به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، سجودي، در این نشست كه روز گذشته، سه‌شنبه، هشتم اسفند در تالار اجتماعات موسسه فرهنگي شهر كتاب برگزار شد، گفت: ارباب‌شيراني علاقه بسياري به تدريس و نقد ادبي داشت، چرا كه نقد ادبي به تربيت انسان پرسشگر و منتقد مي‌پردازد. ويژگي كتاب «اشكال يك اسطوره» هم رويكرد پرسشگري فعال است.

اين استاد دانشگاه با بيان اين‌كه اين كتاب بذر تحقيق‌هاي بعدي در زمينه ادبيات تطبيقي را پراكنده است، ادامه داد: كتاب «اشكال يك اسطوره» پر از پرسش است. البته اين عيبي براي كتاب نيست، بلكه ويژگي مهمي است كه سبب مي‌شود، چند رساله دكتري يا كتاب از اين پرسش‌ها نوشته شود.

سجودي درباره شخصيت حضرت يوسف(ع)در اديان و فرهنگ‌هاي مختلف نيز گفت: منبع اين داستان تورات،‌ انجيل و قرآن است. در كتاب ارباب‌شيراني، به دو سنت درباره داستان اين پيامبر توجه شده است، يكي سنت خوانش غربي از اين داستان و ديگري سنت شرقي بر پايه «يوسف و زليخا» سروده جامي.

وي با بيان اين‌كه نگارش كتاب «اشكال يك اسطوره» در زمان تدريس ارباب‌شيراني در دانشگاه پرينستون آمريكا در نحوه پرداختن او به موضوع بي‌تأثير نبوده است،‌ ادامه داد: مخاطبِ نخست اين كتاب غربي‌ها بودند بنابراين، در اين كتاب بيشتر به جهان‌بيني جامي پرداخته شده، زيرا گمان بر اين بوده است كه آن‌ها به متون خود چون كتاب مقدس دسترسي دارند و نيازي به تكرار آن‌ها نيست.

سجودي، مهم‌ترين نتيجه‌گيري نويسنده اين كتاب را تاثير خوانش و گفتمان صوفيانه از داستان حضرت يوسف(ع) در شكل دادن به تصور ما از اين پيامبر دانست و افزود: در حالي كه خوانش غربي‌ها از اين داستان، اومانيستي و برآمده از گفتمان رنسانسي است،‌ در فرهنگ شرقي چون ايران، داستان حضرت يوسف(ع) صوفيانه تفسير شده است.

اين نويسنده و منتقد ادبي درباره تفاوت ديدگاه‌ها در غرب و شرق درباره حضرت يوسف(ع) گفت: اين پيامبر در غرب، حلال مشكلات، رهبر و نجات‌دهنده مردم از قحطي و بلاهاست، اما در شرق، تجلي جمال خدا است، به نحوي كه گويي انسان بودن او اهميتي ندارد، چرا كه براي مفسران صوفي‌مسلك اين داستان، حل شدن او در معبود مهم‌تر است.

سجودي در پايان گفت: ارباب‌شيراني به درستي نتيجه‌گيري مي‌كند كه در داستان جامي، زليخا، قهرمان است، زيرا هم عشق را تجربه مي‌كند، هم رنج مي‌كشد و هم متحول مي‌شود، اما حضرت يوسف(ع) شخصيتي الهي دارد و به همين دليل، تحولي در او رخ نمي‌دهد و اين برآمده از تفكر صوفيانه است.

رضا نيلي‌پور، استاد دانشگاه نيز در اين نشست درباره كتاب «اشكال يك اسطوره» گفت: اين كتاب نخستين تأليف و آخرين اثر منتشر شده ارباب‌شيراني است. او به عنوان استاد فرهيخته و فرزانه زبان فارسي، بيشتر به مطالعه، تحقيق و تدريس مي‌پرداخت و كمتر دست به نوشتن مي‌برد.

وي درباره فعاليت‌هاي فرهنگي ارباب‌شيراني نيز گفت: او در زمان فعاليت در دانشگاه جندي‌شاپور اهواز از استادان خبره دعوت مي‌كرد و مي‌كوشيد آن‌ها را در آن دانشگاه استخدام كند. خودش نيز در تدريس بسيار جدي بود و در دانشگاه‌هاي معتبر كشور فعاليت كرد.

مجدالدين كيواني، مترجم «اشكال يك اسطوره» هم در اين نشست گفت: بعضي اطلاعات موجود درباره حضرت يوسف(ع) نه در قرآن هست و نه در انجيل، مثلا نام «زليخا» در هيچ کدام از اين دو كتاب نيست و اين نام و بسياري از اطلاعات ديگر در تفاسير اين داستان آمده است.

وي با بيان اين‌كه داستان حضرت يوسف(ع) تاثير بسياري بر ادبيات فارسي داشته است، گفت: بسياري معتقدند كه تمام داستان‌ها برآمده از يك اسطوره است؛ مثلا حسادت برادران حضرت يوسف(ع) به او، پيش‌تر در داستان حسادت قابيل به هابيل مطرح شده بود. عشق زليخا به يوسف نيز مانند داستان سياوش و عشق سودابه به اوست.

كيواني درباره كتاب «اشكال يك اسطوره» گفت: ارباب‌شيراني در اين كتاب، برخي آثاري را كه در غرب تحت تاثير داستان يوسف نوشته شده، نام برده و معرفي كرده است اما بيشتر به جايگاه اين پيامبر در متون ادبي اسلامي- ايراني و شرقي پرداخته است.

وي نوع تحقيق نويسنده اين كتاب را نقد تطبيقي خواند.

در اين نشست، همچنين ابوالحسن نجفي و علي‌اصغر محمدخاني درباره ويژگي‌هاي اخلاقي و علمي ارباب‌شيراني سخن گفتند.

ارباب‌شیرانی در ۱۳۱۶ در اصفهان متولد شد. وي در رشته زبان و ادبیات انگلیسی در دانشگاه تهران تحصيل كرد. او چند سال رييس دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه جندي‌شاپور اهواز بود. ارباب‌شیرانی در بنیاد دایره‌المعارف اسلامي و مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی نيز فعاليت كرد. همچنين در دانشگاه علامه طباطبایی به تدریس نقد ادبی و ادبیات انگلیسی در دوره دکتری پرداخت.

ترجمه رساله کوتاه ولی مهم «تخیّل فرهیخته» تألیف نورتروپ، منتقد ادبی کانادایی و نيز کتاب مفصل و معتبر «تاریخ نقد جدید» نوشته رنه ولک در هشت جلد، مهم‌ترين آثار اوست. او در ۲۱ اسفند ۱۳۸۹ در آمريكا درگذشت.

كتاب «اشكال يك اسطوره: گونه‌گوني شخصيت ادبي حضرت يوسف» امسال(1391) در 226 صفحه، با شمارگان 1650 نسخه و بهاي 11 هزار تومان از سوي انتشارات نيلوفر منتشر شده است.