به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، در هیاهوی خیابان امام خمینی (ره) و درست نبش خیابان شیخ هادی در  موزه‌ای را پیدا می‌کنی که سر در «موزه مقدم» در بالای آن نصب شده است. موزه‌ای که با وجود لقب یافتن «ارزشمندترین خانه جهان» کمتر کسی نام آن را شنیده است. در کنار تمام آثار تاریخی و هنری کم‌نظیر این موزه، کتابخانه موزه مقدم نیز با دربرداشتن مجموعه‌ای نفیس از کتاب‌های باستانشناسی،‌ تاریخ و هنر بر اعتبار این مجموعه افزوده است.

ارزشمندترین خانه جهان به‌واسطه داشتن اشیای تاریخی و گرانبها در سال‌های دهه30 و 40 توسط پروفسور «پوپ» مورخ آمریکایی که مقاله‌ای با عنوان بررسی هنرهای ایران در مجله «سپید و سیاه» نوشته بود به «گران‌ترین خانه جهان» معروف شد.

مقدم در خاطرات خود می‌گوید: «این اشیا را که از ارزشمندترین اشیای تاریخی هستند و اکنون در معرض دید عموم گذاشته شده‌اند، یا از دستفروشان خریداری کرده است و یا از مالکانی که قصد داشتند خانه‌های تاریخی خود را با هر چه که درونشان هست تخریب کنند.» مقدم، دیگر اشیا را نیز که به خارج از کشور قاچاق شده بودند  یا درون ایران دست به دست می‌چرخیدند با استفاده از دارایی و ثروتی که به ارث برده بود خریداری کرد تا بتواند آن‌ها را در ایران نگهدارد یا به میهن بازگرداند.

مجموعه منسوجات مقدم نیز یکی از ناب‌ترین این مجموعه‌‌ها در جهان است. این مجموعه‌ها اکنون در درون خود عمارت به صورت منجمد نگهداری می‌شود و تنها یکی از آ‌ن‌ها در درون یک قاب شیشه‌ای در معرض دید عموم قرار گرفته است. علاوه بر تمامی در‌ها و دیوارهای کاشی کاری شده در عمارت باشکوه مقدم، یک اتاق کوچک نیز در کنار در ورودی زیرزمین وجود دارد که تمامی در‌ها و دیوارهایش با سنگ‌های ارزشمند و مرجا‌‌ن‌های زیبا تزیین شده است. سفال قرمز رنگ چشمه علی (متعلق به هزاره پنجم قبل از میلاد) و مجموعه‌ای ارزشمند از قیمتی‌ترین پارچه‌های جهان در این مجموعه مشاهده می‌شود.

در عین حال، برخی از این اشیای تاریخی از طرف سفرا یا میهمانان خارجی به او هدیه داده شده‌اند مانند آن‌هایی که گمان می‌رود متعلق به اورشلیم باشند. همچنین برخی دیگر از این اشیا، نظیر ظرف‌های سفالی قرمز چشمه علی که به هزاره پنجم قبل از میلاد مسیح باز می‌گردند، بسیار ارزشمند هستند و کسی نمی‌داند که چگونه به این خانه راه یافته‌اند. این اشیا قرار است توسط اداره کل موزه‌های دانشگاه تهران که هم اکنون بر موزه مقدم نظارت می‌کند، مورد بررسی و مطالعه قرار گیرند.

زنده یاد مقدم و همسرش سلما به عنوان سرپرست کتابخانه موزه ملی، در کنار جمع‌آوری اشیای باستانی و تاریخی، مجموعه‌ای گرانبها از کتاب‌های باستانشناسی،‌ تاریخ، هنر و ادبیات و اسناد تاریخی را در کتابخانه شخصی خود فراهم آورده است که چهار سال پیش مسوولان موزه مکان مشخصی را در محوطه موزه به آن‌ها اختصاص داده‌اند. کتابخانه موزه شامل تمامی کتاب‌های شخصی دکتر مقدم است که با شروع مرمت و بازسازی بناهای موجود در خانه مقدم اواخر سال 1370 به باغ نگارستان منتقل شد. 

از اهداف این مجموعه، ارایه خدمات به پژوهشگران هنر و تاریخ و تلاش برای ایجاد محیط پژوهش و رونق فضای علم و تحقیق است. در حقیقت هدف مدیریت موزه‌های دانشگاه تهران و همچنین وصیت زنده یاد مقدم این بوده است که این خانه یک موزه پژوهشی و آموزشی و در واقع مرکزی باشد برای استادان تا با دیدگاه‌های جدید خود به اشیا موزه نگاه کنند و کارهای علمی جدید انجام دهند. 

علاوه بر موجودی کتابخانه که شامل کتاب‌های شخصی دکتر مقدم است، دو سال اخیر کتابخانه مرکزی لیستی از منابع نمایشگاه بین‌المللی کتاب را در اختیار کارشناسان موزه که از فارغ‌التحصیلان رشته باستانشناسی و هنر هستند، قرار داده است و با در نظر گرفتن نیاز مجموعه، کتاب‌ها را انتخاب کرده و به کتابخانه تحویل می‌دهند. 

تعداد کتاب‌های فارسی موجود در کتابخانه حدود 200 جلد است. در واقع فراهم‌آوری کتاب‌های فارسی تنها از سوی سازمان میراث فرهنگی به این مجموعه اهدا شده و بودجه خاصی برای خرید منابع فارسی ندارد. در میان کتاب‌های لاتین، بیشترین تعداد به ترتیب با موضوع هنر (479جلد)، ادبیات (348 جلد) و تاریخ (210 جلد) است. 

همچنین این کتابخانه دارای 80 جلد کتاب چاپ سنگی است که آسیب فراوانی دیده‌اند. این کتاب‌ها هنوز فهرست‌نویسی نشده‌اند. مجله‌های فارسی موجود در کتابخانه بیش از 25 عنوان (123) جلد است. 

مهتا شیخی، مسوول کتابخانه موزه مقدم درباره تعداد و عناوین اصلی کتاب‌های این کتابخانه به خبرنگار «ایبنا» گفت: كتابخانه موزه مقدم بیش از دو هزار جلد كتاب دارد كه اكثر كتاب‌ها به زبان فرانسه، انگليسی و تعدادی نيز به زبان لهستانی، آلمانی، فارسی و تعداد اندكی ژاپنی است. بیشتر کتاب‌های کتابخانه در زمینه تاریخ، باستانشناسی و هنر است.

وی افزود: همزمان با راه‌اندازی موزه مقدم (چهار سال پیش) تصمیم بر این گرفته شد که با ایجاد یک کتابخانه، هم از کتاب‌ها و مجلات استاد مقدم نگهداری شود و هم این‌که بتوان این منابع را با هدف شناسایی و پژوهش آثار موزه مقدم در اختیار پژوهشگران قرار داد. 

مسوول کتابخانه موزه مقدم ادامه داد: این محل در حقیقت کارگاه (آتلیه) محسن مقدم بوده که در سال 1337 ه.ش ساخته شده است. در حقیقت به دلیل محدودیت فضاهای موزه مقدم تنها محل مناسب آتلیه و کارگاه نقاشی استاد مقدم بوده که برای انجام این عمل با تغییراتی مختصر به کتابخانه موزه تبدیل شد. سرانجام با ساماندهی، فهرست‌نويسي كتاب‌ها و مجلات و مرتب کردن آن‌ها بر اساس رده‌بندی كنگره در سايت دانشگاه تهران بارگذاری شدند. 

وی درباره مرکز اسناد موزه نیز توضیحاتی ارایه داد و گفت: مقدم در طول حیات خود علاقه و دقت بسیاری در جمع‌آوری اسناد، عکس‌ها و یادداشت‌های خانوادگی، کتاب‌ها، نسخ خطی و کارت پستال‌های قدیمی و مکاتبات اداری داشت. وی این بخش از داشته‌های خود را به‌خوبی بایگانی و نگهداری کرده و در کنار دیگر اموال خود وقف دانشگاه تهران کرد. به دلیل محدودیت فضاهای موزه مقدم مديريت موزه‌های دانشگاه تهران محلی را در باغ نگارستان (محل قصر نگارستان فتحعلیشاه قاجار و همان عمارت دانش‌سرای عالی که در حال حاضر متعلق به دانشگاه تهران است) به مرکز اسناد اختصاص داده است. در حال حاضر کارکنان موزه مقدم مشغول ساماندهی، حفاظت، مرمت و تهیه آرشیو دیجیتالی این اسناد هستند که امیدواریم در آینده‌ای نزدیک این بخش نیز برای استفاده پژوهشگران افتتاح شود.

شیخی در پایان سخنانش درباره نحوه استفاده از کتاب‌های کتابخانه گفت: در حال حاضر كتابخانه موزه مقدم روزهای يکشنبه تا پنجشنبه هر هفته از ساعت 9 تا 15 آماده ارایه خدمات به پژوهشگران و دانشجويان است. همچنین تمام کتاب‌های موزه مقدم در سايت دانشگاه تهران قابل جست‌وجو است.