به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، به نقل از ستاد خبری بیست‌و پنجمین نمایشگاه بين المللي کتاب تهران، نشست «اخلاق نویسندگی»، بعدازظهر پنج‌شنبه 14 اردیبهشت، در سرای اهل قلم نمایشگاه کتاب برگزار شد. 

مهدوی‌راد در این نشست با اشاره به اینکه باید به کیفیت نوشتن و خلق اثر توجه کرد، گفت: وقتی از اخلاق نگارش صحبت می‌کنیم، یعنی باید مناسب با هر فضایی که در آن نوشتن شکل می‌گیرد، این اخلاق را رعایت کنیم و اگر این موضوع لحاظ شود، رونقی در نوشتن حاصل خواهد شد. 

این منتقد با اشاره به گفته ابن‌خلدون درباره اخلاق نگارش گفت: ابن‌خلدون می‌گوید هشیار باش که دستان تو چه چیز می‌نویسند و آنچه تو می‌نویسی باید خدا را خشنود کند و خلق را سودمند افتد و این در حالی است که اخلاق در نویسندگی مبتنی بر قراردادهایی بیش از قواعد کلی اخلاق در جامعه است. 

این استاد دانشگاه تهران در ادامه با بیان تعاریفی از نگارش توضیح داد: نگارش وقتی رخ می‌دهد که اندیشه‌ای در ذهن یک انسان شکل گرفته و او علاقمند است که این اندیشه را با دیگران در میان و به اشتراک بگذارد و شرط او آن است که دیگران از اندیشه او ناآگاهند.
 
حری همچنین گفت: وقتی نویسنده اندیشه‌اش را منتشر می‌کند، آن را به مایملک اجتماعی تبدیل می‌کند؛ یعنی دیگران هم حق دارند از آن هر برداشتی که دوست دارند، داشته باشند و مسوولیت ما در برابر اثر‌مان یعنی پایبندی به اخلاق. البته امروز از طریق اینترنت حجم بسیاری از کپی کردن‌ها و سرقت‌های ادبی قابل مشاهده است. 

در ادامه این برنامه، محمدحسین ساکت که اجرای این برنامه را بر عهده داشت، گفت: جهان امروز از پیامدهای بداخلاقی نویسنده رنج می‌برد. در گذشته شاید نخستین اثری که درباره اخلاق نویسندگی در آن نوشته شده، «کشف‌المحجوب» هجویری است. 

محمد اسفندیاری،‌ کارشناس دیگر حضور یافته در این جلسه نیز در ادامه این برنامه، این‌گونه توضیح داد: هر بحثی امروز درباره اخلاق نویسندگی مطرح شود، مغتنم است؛ در کتاب دکتر حری که یکی از آثار مستقل در این زمینه است و همچنین مقالات ایشان، از جمله مقاله «آیین بدنویسی»، برای نخستین بار مباحث بسیار قابل تاملی در این باره مطرح شده اند. 

وی در ادامه با اشاره به دیدگاه‌هایی درباره نگارش در دنیای امروزی توضیح داد: نوشتن در دنیای امروزی بسیار عمومی و دموکراتیزه شده است؛ در گذشته تالیف کتاب دشوار بود و نویسنده نیز با جامعه‌ای کم‌سواد یا بی‌سواد مواجه بود، ولی در حال حاضر نوشتن دموکراتیزه شده، چون اغلب جامعه را افراد باسواد تشکیل می‌دهند. به همین دلیل ما باید نوشتن را قانونمند کنیم تا هر نویسنده‌ای هر چه دلش خواست ننویسد و دست تعرض به آثار دیگران دراز نکند.

این منتقد گفت: در جامعه ما مردم به چیزی که می‌خوانند بیش از حد اطمینان دارند و در حالی که آنچه در کتاب‌ها آمده هم نمی‌تواند چندان دلیلی بر صداقت‌گویی باشد؛ از این رو چون مردم به نویسندگان حسن ظن دارند، وظیفه‌ای باید بر دوش نویسنده سنگینی کند.
 
اسفندیاری در ادامه با بیان اینکه کلی‌گویی درباره اخلاق درست نیست، گفت: درباره اخلاق باید روی جزییات دست بگذاریم و ضوابط دقیق هر حرفه و کاری را تبیین کنیم.
 
در ادامه این برنامه، حری، سوالی مبنی بر این که «ساختارها و نهادهای اجتماعی در ایجاد اخلاق نویسندگی چه نقشی دارند؟ برای کارشناسان طرح کرد. 

مهدوی‌راد سپس گفت: نویسنده باید ابزار لازم پژوهش را داشته باشد و بخشی از این مساله در دست دولت‌ها و حکومت‌ها و نهادهای مهم است. از این رو باید فضایی سالم و مطمئن هم وجود داشته باشد تا محقق بتواند تحقیق کند و حرفش را بزند.

سپس ساکت در ادامه گفته‌های مهدوی‌راد توضیح داد: اگر آزادی بیان نباشد، نویسنده نمی‌تواند آزادی قلم داشته باشد. بهانه‌های بی‌جا می‌توانند بد اخلاقی بیاورند و ما نباید برای این مساله سد ایجاد کنیم؛ چرا که ما رواج دهنده دین و اخلاقیم. 

حری نیز در بخش دیگری از سخنانش به رواج بی‌اخلاقی در دانشگاه‌ها اشاره کرد و گفت: باید بخشی از موانع را در دانشگاه‌ها جست‌و‌جو کرد. وقتی از فردی می‌خواهند چندین مقاله برای ارتقای درجه علمی‌اش بنویسد، مسلم است که به دنبال کپی کردن می‌رود. در حالی که اصلا در تاریخ علم چنین چیزی نداریم؛ چون علم‌آموزی خمره رنگ‌رزی نیست.
 
در بخش پایانی این برنامه، ساکت با جمع‌بندی مباحث مطرح شده گفت: اخلاق نویسندگی شامل بایسته‌های درونی و بیرونی است و این دو بر یکدیگر تاثیر می‌گذارند و ما هر چه درباره اخلاق نویسندگی بنویسیم و بنگاریم، باز هم حق مطلب را به جا نیاورده‌ایم. در این باره باید مقدمات همایش مستقلی نیز فراهم شود.