشنايي بيشتر با بخشي از فرهنگ ايران فراهم شود. 

در بخشي از كتاب كه عنوان «جشن‌هاي ايراني» دارد، به دلايل برپايي جشن‌ها در ايران و جشن‌هاي ماهيانه و ساليانه پرداخته شده است، به ويژه به گهنبارها (جشن‌هاي فصلي) كه اهميت بسزا و عمده‌اي در ميان جشن‌هاي ايراني دارند، دقت ويژه‌اي كرده است. گهنبارها جشن‌هاي 6 گانه‌اي اند كه در 6 زمان سال برگزار مي‌شوند و پنج روز پاياني سال نيز گهنبار (آفرينش انسان) ناميده مي‌شود. 

نويسنده به پيشينه و روش برگزاري گهنبارها پرداخته و آن گاه ضمن اشاره به جشن‌هاي پراكنده ديگر، توجه خود را معطوف به جشن بزرگ نوروز ساخته است. پيداست كه اهميت و ارج اين جشن بزرگ، نويسنده را واداشته تا با گستردگي و دقت بيشتري آيين‌هاي مربوط به جشن نوروز را بررسي كند. 

اما پيش از آن جشن‌هايي را يادآوري كرده است كه با نوروز پيوند دارند.  مانند، چهارشنبه سوري و 5 روز آخر سال كه به فرود آمدن فروهر درگذشتگان اختصاص دارد. مراسم فال كوزه، تهيه لُرك، شكستن كوزه و پختن آش رشته از سنت‌هايي اند كه در اين جشن‌ها بدان توجه مي‌شوند. 

پنجه كوچك و پنجه بزرگ و مراسم مربوط به آن، كه در اصطلاح زرتشتيان به آن «گهنبار هَمَس پَت ميديم گاه» گفته مي‌شود، از بخش‌هاي ديگر كتاب است. پنجه كوچك را ده روز مانده به نوروز آغاز مي‌كنند و پنج روز پايان سال هم به پنجه بزرگ اختصاص دارد. نويسنده سپس به برگزاري اين جشن در روستاي شريف آباد اردكان يزد اشاره مي‌كند و به آيين‌هايي كه در ميان روستاييان آن جا رواج دارد، مي‌پردازد. 

مراسم مرتبط با نوروز مانند چيدن سفره هفت سين، تهيه سبزه و آن چه كه بر سر سفره مي‌گذارند نيز از ديد نويسنده پنهان نمانده است. او اشاره مي‌كند كه وجود آتشدان (نماد اردي‌بهشت امشاسپند) بر سر سفره هفت سين، در نزد زرتشتيان از اهميت بسياري برخوردار است. 

پيداست كه در اين جا نمي‌توان به همه بخش‌بندي‌هاي كتاب كه توضيح آيين نوروز است، پرداخت اما اشاره به مراسم نيايش و ديد و بازديدهاي نوروزي و آيين‌هايي مانند «هفدرو» كه در 6 فروردين برگزار مي‌شود يا روز امرداد تا خورداد از ماه فروردين و نيز سيزده بدر نشان از توجه ويژه نويسنده كتاب به اين جشن بزرگ دارد. 

حتي وي به موضوع هاي فرعي مانند نوروز از زبان بزرگان، شعري از ملك‌الشعراي بهار در وصف نوروز نيز توجه نشان داده است. جشن فرودك، مراسم نيايشگاه شاه ورهرام يزد، هيرمبا و جشن‌هاي مربوط به اردي بهشت ماه نيز در ادامه همان بخش آمده اند. فرودك جشني است كه در نوزدهم فروردين برگزار مي‌شود و مربوط به فرود آمدن فروهرهاي درگذشتگان است و هيرمبا نيز كه در لغت به معناي راستي و درستي نيرومند باد است، جشني است كه بي شباهت به آتش افروزي سده نيست. 

كتاب «فرهنگ زرتشتيان يزد» نوشته صديقه رمضان‌خاني، در 556 صفحه و به بهاي 7500 ريال توسط انتشارات سبحان (پايگاه ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري شهر تاريخي يزد) با شمارگان 3000 نسخه منتشر و در دسترس دوستداران فرهنگ عامه قرار داده شده است.