به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، مراسم بزرگداشت زنده‌یاد محمد مهریار، باستانشناس، پژوهشگر و نویسنده آثاری چون «نوروز در بیشاپور» و «اسناد تصویری شهرهای ایران» با حضور سید محمد بهشتی، مشاور رییس سازمان میراث فرهنگی، جلیل گلشن، رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی، اسماعیل کهرم، بوم‌شناس، ناصر نوروززاده چگینی، باستانشناس و جمعی از باستانشناسان دوشنبه دوم تیرماه در پژوهشگاه میراث فرهنگی برگزار شد. 

مهریار از جنس دانایان فرهنگ ایرانی بود 

مهندس بهشتی در این مراسم گفت: صحبت درباره مهریار، بحث درباره تفاوت دانش و دانایی است. دانش چیزی است که در کتاب‌ها و نزد برخی افراد وجود دارد و با مراجعه به این منابع می‌توان آن را کسب کرد اما گاهی ما مبتلا به یک دانش هستیم، در حقیقت صاحب آن نیستیم بلکه دچار آن شدیم. دانایی از جنس علم حضوری است یعنی ما مبتلا به معرفت می‌شویم اما در دانش که همان علم اصولی است، فرد تنها علم را در اختیار دارد و صاحب آن است هرچند بهره‌ای از آن نمی‌برد. 

مشاور رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ادامه داد: وقتی صحبت از فرهنگ می‌کنیم نیز همین امر مصداق دارد. یعنی در گام نخست موضوع شناخت اصولی از فرهنگ است. در این کیفیت از فرهنگ، دانشمند کتاب‌های زیادی خوانده و شاید کتاب‌هایی هم بنویسد اما خود مبتلا به آن فرهنگ نشده است و تنها صاحب آن است. بسیاری از افراد چنین شناختی از فرهنگ دارند اما اگر بخواهیم از فرهنگ شناختی از جنس دانایی داشته باشیم، باید با آن انس بگیریم. این انس است که زمینه را فراهم می‌کند تا آن معرفت و کیفیت شناخت منتقل شود. 

بهشتی با اشاره به این‌که از مرحوم مهریار تالیفات کمی برجای مانده است، عنوان کرد: بسیاری از همکاران مهریار و علاقه‌مندان به میراث فرهنگی همیشه از این موضوع ناراحت بودند که چرا وی آنقدر کم می‌نوشت اما من به‌عنوان فردی که این سوال را مدت‌ها در ذهن داشتم بعدها به این نتیجه رسیدم که درک و فهم و دانایی وی از فرهنگ نوشتنی نیست چراکه حقیقت موضوع از این طریق قابل انتقال نیست و نمی‌توان آن را به صورت دانش به رشته تحریر درآورد. 

مشاور رییس سازمان میراث فرهنگی با بیان این‌که زنده‌یاد مهریار با فرهنگ و میراث فرهنگی مانوس بود، اظهار کرد: مهریار از جنس دانایی، آگاهی و شناخت به فرهنگ ایران است. در این روزگار که ما را در موقعیت‌هایی قرار می‌دهند که دیگر اهل سرزمین‌مان نباشیم، مهریار و امثال آن می‌توانند واسطه‌هایی باشند تا ما را اهل این سرزمین کنند و کاری کنند تا هر روز با آن بیشتر انس و الفت بگیریم. 

بهشتی افزود: برای این‌که اهل این سرزمین شویم و حال بهتری پیدا کنیم باید مسیری را برویم که زنده‌یاد مهریار در پیش گرفته بود. با دانشمند شدن این مهم میسر نمی‌شود و چه بسا خود آن دانشمندان مشکلاتی را در این راه به‌وجود آورده‌اند. 

مهریار، پژوهشگری که زندگی خود را وقف میراث فرهنگی کرد 

جلیل گلشن، رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری نیز در این مراسم در تکریم جایگاه زنده‌یاد مهریار در میراث فرهنگی اظهار کرد: ما در میراث فرهنگی افرادی مانند مهریار کم داریم و به همین دلیل نیاز است که یاد و خاطر این عزیزان را همیشه گرامی بداریم. زنده‌یاد مهریار شخصیت و منشی داشت که برای تمام کسانی که با وی آشنایی داشتند، شناخته شده است. در عین حال باید در شخصیت و کارهای وی بیشتر تامل کرد.

وی با بیان این‌که شخصیت مهریار از دو بعد کاری و فردی قابل تامل است، عنوان کرد: افرادی که با مرحوم مهریار همکاری داشتند، مطلع هستند که وی از نظر خصوصیات اخلاقی شخصیتی آرام، متین و منظم داشت. در زمینه کاری نیز پژوهشگری نمونه و برجسته بود. پژوهشگری که همه زندگی خود را در موضوع‌های میراث فرهنگی گذراند. 

گلشن ادامه داد: زنده‌یاد مهریار پژوهشگری به تمام معنا علاقه‌مند به مسایل میراث فرهنگی بود و به آن عشق می‌ورزید. امیدوارم مجموعه مقالات وی منتشر و در دسترس دیگر پژوهشگران میراث فرهنگی قرار گیرد تا آن‌ها با الگو گرفتن از این پژوهشگر برجسته راه وی را ادامه دهند. 

روایت کهرم از مردی که با یک کاشی شکسته به افلاک می‌رفت
 
اسماعیل کهرم، بوم‌شناس و فعال محیط‌زیست ایرانی از دیگر سخنرانان این مراسم بود که به شخصیت اجتماعی زنده‌یاد مهریار پرداخت و گفت: از زمانی که چشم گشودم سایه مهریار به‌عنوان پسرعمو بالای سر من بود و حق بزرگی بر گردن من دارد. تمام عشق و علاقه مهریار متوجه مسایل میراث فرهنگی بود و علاقه وی به این حوزه باعث شد من که همیشه همراه وی در سفرهایش از بم تا بیشاپور بودم نیز به میراث فرهنگی علاقه‌مند شوم. 

وی ادامه داد: علاقه مهریار به میراث فرهنگی ایران به اندازه‌ای بود که همیشه اظهار می‌کرد: «من با یک کاشی شکسته به افلاک می‌روم و عشق می‌کنم.» مهریار معتقد بود باید زیاد مطالعه کرد اما با وسواس و احتیاط نوشت. به همین دلیل است که از وی آثار مکتوب اندکی به یادگار مانده است. 

کهرم با اشاره به ویژگی‌های اخلاقی زنده‌یاد مهریار گفت: بارزترین و برجسته‌ترین خصوصیت اخلاقی مهریار صداقت و راستگویی‌ وی بود. مهریار در طول زندگی خود نه به شوخی و نه به جدی دروغ نمی‌گفت و این ویژگی است که در کمتر فردی می‌توان یافت. 

مهریار به معنای حقیقی میراث فرهنگی تشرف پیدا کرد

ناصر نوروززاده چگینی، باستانشناس نیز در این مراسم اظهار کرد: در حوزه کاری ما باستانشناسان، هدف سفر به گذشته است. در حقیقت ما به مانند زائرانی هستیم که برای ملاقات نیاکان خود صله رحم می‌کنیم و قطعا با این ارتباط می‌توانیم خود را بازخوانی کنیم. بی‌تردید این بازخوانی برای ما هویت درپی دارد و حافظه ما را می‌سازد. 

وی ادامه داد: گذشته مانند مجموعه کتابی است که از اوراقی تشکیل شده است. محتوای این اوراق حوادثی است که در گذشته رخ داده و مرتب تکرار می‌شود. ما باستانشناسان با سفر به گذشته باید این اوراق را بخوانیم و با قرار دادن آن‌ها در یک شیرازه، گذشته را به امروز و آینده پیوند دهیم. گذشته برای ما منزلت تاریخی و فرهنگی می‌سازد و به همین دلیل هیچ‌گاه نباید بازخوانی این اوراق را فراموش کنیم. 

این نویسنده با بیان این‌که سفر امروز ما باستانشناسان در این مراسم به سمت زنده‌یاد مهریار است، اظهار کرد: هرکسی که قلبش در حوزه میراث فرنگی می‌تپد، بی‌تردید به فهم و معنای حقیقی آن تشرف پیدا کرده است. مهریار نیز نمونه بارز چنین شخصیتی است. فردی که به معنای میراث فرهنگی تشرف پیدا کرده بود. مهریار برای انتقال دانایی خود بیشتر به سخن گفتن در مراسم و همایش‌ها و جمع همکارانش می‌پرداخت تا نوشتن و به همین دلیل آثار کمی از خود برجای گذاشت. 

در پایان این مراسم هر یک از باستانشناسان حاضر خاطراتی را از زنده‌یاد مهریار بیان کردند و فیلم کوتاهی نیز از زندگی و آثار این پژوهشگر برجسته به نمایش درآمد.