مجید راستی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، مشکلات حوزه نشر کتاب‌های کودک و نوجوان را دارای ابعاد مختلفی همچون مشکلات محتوایی، تولید و توزیع این آثار دانست و درباره بعد محتوایی توضیح داد: در بعد محتوای کتاب‌های کودک و نوجوان نیاز جدی به تنوع موضوع وجود دارد. تجربه‌های جدید در عرصه کتاب کودک باید امکان انتشار پیدا کند و فرم‌ها و راه‌های تازه‌ای در نوشتن به وجود بیاید.
رییس هیات مدیره انجمن نویسندگان کودک و نوجوان با گلایه از به رسمیت نشناختن صنف نویسندگی در ایران، در این‌باره اظهار کرد: نگارش کتاب کودک، نویسنده را از نظر مالی تامین نمی‌کند. در حقیقت نویسندگی به دلایل مختلف مانند پایین بودن شمارگان کتاب، از بازدهی مالی خوبی برخوردار نیست و اگر نویسنده‌ای بخواهد با تکیه بر درآمد حاصل از نوشتن یک زندگی معمولی را بگذراند باید ۵-۶ کتاب در ماه منتشر کند که کاری غیرممکن است و به همین دلیل نویسندگان کتاب‌های کودک و نوجوان مجبور می‌شوند زندگی‌شان را از راه مشاغل دیگری تامین کنند.
وی با تاکید بر اهمیت کتابخانه‌های تخصصی کودک درباره توزیع کتاب در جامعه توضیح داد: محل‌های عرضه کتاب کودک در ایران بسیار کم است و متاسفانه کتابخانه‌ها هم جواب‌گوی مراجعه‌کنندگان کل ایران در این حوزه نیستند؛ در صورتی که اگر ۲۰ هزار کتابخانه در کشور داشته باشیم که هر کدام پنج جلد از آثار منتشرشده در این حوزه را خریداری کنند شمارگان کتاب دست کم صد هزار نسخه خواهد شد. این در حالی است که شمارگان کتاب کودک در ایران بین هزار و ۵۰۰ نسخه تا پنج هزار نسخه متغیر است.
نویسنده کتاب «این سر دنیا، آن سر دنیا» توجه به کتابخوانی را یکی از ضرورت‌های رشد کتاب کودک دانست و راهکارهای حل این مشکل را چنین عنوان كرد: برای بالا بردن شمارگان کتاب باید کتابخانه‌ها و مراکز فروش کتاب افزایش یابند. در سیستم فرهنگی کشورمان نیز می‌شود کارهایی کرد که به توزیع و مصرف کتاب در سطح وسیع‌تر کمک کند؛ به عنوان مثال در آموزش و پرورش باید ساعتی به عنوان ساعت کتابخوانی در نظر گرفته شود و دانش‌آموزان که کتابخوان‌های جامعه هستند کتاب را کالایی بدانند که باید همیشه از آن استفاده کنند. مخاطب باید به تمام کتاب‌های منتشر شده دسترسی داشته باشد و حتی اگر قدرت خرید آن‌ها را ندارد، باید بتواند کتاب را به راحتی از کتابخانه به امانت بگیرد.
راستی افزود: اگر شرایط توزیع کتاب در جامعه به سمت بهبود پیش برود، حق و حقوق نویسنده، ناشر و مصرف‌کننده رعایت می‌شود و همه شرایط به تعادل می‌رسد اما تا پیش ازآن ناشر به دلیل هزینه‌ها بالا به حق مولف را رعایت نمی‌کند، به سراغ ترجمه آثار بازاری می‌رود و این موضوع سبب بی‌اعتباری ادبیات کودک ایران در خارج از کشور می‌شود. ناشران خارجی که می‌بینند حقوقشان در ایران رعایت نمی‌شود، تمایلی به کار با نویسندگان ایرانی ندارند و این موضوع به شکل دیگری حقوق نویسنده را از بین می‌برد.
نویسنده «کوه سنگی و داریوش بزرگ» نظارت دولتی و حمایت از نویسنده را یکی از راه‌های حل مشکلات نویسندگان کتاب‌های کودک و نوجوان عنوان کرد و درباره شیوه‌های پیشنهادی چنین حمایتی گفت: اگر بخواهیم با عدم رعایت حق مولف، این مساله را تا حدودی حل کنیم لازم است دستگاه‌های متولی فرهنگ به کمک نویسنده بیایند؛ به عنوان مثال خوب است صندوقی از درآمد و بودجه عمومی کشور تاسیس شود که نویسنده بخشی از حقوق ضایع‌شده‌اش را از آن دریافت کند. به این صورت نویسنده‌ای که تمام وقتش را برای ادبیات کودک صرف می‌کند مبلغ مشخصی را از این صندوق دریافت می‌کند. شورای نظارتی نیز از بین خود نویسندگان می‌تواند بر این صندوق نظارت کند.
وی درباره قراردادهای کاری ناشران و نویسندگان و طرف‌های منتفع در این قراردادها اظهار کرد: ناشرانی هستند که طبق قرارداد حقوق نویسنده را به حسابش واریز می‌کنند اما ناشران دیگری پس از چندین‌بار مراجعه این‌کار را انجام می‌دهند. به طور کلی نوع قراردادها باید واقعی‌تر تنظیم شود. حدود 15 شکل استفاده از اثر وجود دارد که باید در قراردادها مشخص شود.
راستی درباره میزان پیشرفت نویسندگان کتاب‌های کودک و نوجوان در ایران گفت: در سال‌های گذشته نویسندگان این حوزه پیشرفت کمی و کیفی خوبی داشته‌اند و این را از افزایش عناوین آثار می‌توان دریافت و باوجود تمام ضعف‌ها حرکت روبه جلو وجود دارد و همه با این امید حرکت می‌کنند که فرداهای بهتری پیش رو باشد. امیدوارم با تلاش دست‌اندرکاران و مسوولان ادبیات کودک و نوجوان ایران در عرصه بین‌المللی هم مطرح شود. حضور فرهنگی نویسندگان ایرانی در جوامع بین‌المللی را حق طبیعی ملت ایران و نشانه ارزشمند بودن جامعه است.
این نویسنده برگزاری جشنواره‌های کتاب را یکی از عوامل موثر در تشویق فعالان حوزه کتاب کودک و نوجوان دانست و در این‌باره توضیح داد: جشنواره‌ها در مرحله نخست باید از سوی خود سازمان‌ها جدی گرفته شوند. اگر قرار است جایزه‌ای اهدا شود باید این کار به شکل کامل انجام شود.اعلام نشدن برگزیده در جشنواره‌ها به این معناست که جشنواره تعریف روشنی ندارد. نمی‌شود در جشنواره‌ای حضور کتابی را ارزشمند بدانیم که غایب است. چنین اتفاقاتی نه تنها سازنده نیست که جایگاه ادبیات کودک و نوجوان را پایین می‌آورد.
پنجشنبه ۸ تیر ۱۳۹۱ - ۰۹:۰۹
نظر شما