همزمان با روز ملي اسناد و ميراث مكتوب، نشست «ميراث مكتوب و همگاني شدن» سه شنبه (19 اردیبهشت) در سرای اهل قلم بیست و پنجمین نمایشگاه بين المللي کتاب تهران برگزار شد. مدیر موسسه میراث مکتوب در این نشست بر لزوم آسیبشناسی نهضت ایجاد شده در عرصه احیا و تصحیح متون خطی به عنوان میراث مکتوب ایرانیان تاکید کرد./
اکبر ایرانی، مدیر موسسه میراث مکتوب در این نشست با تبریک روز ملی اسناد و میراث مکتوب، این میراث را هویتنامه فرهنگی، تاریخی و ملی ایرانیان دانست و گفت: پس از انقلاب اسلامی نهضتی در احیا و تصحیح نسخههای خطی در ایران به وجود آمده، اما برای ترویج فرهنگ بهرهوری از این متون باید موانع نشر این آثار برداشته شوند. نهضت شکلگرفتهبه آسیبشناسی نیاز دارد و نباید به هر کسی اجازه تصحیح متون داده شود و لازم است این امر قانونمند باشد.
وی روز میراث ملی اسناد و میراث مکتوب را روز آگاهیرسانی درباره اهمیت و ارزش این میراث به مردم دانست و گفت: طرح بازنویسی متون به همت موسسه میراث مکتوب آغاز شده و تاکنون بیش از 110 متن بازنویسی و سادهنویسی شدهاند.
در ادامه این نشست، دکترعابدی، کتابها و نسخههای خطی را ارجمندترین میراث گذشتگان دانست و گفت: پرداختن به آثار مکتوب، بازشناسی هویت یک نسل است.
وی همچنین از تلاشهای موسسه میراث مکتوب برای ثبت روز ملی اسناد و میراث مکتوب در تقویم ملی ایران قدردانی کرد.
در ادامه این نشست، قراملکی در باره اهمیت حرفهگرایی در تصحیح و احیای میراث مکتوب، گفت: حرفهگرایی در احیای میراث مکتوب، مستلزم چند دانش تخصصی از جمله کتابشناسی و نسخهشناسی است. همچنین این مساله در گرو استفاده از تجارب تحلیل شده پیشینیان است.
وی ادامه داد: در حرفهگرایی استفاده از تجربه اهمیت خاصی دارد. از سازمانها و افراد دستاندرکار در مساله احیای متون انتظار دارم به مستندسازی و انتقال تجارب پیشکسوتان این امر به نسلهای معاصر و بعدی اهتمام ورزند.
قراملکی، مهارت، توانایی و نگاه متمایز به امر احیا و تصحیح متون را دیگر مولفههای حرفهگرایی در امر تصحیح متون دانست و گفت: نگاه متمایز به مساله تصحیح متون یعنی ژرف نگر بودن، فکر کردن به بلند مدت و داشتن نگاه نظام مند به این موضوع. این سه عنصر را میتوان از مقدمات قدم گذاشتن به عرصه احیای میراث مکتوب دانست. بنابراین تصحیح و احیای متون و میراث مکتوب به دلیل ابتنا بر دانشهای تخصصی و تجارب حرفهای و تواناییها و مهارتها، اساسا یک حرفه است.
وی در ادامه به احاطه سازمانها در عصر حاضر بر همه امور اشاره کرد و گفت: امروزه طنابهای مرئی و نامرئی سازمانها بر دست و پای همه امور پیچیده شدهاند و موضوع میراث مکتوب نیز از سیطره سازمان جدا نیست. مهم این است که این موضوع را به یک فرصت تبدیل کنیم، زیرا اگر سازمانی که زمام تصحیح و احیای میراث مکتوب را به دست میگیرد اخلاقی، چابک، مسوولیت پذیر و حرفهای نباشد، این احاطه سازمان، به یک تهدید و در غیر این صورت به یک فرصت تبدیل خواهد شد. در حقیقت حرفهگرایی میتواند تهدید سازمان گرایی را به فرصت تبدیل کند.
در ادامه، صفتگل با اشاره به شعار «همگانی کردن میراث مکتوب» که در عنوان نشست به آن اشاره شده، گفت: کسانی که تخصصی در این حوزه فعالیت میکنند، وظیفه دارند عموم مردم را در این باره تقویت کنند و آنان را در جریان اهمیت و ارزش پرداختن به میراث مکتوب قرار دهند.
صفتگل افزود: در بحث احیای میراث مکتوب تصور عمومی اين است که این دانش به تاریخ معاصر تعلق دارد و عمر آن به کمتر از 100 سال نیز نمیرسد، در حالی که اگرچنین باشد باید این پرسش مطرح شود،در گذشته که تکثیر کتاب به صورت دستی و نگارش نسخههای متعدد شکل میگرفت، نسخههای اصلی چگونه در طول تاریخ شناخته شدهاند؟ بنابراین باید در این سخن که احیا و تصحیح متون به دوران معاصر تعلق دارد، به دیده تردید نگریست.
وی ادامه، پیشنهاد داد:بهتر است، تغییرات جدید در این حوزه را بیش از آن که آغاز دوران تصحیح متون در دهههای اخیر بدانیم، به عنوان تکامل شیوههای تصحیح متون بشناسیم که در این صورت سهم محققان و مصححان قدیم در تصحیح این متون را نیز در نظر گرفتهایم.
نظر شما