به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، چهارمین دوره نمایشگاه ملی کتاب دفاع مقدس، ششم آبان‌ماه 92 در مصلای امام خمینی(ره) تهران برگزار می‌شود. به گفته سردار علی ناظری، هرچند قرار بود امسال شهر تبریز میزبان برگزاری این نمایشگاه باشد اما با هدف برقراری انسجام بیشتر میان سازمان‌های متولی، امسال در تهران برگزار می‌شود. نمایشگاه ملی کتاب دفاع مقدس که پیش از این به ترتیب در شهر‌های اصفهان، مشهد و شیراز برگزار شده بود، با ضعف‌هایی از نظر اطلاع‌رسانی و تبلیغات مواجه بود که ایبنا این موضوع را با برگزارکنندگان نمایشگاه‌های تخصصی کتاب مورد بررسی قرار داده است.

نخستین انتظار از برگزاری چنین نمایشگاهی، اطلاع‌رسانی مطلوب برای این رویداد فرهنگی – حماسی است؛ موضوعی که به نظر می‌رسد در دوره‌های گذشته تا اندازه زیادی مورد کم توجهی برگزارکنندگان قرار گرفته است.

دکتر محمد مهدی انصاری که مدیریت کمیته روابط عمومی و اطلاع‌رسانی بیست و ششمین نمایشگاه کتاب تهران را بر عهده داشت، در این ‌باره گفت: نمایشگاه ملی دفاع مقدس از جمله اقدامات مهم فرهنگی محسوب می‌شود که از اهداف برگزاری آن می‌توان به فرهنگسازی اشاره کرد. به یقین هدف اصلی این نمایشگاه آشنایی نسل‌ جدید با فرهنگ، حوادث و رویداد‌های دفاع مقدس است؛ چنین هدفی از نظر تبلیغی، طراحی، هنری و گرافیک نمایشگاهی کار بسیار ظریفی  می‌طلبد؛ به‌کار گیری ذوق و سلیقه بصری که به جذب مخاطبان بیشتر کمک کند.

وی با تاکید بر این‌که باید برای برگزاری چنین نمایشگاه‌هایی مطالعات علمی صورت گیرد، ادامه داد: متاسفانه در بسیاری از نمایشگاه‌هایی که برگزار می‌شود، به این موضوع اهمیتی نمی‌دهند و تنها به نصب تعدادی تابلو و نماد‌های حوزه دفاع مقدس اکتفا می‌شود. البته نماد‌های دفاع مقدس باید در این نمایشگا‌ها جلوه خود را داشته باشند اما لازم است طراحی، نورپردازی، فضاسازی، نشانه‌های بصری جذاب و مخاطب پسند، صوت و چینش نمایشگاه به شیوه جذاب‌تری صورت گیرد.

انصاری درباره چگونگی به‌ کارگیری این شیوه‌ها توضیح داد: شاید در برخی مکان‌های نمایشگاهی نیاز به سکوت محض باشد و جای دیگر باید موسیقی ملایمی پخش شود. باید از تمام اِلمان‌های حسی استفاده شود تا بتوان به خوبی در زمینه دفاع مقدس فرهنگسازی کرد زیرا دفاع مقدس، مهم‌ترین وجه تاریخ معاصر کشور ماست. کشورمان در طول تاریخ با جنگ‌های بسیاری روبه‌رو بوده که در هر یک از آن‌ها بخشی از سرزمین‌مان را از دست داده‌ایم. تنها نبردی که  بخشی از خاک کشورمان را از دست ندادیم جنگ تحمیلی هشت ساله بود.

وی در این‌باره افزود: از نظر زمانی، در حال فاصله گرفتن از دفاع مقدس هستیم. بنابراین، باید توجه کنیم که آیندگان ما چه نگرشی به این مقوله خواهند داشت. ذهنیت نسل‌های دیگر را باید با مطالعات جامعه‌شناسانه و روانشناسانه‌ای که امروز انجام می‌دهیم به نحو مطلوبی نسبت به موضوع دفاع مقدس شکل دهیم.

احمد ابوالحسنی، نایب‌رییس اتحادیه لیتوگرافان که برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی چاپ را بر عهده داشته، نمایشگاه ملی دفاع مقدس را زمینه‌ای برای انتقال آموزه‌های شهادت، شهامت و میهن‌پرستی به نسل‌های جدید دانست و افزود: متاسفانه برخی کج‌روی‌هایی که پس از دفاع مقدس رخ داد، سبب شد  روح نسل جدید آزرده شود و این افراد باید پاسخ‌گوی خون شهیدان و ایثار خانواده آنان باشند. برپایی چنین نمایشگاه‌هایی به شناخته شدن هر چه بیشتر اهداف حقیقی دفاع مقدس کمک می‌کند و برگزاری آن از این بابت اهمیت دارد.

وی درباره چگونگی اطلاع‌رسانی این نمایشگاه‌ تخصصی معتقد است: باید قبول داشت که قدرتمند‌ترین رسانه در کشور ما رسانه ملی است. متولیان برگزاری نمایشگاه ملی دفاع مقدس باید از این راه درباره نمایشگاه ملی دفاع مقدس اطلاع‌رسانی کنند.

این جانباز و آزاده دوران دفاع مقدس با تاکید بر ضرورت غافل نشدن از پخش فیلم‌های مرتبط و مستنداتی درباره دفاع مقدس افزود: البته وجاهت برگزارکنندگان نمایشگاه مهم است. باید متخصصانی نمایشگاه ملی دفاع مقدس را برگزار کنند که در جنگ تحمیلی عملکرد مثبتی داشته باشند. همان‌گونه که در خلق دفاع مقدس تمام مردم سهیم بوده‌اند، باید از ظرفیت تمامی آن‌‌ها بهره برد و نباید در این زمینه کلیشه‌ای عمل کرد. باید کار برگزاری چنین نمایشگاهی را به جوانان سپرد و از ایده‌ها، خلاقیت‌ها و مدیریت آن‌ها استفاده کرد.

علی سالاریان، مدیر نمایشگاه‌های کتاب استانی موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران هم درباره چگونگی تبلیغ و اطلاع‌رسانی برای نمایشگاه ملی دفاع مقدس گفت: اکنون، تا تبلیغات ویژه وجود نداشته باشد، ناشران رغبتی به حضور در نمایشگاه‌ها ندارند. باید از تمام ظرفیت‌های هنری و تبلیغی استفاده کرد تا نمایشگاه ملی دفاع مقدس با استقبال پر شور‌تری مواجه باشد.

وی افزود: برگزاری نمایشگاه تخصصی دفاع مقدس در هفته دفاع مقدس می‌تواند تاثیرگذارتر باشد زیرا در چنین هفته‌ای تبلیغات گسترده‌ای درباره دفاع مقدس در سطح جامعه جریان دارد و به دلیل فضای موجود، مخاطبان نیز استقبال بیشتری از نمایشگاه ملی دفاع مقدس خواهند داشت.

برگزارکنندگان نمایشگاه ملی کتاب دفاع مقدس بر ملی برگزارشدن این نمایشگاه تاکید دارند و قرار است هر سال این نمایشگاه را در یکی از استان‌های کشور برگزار کنند. نبود توان اجرایی لازم برای برگزاری این نمایشگاه‌ها در سطح استانی، سبب نارضایتی ناشران و بازدیدکنندگان در دوره‌های پیشین شده بود. چنین موضوعی سبب شد که برگزارکنندگان با هدف انسجام در برنامه‌ها، این نمایشگاه را که قرار بود امسال در تبریز برگزار شود، در تهران برپا کنند اما آیا اساسا استان‌ها ظرفیت برگزاری این نمایشگاه را با استاندارد‌های ملی دارند؟ چه بستر‌هایی برای برپایی نمایشگاه ملی مطلوب باید وجود داشته باشد؟

انصاری در این زمینه با اشاره به ضرورت لحاظ شدن نظر فرماندهان و اثرگذاران دوران دفاع مقدس گفت: گاهی حتی نظرهای بسیار خوبی ارایه می‌شود اما به خوبی اجرا نمی‌شود. به دلیل مشکلاتی نظیر بودجه، مکان برگزاری و کاستی‌های مدیریتی این نمایشگاه‌ها با مشکلاتی مواجهند. استان‌ها ظرفیت‌های خاص خود را دارند. برگزاری این نمایشگاه با تکیه بر ظرفیت استانی نمی‌تواند موفق باشد. می‌توان وجه ملی را به گونه‌های دیگری حفظ کرد. برای مثال می‌توان نمایشگاه ملی کتاب دفاع مقدس را به صورت منطقه‌ای برگزار کرد. به یقین، با مشارکت چند استان، ظرفیت چند استان مورد استفاده قرار خواهد گرفت و با کیفیت بهتری برگزار خواهد شد.

سالاریان در این‌ باره، بر پایه تجربه‌هایش در برگزاری نمایشگاه استانی گفت:‌ در استان‌ها وقتی نمایشگاه برگزار می‌کنیم، بخشی از کتاب‌های دفاع مقدس نیز به نمایش در می‌آیند. شاید برگزاری نمایشگاه ملی کتاب دفاع مقدس در استان‌ها خارج از ظرفیت یک استان باشد و بهتر است که چنین نمایشگاهی با ظرفیت چند استان و به مرکزیت یک استان برگزار شود. البته اگر تصمیم بر این است که نمایشگاه به صورت همزمان در چند استان برگزار شود، باید مطابق با نیاز سنجی این کار صورت گیرد.

نمایشگاه ملی کتاب دفاع مقدس می‌تواند زمینه‌ای برای آشنایی جامعه با دستاورد‌های علمی و ادبیِ مکتوب در حوزه دفاع مقدس باشد. بنابراین به نظر می‌رسد که چنین نمایشگاهی بتواند تنها با تمرکز بر معرفی آثار حوزه دفاع مقدس نیز برگزار شود. نمایشگاهی هدف آن ترویج فرهنگ ایثار و شهادت به معنای واقعی باشد و این هدف لزوما با تکیه بر فروش آثار به نهاد‌ها محقق نخواهد شد.

سالاریان با اشاره به مشکلات موجود در زمینه توزیع آثار، در این باره اظهار کرد: به دلیل وجود مشکل توزیع ناشران از برگزاری نمایشگاه‌هایی برای فروش آثار استقبال می‌کنند. هر قدر بتوانیم چنین نمایشگاه‌هایی را از حالت فروش خارج کنیم و به سمت نمایش پیش ببریم موفق تر خواهیم بود. نمایشگاه ملی دفاع مقدس می‌تواند فضایی برای همایش‌های ادبی، نقد و بررسی آثار حوزه دفاع مقدس و شعرخوانی در کنار نمایش آثار حوزه دفاع مقدس باشد. فضایی که ناشران بتوانند از دغدغه‌های خود در این زمینه سخن بگویند.

انصاری، مدیر کمیته روابط عمومی و اطلاع‌رسانی بیست و ششمین نمایشگاه کتاب تهران بر لزوم انتقال فرهنگ دفاع مقدس تاکید کرد و گفت:  پیام دفاع مقدس باید منتقل شود و برگزارکننده بتواند با به کارگیری تمام ابزار‌های هنری و اطلاع‌رسانی به شبهات ایجاد شده پاسخ دهد. اشکالی ندارد که چنین نمایشگاهی به فروش آثار بپردازد، اما نباید تنها بر همین امر تمرکز داشته باشد. در نمایشگاه ملی کتاب دفاع مقدس ذوق و سلیقه در چینش کتاب‌ها هم بسیار موثر است.

وی با بیان این‌که ضرورتی برای برگزارشدن هر ساله این نمایشگاه وجود ندارد، گفت: می‌توان چند سال یکبار اما به شیوه قدرتمند و تاثیرگذار این نمایشگاه‌ها را برگزار کرد. اگر رویکرد نمایشگاه ملی کتاب دفاع مقدس علمی و دانشگاهی باشد و آثار این حوزه از جنبه‌های گوناگون و سبک‌های تازه‌ای که این آثار از لحاظ ادبی یافته‌اند در روز‌های برگزاری نمایشگاه بررسی شوند، نه ‌تنها مورد استقبال بیشتری قرار خواهد گرفت، بلکه از نظر تاثیرگذاری نیز موفق‌تر خواهد بود.

احمد ابوالحسنی، نایب‌رییس اتحادیه لیتوگرافان درباره رویکرد علمی نمایشگاه‌های تخصصی با توجه به تجربه‌هایش، نظر متفاوتی ارایه کرد و گفت: تجربه‌هایی که در برگزاری نمایشگاه‌های چاپ و بسته‌بندی داشتم، نشان می‌دهد که از همایش‌های علمی در نمایشگاه‌ها استقبال نمی‌شود. در حالی که این نمایشگاه‌ها می‌تواند برای متخصصان کاربردی باشد، شاید به دلیل ضعف‌های مدیریتی، در طول نمایشگاه‌های چاپ از این همایش‌های علمی استقبال نمی‌شود. البته شاید در نمایشگاه‌های کتاب برگزاری چنین نشست‌هایی مورد استقبال ناشران و بازدیدکنندگان قرار گیرد.

وی در پایان تاکید کرد: نباید برگزاری به موضع‌گیری عده‌ای از مردم بینجامد زیرا همان‌طور که تمام مردم دفاع مقدس را خلق کرده‌اند، تبلیغات باید به‌گونه‌ای باشد که همه اقشار به این نمایشگاه جلب شوند.

آیین گشایش چهارمین نمایشگاه ملی دفاع مقدس بعد‌از ظهر دوشنبه، 6 آبان‌ماه 92 برگزار خواهد شد و علاقه‌مندان از ساعت 10، هفتم آبان‌ماه می‌توانند از این نمایشگاه دیدار کنند. این نمایشگاه تا 13 آبان‌ماه در مصلای تهران برپا خواهد بود.