به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، به نقل از ستاد خبري سراي اهل قلم بيست و پنجمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران، نشست ايران‌شناسي در لهستان، عصر امروز (17 ارديبهشت) در سراي بين‌الملل اهل قلم برگزار شد.

در اين نشست تخصصي كه دو نفر از ميهمانان آن، دکتر بهمن اکبری و وانسالا کاتریژنیا حضور نداشتند، آدام یاشکوفسکی، دانشجوي دكتري ايران‌شناسي در دانشگاه ورشو، علیرضا دولت‌شاهی نويسنده كتاب لهستانيان و ايران و كتابدار كتابخانه ملي ملك و دكتر محسن جعفري مذهب، عضو هيات علمي سازمان اسناد و كتابخانه ملي حضور داشتند.

جعفري مذهب ابتدا درباره بنياد ايران‌شناسي كه در ايران فعال است، گفت: سراي ايران‌شناسي بخشي از خانه كتاب است و فعاليت‌هايي در اين حوزه انجام مي‌دهد. هدف از احداث اين سرا اين است كه  صورت تمايل ايران‌شناساني كه در ايرانند، تجربيات آنان را گرفته و با آنها وارد تعامل شود.

وي افزود: ايران‌شناسي دو تعريف دارد و در اين نشست به تعريف دوم از ايران‌شناسي كه به مطالعات ديگران درباره ايران اطلاق مي‌شود، مي‌پردازيم.   

دولتشاهي ‌با اشاره به اين‌كه لهستان شايد براي بسياري از ما دور و  ناشناخته باشد، گفت: اما وقتي تاريخ آن را مطالعه مي‌كنيم مي‌بينيم اين كشور خيلي دور نيست و ايران از زمان صفويه به بعد ميزبان لهستاني‌ها بوده است. 

وي افزود: به تعبيري، مي‌توان گفت ايران‌شناسي در روسيه هم از دستاوردهاي لهستاني‌هاست. 

اين نويسنده عنوان كرد: داستان ايران‌شناسي در لهستان با رنگ مذهبي شروع مي‌شود. لهستان به عنوان كشوري مسيحي كه ميان همسايگان مسلمان و پروتستان قرار داشته، نوك حمله گسترش مذهب كاتوليك بوده است. در دوران صفويه مبلغان مسيحي به ايران آمدند كه يكي از بزرگترين آنها لهستاني بوده است.

وي ادامه داد: يكي از مهمترين افرادي كه از لهستان به ايران آمد يك ارمني و پايه‌گذار ايران‌شناسي در لهستان بوده است. ارمنستان در واقع هميشه واسطه ايران و لهستان بوده است. 

دولتشاهي با اشاره به سه كانون ايران‌شناسي در لهستان گفت: در طول تاريخ اين سه كانون مورد توجه بوده كه شامل دانشگاه كراكوف، دانشگاه ورشو و مركز ديگري مي‌شود كه الان در اكراين قرار دارد. 

در ادامه، آدام ياشكوفسكي گفت: در لهستان در دو دانشگاه كراكف و ورشو ايران‌شناسي تدريس مي‌شود ولي در يك دانشگاه ديگر فقط زبان فارسي تدريس مي‌شود. 

در بخش ديگر نشست، دولتشاهي با اشاره به اين‌كه لهستاني‌ها در شناساندن زبان فارسي خدمت بزرگي كرده‌اند، گفت: در سال 1610 ميلادي نخستين ترجمه گلستان سعدي توسط يك لهستاني صورت گرفته است. شناخت لهستاني‌ها از زبان فارسي از ساير كشورهاي اروپايي سريع‌تر رخ داده و تا امروز ادامه داشته است.

ياشكوفسكي با اشاره به اين‌كه در دانشگاه ورشو براي مدت طولاني ايران‌شناسي رشته مستقلي نبود و ايران‌شناسي و ترك‌‌شناسي يك رشته بودند، عنوان كرد: بعد از مدتي اين دو رشته در دهه 80 از هم جدا شدند. در حال حاضر فعاليت‌هاي عيني دانشگاه ورشو بيشتر روي سه موضوع تاريخي، فرهنگي و مطالعات ايران امروز متمركز است.

دكتر جعفري مذهب گفت: لهستان يك كشور شناور است و در طول تاريخ مرزهاي آن جابجا شده است و الان يكي از مكاتب ايران‌شناسي اين كشور در خاك اوكراين قرار دارد. بنابراين، ايران‌شناسي در لهستان شامل كشورهاي ديگر هم مي‌شود مثل ليتواني. 

دولتشاهي درباره دانشگاه كراكوف گفت: دو شاخه اصلي مطالعه ايران‌شناسي در اين دانشگاه وجود دارد كه يكي از آنها بر مطالعه زبان‌شناختي زبان‌هاي ايراني متمركز است و ديگري مطالعات اسلامي را پي‌گيري مي‌كند كه تمركز آن روي شاهنامه است.

وي افزود: دليل اين‌كه ايران‌شناسي از دل ترك‌شناسي بيرون آمده اين است كه برخي كشورهاي اروپايي، ايران را از طريق عثماني شناخته‌اند نه از طريق هند.

جعفري مذهب در اين‌باره گفت: اروپايي‌ها چون با ترك‌ها دشمن بودند با دشمن ترك‌ها يعني ايرانيان ارتباط برقرار كردند. تمام كشورهاي اروپاي شرقي و مذهبي به همين دليل با ايران وارد رابطه شدند، بنابراين شناخت آنها از طريق عثماني صورت گرفته است. البته بايد در روابط ايران و لهستان به نقش ارمني‌ها نيز توجه كرد.

دولتشاهي افزود: در دوران صوفيه، ايران و لهستان عليه عثماني پيمان نظامي بستند و اين نشان از رابطه خوب اين دو كشور دارد.

ياشكوفسكي عنوان كرد: لهستاني ها بسته به اوضاع سياسي و امنيتي از طريق روسيه يا عثماني به اين كشور مي‌آمدند.

دولتشاهي اظها كرد: لبوف، نخستين مركز ايران‌شناسي در لهستان بود و تجار ايران در لبوف انبار داشتند و ارامنه لهستان كارگاه‌هاي توليد جنس ايراني را در لهستان اداره مي‌كردند.

جعفري مذهب ادامه داد: سرنوشت ايران، لهستان و عثماني به فتوحات روسيه گره خورده بود. ايران و لهستان از طريق ترك‌ها با هم آشنا شدند ولي هر سه اين كشورها مغلوب روسيه شدند.

در پايان، ياشكوفسكي گفت: در قرن 17 نيز در لهستان فرهنگ سه زباني چاپ شده كه شامل فرهنگ فارسي، عربي و تركي است.