پروفسور پاتریک رینگنبرگ پژوهشگر زیباییشناسی و فلسفه هنر اسلامی در گفتوگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، درباره کیفیت کتابهای منتشر شده در اروپا درباره هنر اسلامی و ایرانی، گفت: به طور کل تعداد کتابها و پژوهشها درباره هنر اسلامی و ایرانی کم است و در این حوزه بیشتر کتابهای تاریخی وجود دارد و نه کتابهای تحلیلی.
وی افزود: به عنوان مثال مبحث «رمزپردازی در هنر اسلامی» مبحث بسیار مهمی در تحلیل هنر اسلامی است، اما متاسفانه کتابهای کمی درباره آن وجود دارد. همچنین چند عنوان کتاب درباره «نشانهشناسی هنر اسلامی» نیز منتشر شده است، اما همانگونه که گفتم تقریبا 90 یا 95 درصد کتابهای منتشر شده در اروپا درباره هنر اسلامی، در حوزه «تاریخ هنر اسلامی» و «باستانشناسی» است و یک تفکر کلی درباره هنر اسلامی وجود ندارد.
این پژوهشگر هنراسلامی در پاسخ به این سوال که مجموعه آرا و کتابهای حوزه تفکری «سنتگرایی» درباره هنر اسلامی را از منظر علمی چگونه میبیند، گفت: پایاننامه دکترای من درباره «هنر در جهانبینی سنتی» بود. به طور کل سنتگراها توجه چندانی به مقوله تاریخ ندارند و اشکال کار سنتگراها در این است که به ندرت به خود آثار هنری توجه میکنند و کلام آنها صرفا یکسری تفسیرهای کلی است.
رینگنبرگ در توضیح بیشتر نقد خود به زیباییشناسی از منظر سنتگرایان، گفت: مباحث سنتگراها در اصل تجریدی و انتزاعی است. نمیتوان امیدوار بود که این مباحث همان کلام خود پیشهورها و هنرمندان است. همچنین یک اشکال دیگر تفکر سنتگرایی در این است که کلام سنتگرایان بیشتر درباره اهل تسنن و هنر در این جوامع است و درباره ایران و شیعیان، که بیشترین آفرینش هنر اسلامی توسط اینان صورت گرفته، حرف خاصی نزدهاند.
استاد دانشگاه لوزان سوییس در پاسخ به این سوال که نظرش درباره مکتوبات و پژوهشهای ایرانی درباره هنر اسلامی چیست و تاکنون کدامیک از آنها را مطالعه کرده، گفت: برای من سخت است که منابع فارسی را نقد کنم، چرا که هنوز در آنها عمیق نشدهام. به نظر من بسیار مهم است که ایرانیها خودشان بتوانند با یک دید انتقادی و یک روش مناسب به تحلیل و تفسیر هنر خود اقدام کنند تا این مباحث فقط از جانب غربیها مطرح نشود.
وی افزود: آخرین کتابی که هفته گذشته تهیه کردم و البته هنوز به طور کامل آنرا مطالعه نکردهام، کتاب «زیباییشناسی خط در مسجد جامع اصفهان» نوشته دکتر حلیمی است. به نظر من نویسنده در این کتاب بسیار مناسب و درست درباره کتیبهنگاری در اصفهان بحث کرده است. کتاب دیگری که از آن بسیار خوشم آمد کتاب «حکمت و هنر در عرفان ابنعربی» تالیف دکتر نصرالله حکمت است. یک کتاب دیگر هم درباه اردبیل و مقبره شیخ صفیالدین اردبیلی و کتیبههای موجود در آن خواندم که بسیار مناسب بود، اما به طور کل باید بیان کنم که کتابهای زیباییشناسی و فلسفه هنر اسلامی به صورت پراکنده منتشر شده در صورتی که باید این کتابها مکمل همدیگر باشند و مباحث را زنجیروار بیان کنند.
رینگنبرگ در ادامه با انتقاد از ناشران ایرانی که کتابهای نفیس منتشر میکنند، گفت: به نظر من ناشران ایرانی علاقه بسیاری به انتشار کتابهای نفیس و عکس دارند. کتاب نفیس به نسبت کتابهای تحلیلی در ایران، بیش از نیاز منتشر میشود. من کتابهای نفیس زیادی در ایران دیدهام که بیشتر عکساند و حتی تفسیر و نوشتارهایی که در زیر عکسها هم وجود دارد اشتباه و ضعیف است. نباید به این کتابها اجازه انتشار داد چرا که به هر حال باعث گمراهی مخاطب میشود.
رینگنبرگ همچنین درباره زمانبندی انتشار ترجمه فارسی کتاب «جهان رمزواره هنر اسلامی» که در دوره گذشته به عنوان کتاب برگزیده در جایزه کتاب سال ایران انتخاب شد، گفت: همسرم خانم عبایی، مشغول ترجمه این کتاب به زبان فارسی است و همچنین یکی از دوستان در حال برگردان آن به انگلیسی است. ترجمه این کتاب زمان زیادی میطلبد، اما امیدوارم که تا سال آینده منتشر شود.
رینگنبرگ درباره کتابهای جدید خود گفت: هماکنون مشغول نگارش دو کتاب درباره مشهد و حرم حضرت علیابن موسی الرضا (ع) هستم. یک سفر 10 روزه به مشهد درپیش دارم و قرار است که در آنجا تحقیق و عکاسی کنم. این کتابها در تهران و لندن منتشر خواهند شد.
نویسنده کتاب «جهان رمزواره هنر اسلامی» درباره فعالیت خبرگزاری کتاب ایران، گفت: به نظر من این بسیار عالی است که یک خبرگزاری فقط اخبار مربوط به کتاب را پیگیری و منتشر میکند. من مطمئن نیستم که چنین مجموعهای در اروپا به ویژه سوییس و فرانسه وجود داشته باشد، البته مجلات و نشریاتی تخصصی درباره کتاب وجود داد، اما من تاکنون چنین موسسه و مجموعهای در اروپا ندیدهام.
پاتریک رینگنبرگ دکترای الهیات و زیبایی شناسی از دانشگاه سوربن دارد و هم اکنون در دانشگاه لوزان مشغول به تحقیق و تدریس است.
کتاب «جهان رمزواره هنر اسلامی» نوشته پاتریک رینگنبرگ در دوره گذشته جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران به عنوان اثر برگزیده انتخاب شد. همچنین به باور بسیاری از منتقدان کتاب «راهنمای فرهنگی ایران» به زبان فرانسه نوشته رینگنبرگ یکی از بهترین و مناسبترین کتابهای راهنمای ایران است.
دوشنبه ۲۳ مرداد ۱۳۹۱ - ۰۸:۰۰
نظر شما