نویسنده کتاب «قصههای قرآنی» با اشاره به اینکه داستانهای قرآنی قسمتی از قرآنند که با بیانی داستانی روایت شدهاند، گفت: برای روایت بهتر اینگونه داستانها، باید داستانهای قرآنی را از دل قران استخراج و روایت کنیم، نه از زبان کتابها یا منابعی که ممکن است خودشان هم صحت نداشته باشند.-
وی بهترین شیوه روایت قرآن را استفاده از خود قرآن دانست و عنوان کرد: زمانی که قصد داریم داستان قرآنی بگوییم، باید از زبان خود قرآن روایت کنیم، نه از زبان کتابها یا منابعی که ممکن است خودشان هم صحت نداشته باشند. به عنوان مثال، برای روایت داستان زندگی حضرت یوسف(ع) که از کاملترین و بهترین داستانهای قرآن است، باید داستان را از زبان آیات قرآن به طور مستقیم روایت کنیم.
اشرفی افزود: به طور کلی نویسنده دینی و به طور خاص نویسنده داستانهای قرآنی باید به قرآن تسلط کامل داشته باشد تا بتواند مطالب را با استفاده از قالب خود قرآن روایت کند.
اشرفی امین با بیان اینکه قرآن کتاب داستان نیست، اظهار کرد: قرآن قصد ندارد همه جزییات را داستانگونه بیان کند و باید به این نکته توجه داشت که قصد قرآن از بیان داستان، بیان حکمتی است که در دل آن داستان نهفته است و این حکمت اهدافی را دنبال میکند. در روایت کردن داستانهای قرآنی شاید خیلی نیاز به بیان جزییات نباشد.
وی یادآور شد: نویسنده در راستای تکمیل داستانهای قرآنی باید به آیات قرآن مراجعه و داستان را بر مبنای آیات قران و استفاده از تفاسیر معتبر و روایات متقن روایت کند.
این نویسنده دینی نفوذ اسرائیلیات را از آسیبهای موجود در حوزه داستانهای قرآنی دانست و یادآورشد: اسرائیلیات موضوعاتی هستند که از فرهنگ یهودی وارد فرهنگ اسلام شدهاند. اسرائیلیات در سه دسته قابل بررسیاند؛ نخست، روایاتی که مبنای اسلامی ندارند و مغایر با مفاهیم قرآنیاند ولی متاسفانه در برخی کتابهای داستانی قرآنی وارد شدهاند. دوم، مطالبی که غلط نیستند و بین فرهنگ اسلام و سایر ادیان مشترک هستند و سوم، مطالبی که آنها را نه میتوان رد و نه میتوان تایید کرد، چرا که از اهمیت زیادی برخوردار نیستند؛ مانند اختلافی که ممکن است در سن بعضی از پیامبران وجود داشته باشد.
وی افزود: به یقین میتوان گفت که برای دور ماندن از آسیب نفوذ اسرائیلیات به داستانهای قرآنی باید داستانهای قرآنی را از متن خود قرآن بدون استناد به کتاب دیگری استخراج کنیم.
اشرفی امین در پاسخ به این سوال که «چرا در برخی از داستانهای قرآنی، موضوع به صورت ناقص روایت میشود؟» گفت: بعضی از کتابهایی که در سدههای گذشته منبع داستانهای قرآنی بودند، خالی از اشکال نیستند و مطالبی که هیچ استناد و منبعی ندارند و از ذهن نویسنده سرچشمه گرفتهاند، وارد متن داستان شدهاند. همین موضوع منجر شده برخی داستانها ضعیف و ناقص روایت شوند اما میتوان ادعا کرد که با توجه به مطالعات بیشتری که امروزه در این زمینه صورت میگیرد، کتابهای داستانی قرآن از وضعیت بهتری برخوردارند.
وی با بیان اینکه یکی از آسیبهایی که در حوزه داستانهای قرآنی وجود دارد، مستند نبودن روایات است، گفت: در همه داستانهای روایت شده باید منبع اصلی با سند معتبر ذکر شود و نویسنده در حالی که از سند و منبع معتبر استفاده میکند، باید درباره صحت آن هم تحقیق و پژوهش کرده باشد.
اشرفی امین افزود: اگر دایره اطلاعات قرآنی را افزایش دهیم و بیشتر با قرآن آشنا شویم، مطالب مستندتری را به رشته تحریر درخواهیم آرود. متاسفانه بعضی نویسندگان حوزه دین دانش کافی در این حوزه و تسلط به قرآن ندارند و همین موضوع منجر میشود گاهی حتی از مطالب موجود در اینترنت هم با عنوان منبع علمی ضعیف بهره بگیرند. به همین دلیل ممکن است کتابهای نگاشته شده از جنبه محتوایی ضعف داشته باشند.
وی در پاسخ به این سوال که «آیا میتوان داستانهای قرآنی را الگویی برای داستاننویسی دینی قرار داد؟» گفت: به نظر من، شیوه روایت داستان با الگوپذیری از داستانهای قرآنی باید سرلوحه کار نویسندگان دینی قرار بگیرد و داستانهای قرآنی را الگوی داستاننویسی دینی قرار دهیم. در قرآن واژهای با عنوان «قصَص» به معنای قصهگویی وجود دارد و به همین دلیل است که میتواند قصهگویی قرآنی مبنای قصهگویی در همه موضوعات قرار گیرد.
نویسنده کتاب«قصههای قرآنی» در پایان نظارت مسوولان قرآنی بر محتوای داستانها را راهکاری برای بهبود محتوای کتابهای داستانی قرآنی دانست و گفت: متاسفانه از لحاظ محتوایی نظارتی روی کتابهای قرآنی نگارش شده وجود ندارد، اگر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کارگروهی را برای نظارت محتوایی به کتابهایی قرآنی تشکیل دهد و قدرت علمی کتابها را رصد کند، میتوان امید داشت که کتابهایی که در آینده منتشر میشوند، از بار علمی بیشتری برخوردار باشند. اگر جامعه قرآنی با همکاری مسوولان قرآنی نظم و انسجامی قابل ملاحظه را درباره نشر کتابهای قرآنی از لحاظ محتوایی مد نظر قرار دهد، کتابهای دینی منتشره با کیفیت بیشتری روانه بازار کتاب خواهند شد.
نظر شما